Dzisiaj zajmiemy się moralnością i odpowiemy sobie na pytanie czy religijność człowieka powoduje większą moralność od osób niereligijnych.

Co to jest moralność?

Moralność – zbiór zasad (norm), które określają, co jest dobre, a co złe.
Moralność jest jednym ze społecznych systemów normatywnych (systemów norm społecznych, zasad). Zwykle jednocześnie istnieje kilka konkurencyjnych (i po części zgodnych, po części różnych) systemów normatywnych, funkcjonujących w obrębie kultury.

Wikipedia

Bycie moralnym oznacza posiadanie umiejętności odróżniania złych rzeczy od dobrych oraz nieczynienie tych pierwszych.

Żeby odróżnić złe rzeczy od dobrych powstały specjalne systemy normatywne, m.in.:

• normy postępowania - dopuszczone przez prawo.
• normy moralne – tworzone przez dany system filozoficzny lub religijny
• normy konkretnej społeczności, którym jednostka podporządkowuje się w procesie socjalizacji (tzw. prawo obyczajowe, niepisane)

Złamanie norm postępowania grozi karą prawną (kara pieniężna bądź pozbawienie wolności). Złamanie norm konkretnej społeczności może spowodować wydaleniem z tej społeczności. Zaś złamanie norm moralnych ma skutkować winą moralną (szerzej znaną jako 'gryzące sumienie').

Chyba najgorszą z tych konsekwencji jest właśnie gryzące sumienie, który powoduje brak spokoju wewnętrznego, które z kolei może doprowadzać do stanów lękowych, depresji, nerwicy bądź, w skrajnych przypadkach, samobójstwa.

Skąd się wzięła moralność?

Co jest dobre a co złe mają ustalać systemy normatywne, ale kto te systemy stworzył? Człowiek. Pojawia się pytanie: skąd człowiek wie co jest dobre a co złe? Kiedy i dlaczego czyni zło? Na te pytania próbowało odpowiedzieć wiele ważnych osobistości.

Według Kohlberga rozwój moralny człowieka przechodzi przez 6 stadiów:

• Posłuszeństwo i kara – ludzie postępują moralnie wyłącznie z powodu strachu przed karą
• Instrumentalizm – człowiek robi dobre rzeczy, gdyż widzi, że leży to w jego interesie
• Szukanie aprobaty – człowiek zachowuje się prawo, gdyż jest za to pochwalany przez innych
• Zgodność z prawem – człowiek postępuje moralnie, gdyż chce żyć zgodnie z ustanowionym prawem
• Umowa społeczna – człowiek postępuje etycznie, ponieważ większość ludzi tak się zachowuje
• Uniwersalne sumienie – człowiek ma świadomość istnienia uniwersalnych zasad moralnych

Według psychologów ewolucyjnych podczas ewolucji moralność pomagała przetrwać człowiekowi. Dzięki czynieniu wzajemnego dobra pierwotni ludzie mogli działać spójnie i razem skuteczniej walczyć o przetrwanie.

Czemu człowiek czyni zło?

Ten sam umysł ludzki, który stwarza najpiękniejsze dzieła sztuki i nadzwyczajne cuda techniki jest równie odpowiedzialny za wynaturzenie własnej doskonałości

Philip Zimbardo

Do tej pory powstały 2 modele próbujące wytłumaczyć czemu człowiek czyni zło:

• model dyspozycyjny - szukanie przyczyn zachowań niemoralnych w ludzkim wnętrzu. Według tego modelu człowiek czyni zło przez m.in. cechy charakteru nabyte przez wychowanie, predyspozycje genetyczne, cechy indywidualne
• model sytuacyjny - dane sytuacje, warunki i okoliczności mogą wywołać niemoralne zachowania wśród ludzi, którzy nigdy wcześniej nie wykazywali możliwości czynienia złych rzeczy

Całkowicie normalni ludzie w pewnych sytuacjach będą traktować innych brutalnie i nieludzko. Nawet, kiedy wiedzą, że ich ofiary są tak zwyczajne jak oni sami. Nawet, jeśli zdają sobie sprawę, że gdyby los zadecydował inaczej, byliby na ich miejscu

John Sabini & Maury Silver

Współczesna psychologia skłania się ku temu, żeby uznać, że czynienie złych rzeczy pochodzi z braku emocji. Instynktowne odczucia i reakcje cielesne są koniecznym warunkiem do odróżniania co jest dobre a co złe.

Świetnym przykładem jest tutaj Richard Kukliński (pseud Ice Man) - amerykański płatny morderca polskiego i irlandzkiego pochodzenia. Szacuje się, że w ciągu 20 lat zabił ponad 200 osób.

Polecam obejrzeć wywiad z nim:

Lekarz zdiagnozował u niego schizofrenię paranoidalną. W wyżej podanym wywiadzie na pytanie czy Richard coś czuł gdy zabijał odpowiedział 'kompletnie nic'. To właśnie brak występujących jakichkolwiek emocji spowodował u niego problemy z odróżnieniem tego co jest złe a co dobre. Kukliński mówił, że chciał poczuć jakieś emocje w sobie, ale nic u niego tego nie wywoływało dzięki temu mógł dalej zabijać w najbardziej odrażający sposób. Jego brutalność przykuła uwagę rodziny Gambino, którzy byli pod wrażeniem sposobu w jakim zabijał. Zaoferowali mu pieniądze w zamian za to, że będzie zabijał ludzi, których ta rodzina nie lubi. Morderca zgodził się i od tamtej pory był 'zawodowym' zabójcą.

Moralność, religijność i ateizm

Częstym błędem wśród ludzi wierzących jest przekonanie, że jeśli ktoś jest religijny to musi być moralny. Wiele różnych religii przyswoiło różne rzeczy. Jedne więcej moralnych, inne mniej. Według Richarda Dawkinsa najwięcej moralnych rzeczy przyswoiło chrześcijaństwo. Nie neguję tego, że wiele zmian zachowań ludzi (ze złych na dobre) mogą być spowodowane wyznawaniem jakiejś religii, która ma dużo moralnych wartości.

Jednak to religia nie stworzyła tych wartości. Te etyczne zasady były znane już dawniej. Religia może, choć nie musi, jedynie pomagać lub utrudniać (zależy od wyznania) znajdowanie moralności w sobie. Strach przed piekłem a nadzieja na niebo może podświadomie wywoływać chęć do czynienia dobra. Jednak samo wyznawanie jakiejkolwiek religii nie musi przynosić bardziej moralnego i ułożonego życia.

Dlatego ateiści potrafią być moralni nie wyznając żadnej religii. To nie jest oznaka, że są lepsi od wierzących. Wskazuje to jedynie na to, że jedni samodzielnie potrafią odróżniać dobro od zła (i czynić dobro), a drudzy potrzebują czynników wspomagających. Jednak jeśli ci pierwsi i ci drudzy są moralni należy postawić między nimi znak równości.

Zakończenie

Moralność to ważna cecha wśród ludzi. Prawdopodobnie ma swoje początki już podczas ewolucji. Powinniśmy propagować wśród ludzi moralne życie. Dzięki temu nasza cywilizacja może działać wydajniej czyniąc świat lepszym i przyjemniejszym do życia.

Źródła:
http://nextews.com/
https://www.termedia.pl/
https://www.youtube.com/
https://pl.wikipedia.org/