Maoizm - ideologia komunistycznych Chin.

Mao Tse- tung znany jest raczej jako polityk, niż myśliciel, ale po przejęciu przez niego władzy w Chinach, jego poglądy zyskały rangę oficjalnej ideologii państwowej zwanej maoizmem. Mao czerpał z filozofii Marksa, ale nie mógł oprzeć swojej rewolucji na robotnikach przemysłowych, gdyż przeważająca część społeczeństwa chińskiego to chłopi. Więc swoja rewolucje oparł właśnie na chłopach, warstwie społecznej z której sam się wywodził. A jako że burżuazja była stosunkowo nieliczna i nie posiadała wpływu na władze, to dawało mu większe pole do manewru. Mao wielokrotnie podkreślał, że praktyka i teoria muszą stanowić jedność. Jeśli chcemy osiągnąć wiedzę na jakiś temat, to musimy najpierw zaangażować się w działanie, które coś w niej zmieni. Prawdę poznamy dzięki praktyce społecznej, a nie spekulacją.

Mao w istotny sposób zmodyfikował teorię sprzeczności Marksa. Jego zdaniem za przemiany, które obserwujemy na co dzień, odpowiedzialna jest niezgodność tkwiąca wewnątrz samej rzeczy. Istota dialektyki sprowadza się do konstruktywnego przezwyciężenia sprzeczności. Gdy sprzeczność zostaje rozwiązana, mamy do czynienia z postępem. Dialektyka głosi, że dwa przeciwstawne aspekty warunkują się wzajemnie, ale jeden z nich musi by dominujący, stając się sprzecznością główną, taką która określa charakter pozostałych sprzeczności. Mao twierdził, że jeśli określimy tą główna sprzeczność, wtedy będziemy mogli pokierować sposobem przemian wedle własnego uznania. Każda sprzeczność ma charakter ogólny i szczegółowy, a więc kształtowanie jej, sprowadza się do tego by odkryć, to co określa ten niepowtarzalny wymiar danej sprzeczności.

W kontaktach międzyludzkich, Mao ukazuje dwa zasadnicze typy sprzeczności. Pierwszy to sprzeczności antagonistyczne, pomiędzy nami czyli ludem, a naszymi wrogami czyli władzą imperialistyczną. Mianem ludu określił tych wszystkich, którzy pracują i wspierają budowę socjalizmu. Natomiast ci, którzy sabotują tę budowę są wrogami ludu. Aby rozwiązać tą antagonistyczną sprzeczność, należy użyć siły i przemocy.

Drugi rodzaj sprzeczności to typ nieantagonistyczny. Ona zachodzi w grupie, która popiera tę samą idee i ma te same interesy. Przykładem tak ich sprzeczności jest rozdźwięk między administracją rządzącą a ludem w społeczeństwie socjalistycznym, konflikty między różnymi frakcjami partyjnymi, wzajemna nieufność między prostym ludem a przedstawicielami inteligencji. Sprzeczności te należy rozwiązywać, poprzez różne formy krytyki i samokrytyki dokonywanej w duchu „żywotnego braterstwa”.

Kiedy usuwa się te sprzeczności można popełni, według Mao, dwa rodzaje błędów. Z jednej strony, w przypływie dobrych intencji, można mylnie wziąć naszych wrogów za przyjaciół sprzyjającym naszym celom. Z drugiej strony zaś, przez zbytnia podejrzliwość, może prowadzić do potratowania za wrogów i kontrrewolucjonistów, osób które wcale nimi nie są. Takie pomyłki są powodem czystek partyjnych.

Aby usunąć sprzeczności, według Mao, należało zastosować odpowiednie metody.
W wypadku gdy sprzeczność dotyczy imperialistów i mieszkańców kolonii jedyną drogą jej rozwiązania jest wojna o charakterze narodowowyzwoleńczym. Gdy natomiast sprzeczność dotyczy klasy robotniczej i chłopstwa w społeczeństwie socjalistycznym, drogą do jej rozwiązania jest wprowadzenie kolektywizacji i mechanizacji w rolnictwie. Sprzeczność występująca między, społeczeństwem a naturą z kolei rozwiązywana jest dzięki rozwojowi sił wytwórczych.

