Czym jest bioróżnorodność i dlaczego jest tak istotna?

in #polish6 years ago (edited)

sea-2361247_960_720.jpg

Mnogość gatunków roślin, zwierząt, mikroorganizmów czy ekosystemów na naszej planecie to bioróżnorodność. Takie zróżnicowane społeczeństwo organizmów po prostu cieszy oko. Zapominamy jednak, jak istotne jest to zróżnicowanie i w jaki sposób możemy je chronić.

O bioróżnorodności mówi się również nie tylko pod kątem zróżnicowania organizmów czy ekosystemów, ale także o ich powiązaniach i oddziaływaniach na otoczenie. Konwencja o różnorodności biologicznej mówi również o tym, że na bioróżnorodność składa się także różnorodność wewnątrzgatunkowa.

Ale dlaczego to takie ważne ?

Jest wiele powodów. Mając wiedzę o różnorodności organizmów można zbadać, jak kształtuje się ich zmienność na osi czasu. Czyli krótko mówiąc - obserwować zmiany, jakie zachodzą w obrębie danego gatunku. Nie tylko dotyczy to krótkich odcinków czasu, ale dzięki historycznej wiedzy na temat gatunków roślin czy zwierząt, można zaobserwować zmiany ewolucyjne. Badając interakcje między gatunkami, możemy spowolnić proces ich zanikania lub całkowicie go powstrzymać, a nawet doprowadzić do jego ponownego rozwoju. W przypadku cennych gatunków przyrodniczych zakładane są tzw. ośrodki restytucji czy hodowli, np. żubrów. Bioróżnorodność zatem w dużej mierze dotyczy ochrony przyrody. Gatunków zagrożonych wyginięciem jest cała masa. Od maleńkiego motyla - niepylaka apollo po wielkiego żubra. A czy ktoś pamięta o tarpanie czy turze? Dziś już spotkamy ich tylko na ilustracjach, gdyż to gatunki wymarłe. Będąc dzieckiem, często łapałem jaszczurki i robiłem im zdjęcia. Z atlasu dowiedziałem się, że w Polsce, oprócz najpopularniejszej jaszczurki zwinki, można również spotkać jasczurkę zieloną. Szukałem jej jednak na próżno. Patrząc w Polską czerwoną księgę zwierząt - okazuje się, że to gatunek zanikły. Zagrożone są również : sokół wędrowny, łosoś, żółw błotny, wąż Eskulapa, kozica. Musimy zdawać sobie sprawę z tego, że wymieranie gatunków może spowodować przerwanie łańcucha pokarmowego i efekt domina. Gdy drapieżnik straci swój pokarm, to może po prostu nie poradzić sobie z tak drastyczną zmianą czynników środowiskowych i również zginie. Nie wszystkim zwierzętom jest tak łatwo zmienić pożywienie jak człowiekowi. Bioróżnorodność ma, więc dwa końce. Z jednej strony przeraża ilość ginących gatunków. Z drugiej z radością odkrywane są nowe, a nawet tworzone, przez krzyżowanie ras. Popularnego w Australii misia koala...już nie długo może po prostu nie być.

bison-1801981_960_720.jpg

A skoro o ludziach mowa, to zastanówmy się w jaki sposób nas bezpośrednio dotyczy problematyka bioróżnorodności. Zacznijmy od banalnego przykładu, który dobrze obrazuje z czym mamy do czynienia. Wyobraźmy sobie, że utrzymujemy rodzinę z pracy jako rybak. Codziennie łowimy ryby i je sprzedajemy. Nagle połowy są coraz mniejsze, aż w końcu żadne. Musimy zmienić pracę, a nasi klienci pokarm. To oczywiście nie tragedia, ale postępujące zanikanie gatunków może doprowadzić do rzeczy dużo gorszych.

fishermen-504098_960_720.jpg

Ale ludzie to nie tylko rybacy. Według danych ONZ, 300 mln ludzi zależnych jest od lasów. Pojedynczy człowiek, może mieć problem np. z paleniem w piecu, gdyż zawsze jako paliwo stosował np. drewno grabowe, które świetnie się do tego nadaje. Gdyby gatunek grabu zanikł, pojawiłby się mały problem dla człowieka, ale duży dla gospodarki i całego przemysłu drzewnego.

