Polskie groby w belgijskim Chièvres

Pierwszy dzień listopada w polskiej tradycji jest dniem szczególnym, w tym dniu wielu z nas pokonuje setki kilometrów, żeby odwiedzić groby naszych bliskich, w tym dniu wspominamy ich w zadumie. Czasami jest jednak za daleko, żeby w jechać na groby bliskich, dlatego jak w naszym przypadku co roku 1 listopada odwiedzamy cmentarze w okolicy.

Dzięki inicjatywie organizacji polonijnych w Belgii został opracowany wykaz belgijskich cmentarzy na których znajdują się groby polskich żołnierzy. Największy i najbardziej znany polski cmentarz w Belgii znajduje się w Lommel, w północnej Belgii, gdzie spoczywa 257 żołnierzy 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. Nie jest to jedyne miejsce, jednak na innych cmentarzach nie ma już tak wielu polskich mogił.

Na wykazie znalazłem niewielki cmentarz w Chièvres, miasteczku położonym około 25 kilometrów od Mons. Nie miałem wcześniej świadomości, że są tam cztery polskie groby, dlatego też pojechaliśmy je odwiedzić.

Cztery polskie mogiły znajdują się w centralnej części cmentarza, są to trzy białe krzyże i jeden nagrobek z epitafium po polsku. Białe krzyże oznaczają groby stanowiące miejsce spoczynku Janusza Urbaniaka (24 lata), który zginął w dniu 16 stycznia 1946 roku w wyniku eksplozji materiałów wybuchowych; Andrzeja Sarnowskiego (24 lata) i Tadeusza Ambrożego (27 lat), którzy zginęli w dniu 16 lutego 1946 roku w wypadku samochodowym, natomiast na kamiennym nagrobku wyryto słowa "Tu spoczywa mój kochany mąż śp Śliwa Tomasz". Tomasz Śliwa (46 lat) zmarł w 1946 roku w wyniku pięciu ran odniesionych w czasie wojny.

Wszyscy oni byli członkami Polskich Kompanii Wartowniczych organizowanych przy amerykańskich wojskach okupacyjnych na terenie Niemiec, Belgii i Francji. Jednostki te formowane były nie tylko z Polaków, ale również Litwinów, Łotyszy czy Estończyków z byłych jeńców wojennych, więźniów obozów koncentracyjnych, robotników przymusowych wywiezionych do III Rzeszy, a także uciekinierów z Polski Ludowej min. byłych żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych (Brygady Świętokrzyskiej). "Do ich zadań należała służba przy ochronie obiektów wojskowych, magazynów, składów, portów, a także obozów i więzień dla niemieckich przestępców wojennych, budowa nowych obiektów wojskowych, prace przy transporcie."

Warto wspomnieć, że pamięć o tych czterech członkach Polskich Kompanii Wartowniczych byłaby niemożliwa gdyby nie Józef Urbaczka, również członek PKW, który przeżył wojenną zawieruchę, a po wojnie zamieszkał w Chièvres, to on przez wiele całe swoje życie troszczył się o groby swoich towarzyszy. Zmarł dwadzieścia lat temu i jego grób znajduje się nieopodal wejścia na cmentarz, kilka metrów od jego czterech towarzyszy.

„Naród, który nie szanuje swej przeszłości nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości” - Józef Piłsudski