Podobno kiedy wsadzi się żabę do garnka z wodą i stopniowo podgrzewa temperaturę, to nie wyskoczy ona do samego końca, aż zostanie ugotowana. Jako, że jest zwierzęciem zmiennocieplnym i czuje się dobrze w coraz cieplejszej wodzie, powolne podnoszenie się temperatury zwiększa jej komfort, a później zostaje zbyt oszołomiona, żeby uciec z garnka. Natomiast gdyby została wrzucona do wrzątku, od razu wyskoczyłaby z naczynia ratując swoje życie.

Nie wiem czy to wszystko jest prawdą, możliwe że to jeden z internetowych mitów. Niemniej jednak gotowana żaba stała się metaforą pewnego psychologicznego efektu, który polega na tym, że łatwiej zauważamy zmiany nagłe, niż powolnie następujące procesy destrukcyjne.

Efekt ten jest często wykorzystywany przy podnoszeniu podatków przez rząd. Nagła i drastyczna ich podwyżka skończyłaby się masowymi protestami i spadkiem poparcia dla partii rządzącej. Dlatego podatki niemal zawsze są podnoszone stopniowo w dużych odstępach czasowych, w dodatku zaczynając od tych najmniej zauważalnych jak podatki akcyzowe.

Inny przykład to toksyczny związek. Gdy nasza druga połówka niespodziewanie zrobi coś złego jak zdrada czy użycie przemocy, reagujemy natychmiastowo i kończymy relację. Jednak kiedy na początku jest dobrze, a z czasem bardzo stopniowo robi się coraz gorzej, możemy nawet nie zauważyć kiedy wylądujemy w toksycznym związku i jeszcze długo łudzić się, że wcale nie jest tak źle.

Okno Overtona

Okno Overtona to model socjotechniczny opracowany przez Josepha P. Overtona (1960-2003), byłego wiceprezydenta amerykańskiego centrum analitycznego Mackinac Center for Public Policy. Opisuje on sposób w jaki przekonuje się społeczeństwo do nieakceptowalnych idei, przez stopniowe ich forsowanie.

Idea ta przechodzi przez poniższe etapy:

1. Unthinkable (nie do pomyślenia, zabronione)
2. Radical (radykalne, zabronione, ale z zastrzeżeniami)
3. Acceptable (akceptowalne)
4. Sensible (rozsądne)
5. Popular (popularne, możliwe do przyjęcia przez społeczeństwo)
6. Policy (legalne, przyklepane decyzją polityczną).