Mało kto zastanawia się, nad uprawą roślin. Idziemy do sklepu i kupujemy marchewkę czy pietruszkę. A przecież to różnorodność mikroorganizmów decyduje o plonach. Glebę nasycają różnego rodzaju bakterie i grzyby, które rozkładają odpadki organiczne. Dzięki temu gleba jest żyzna. Poza tym, przecież to rośliny odpowiadają za jakość powietrza, którym oddychamy. Oczyszczają je i nasycają tlenem oraz absorbują dwutlenek węgla. A kto zapyla rośliny i pośrednio zapewnia nam życie? Pszczoły, o czym już pisałem w osobnym artykule.

Idźmy dalej, rośliny to nie tylko pożywienie, ale również składnik wielu leków. Nie wspomnę, że warzywa same w sobie to niezwykła dawka zdrowia dla naszego organizmu. Z barwinka różowego pozyskuje się substancje do leczenia ziarnicy złośliwej, chłoniaka czy białaczki limfatycznej. Tolypocladium inflatum to rodzaj grzybów, z których pozyskuje się cyklosporynę, czyli lek podawany po przeszczepach. Naturalną postać popularnej aspiryny zawiera...kora wierzby. Przykłady można mnożyć i zastanowić się, jak wiele jest jeszcze nieodkrytych gatunków roślin, bakterii czy grzybów. A może wśród nich, kiedyś ktoś odnajdzie (lub już znalazł - hello miłośnicy teorii spiskowych ;) lekarstwo na najpoważniejsze choroby tego świata? Dorobek naukowców już w tej chwili jest nieoceniony, a jednocześnie nadal zbyt mały. Cieszy natomiast, że zwykli ludzie starają się chronić różnorodność, a o tym jeszcze zdążę wspomnieć.

Bioróżnorodność genetyczna

Jest to różnorodność genów obecnych w danej puli genowej, w obrębie danego gatunku. Oznacza bogactwo genotypowe, różnorodność mutacji czy cech fenotypowych. Takie zmiany można zaobserwować w przypadku wyodrębniania różnych ras zwierząt. Dlatego mamy psy większe czy mniejsze, konie zimnokrwiste i gorącokrwiste czy krowy mięsne lub mleczne. Często sam człowiek krzyżuje rasy, aby wykształcić nowe cechy, zadbać o różnorodność genetyczną gatunku czy poszerzyć znaczenie użytkowe zwierząt. W Polsce w tych celach krzyżuje się krowy, świnie czy owce.

Ochrona bioróżnorodności

Tak jak wyżej wspomniałem, tworzone są nowe rasy. Istnieje jednak znacznie więcej form ochrony. Człowiek może wpływać na zróżnicowanie siedlisk. Stosowanie zadrzewień sródpolnych i miedz to źródło życia dla wielu mniejszych organizmów. Ponadto warto na swoje podwórko zaprosić pszczoły czy biedronki (jak to zrobić, znajdziesz w innych moich artykułach.) Warto również zadbać o obecność oczek wodnych. Nawet spróchniałe drzewo w lesie może stanowić środowisko życia. Odpowiedzialne rolnictwo również przyczynia się do wzrostu różnorodności biologicznej. Nie nadużywając nawozów, chronimy mikroorganizmy czy owady. Ochrona bioróżnorodności to wszelkie formy ochrony przyrody takie jak parki narodowe, krajobrazowe, rezerwaty przyrody, ośrodki restytucji i hodowli gatunków, obszary chronionego krajobrazu czy zespoły przyrodniczo - krajobrazowe.

gout-2870583_960_720.jpg

Podsumowanie

Różnorodność biologiczna warunkuje życie wszystkich organizmów na Ziemi, w tym człowieka. Ma podstawowe znaczenie dla całego procesu ewolucji, który trwa miliony lat. W dodatku jest ważnym elementem w obiegu pierwiastków na naszej planecie. Zasłużyła się w medycynie i wielu gałęziach przemysłu. Badania wykazały, że im bardziej bioróżnorodny jest dany ekosystem, tym bardziej odporny jest na czynniki destrukcyjne, jak np. susza. Ponadto wyliczono, że wartość użytków stworzonych przez naturę, jest znacznie wyższa niż produkty ludzkich rąk. Gdyby człowiek musiał płacić naturze za korzystanie z jej dóbr, musiałby wnieść kwotę 33 miliardów dolarów rocznie.

źródła grafik:pixabay

Sort:  

Świetny artykuł i baaardzo ciekawy.
Zanikanie gatunków może w przyszłości przynieść groźne konsekwencje dla ludzkości.
Dobrze, że naukowcy zdają sobie z tego sprawę. Pozdrawiam.

Coin Marketplace

STEEM 0.36
TRX 0.12
JST 0.039
BTC 69965.85
ETH 3540.49
USDT 1.00
SBD 4.71