Mao był nie tylko działaczem politycznym i myślicielem, ale również poetą. Podkreślał on zawsze że twórcy nie mogą działać w ideowej próżni, pojęcie „sztuka dla sztuki” nie istniała dla niego. Nie istnieje czysta sztuka, sztuka powinna pomagać polityce, powinna służyć interesom konkretnych klas społecznych. Ta znów ma swoje własne kryteria polityczne i artystyczne i to one są najważniejsze i niezmienne. Najważniejsze to by kryteria polityczne i artystyczne współgrały ze sobą. Dlatego Mao popierał jedność polityki i sztuki, treści i formy, oraz jedność polityczno- rewolucyjnej treści z doskonałą artystyczna formą.

W społeczeństwie komunistycznym wszelka twórczość artystyczna powinna służyć jednej sprawie- obronie rewolucji. Jako ze obrońcami są ludzie prości, lud, to właśnie z nimi, artyści i poeci powinni się utożsamiać i przemawiać do niego prostym językiem. Artyści winni również studiować marksizm, aby posiadać pełną świadomość celów i zadań rewolucji. Kultura rewolucyjna powinna być potężna bronią dla szerokich mas ludowych. Jej rolą jest przygotowanie ideologicznego gruntu przed nadejściem rewolucji, oraz obrona wartości rewolucyjnych, po ustanowieniu społeczeństwa socjalistycznego. Mao ostrzega, że bez kultury, chińska armia będzie zbiorowością ignorantów i nie będzie w stanie pokonać wroga.

Ale najważniejszą cechą kultury rewolucyjnej to jej pluralizm. Gdyż w sztuce musza swobodnie rozwijać się rozmaite style i formy. Podobnie powinno być w nauce, gdzie różne szkoły mogą prezentować swoje obawy i rozwiązania. Narzucanie jednego stylu sztuki lub nurtu myślowego, szkodzi sztuce jak i nauce. To co słuszne, a co nie, w obu dziedzinach, powinno być ustalane podczas wolnej dyskusji w kołach specjalistów.

Niestety pięknie brzmiące słowa okazały się pustymi deklaracjami. Nie przyczyniły się do rozwoju nauki i sztuki. Widoczne stało się to podczas „rewolucji kulturalnej” w latach 1966-1976. Po ustanowieniu społeczeństwa socjalistycznego, Mao nadal kontynuował rewolucje proletariacką, gdyż uważał ze nadal istnieją w nim nieantagonistyczne sprzeczności. Chiński przywódca uważał że należy z nimi walczyć wewnątrz partii, a dotyczyło to konkretnie tych, którzy bonią interesów obalonej burżuazji. W ten sposób walka pomiędzy proletariatem, a burżuazją przeniosła się na łono samej partii. Mao bał się że grupy rządzące zmienią się w biurokratyczną burżuazję, co miało miejsce w ZSRR.

Mao bał się stracić władze, dlatego wykorzystał „rewolucje kulturalną” by pozbyć się opozycji oraz inteligencji . Siłą, która miała ja przeprowadzić, była młodzież, czyli „nieskażona grupa społeczna”. Rekrutowali się oni do grupy „Czerwonych Strażników”, którzy działając zgodnie z zasadami Mao, dokonywało ogromnej dewastacji w zasobach materialnych i duchowych kultury chińskiej, niszcząc zabytki, świątynie i pomniki. Wszystko co pochodziło z zagranicy, miało charakter kontrrewolucyjny. Ich ofiarami padali przede wszystkim wybitni intelektualiści, technicy, nauczyciele, urzędnicy i artyści.
Do zbrodniczych postulatów chińskiej rewolucji nawiązywał komunistyczny dyktator Pol Pot- przywódca Czerwonych Khmerów z Kambodży.

Po śmierci Mao, jego ideologia uległą radykalnej metamorfozie w tzw. dengizm, polegającej na zachowaniu marksistowskiej symboliki połączonej z przemianami kapitalistycznymi, dzięki którym Chiny są dzisiaj jedną z największych gospodarek świata. Zachowana została cała maoistyczna symbolika. A sam socjalizm, w połączeniu z marksizmem traktowany jest jako radykalna ideologia przeciwko zachodowi, a nie kapitalizmowi jako takiemu. W ten sposób maoizm przekształcił się w formę Chińskiego nacjonalizmu i stanowi obecnie uzasadnienie dla polityki wolnorynkowej i mocarstwowej tego państwa.

PS. Zdjęcia pochodzą ze strony: https://pixabay.com/pl/