Prawo a sprawiedliwość

Czy prawo to to samo co sprawiedliwość ? 

W zasadzie odpowiedź na to pytanie jest dość prosta - nie. Po co używać nawet w typowych, codziennych sytuacjach tych dwóch określeń, jeśli ich znaczenie byłoby identyczne. Jednak jaka jest różnica między prawem a sprawiedliwością i które z nich jest ważniejsze ? Czy pojecie sprawiedliwości winno wynikać z przyjętego prawa czy odwrotnie ? W zasadzie od odpowiedzi na te pytania zależeć winno ukształtowanie całego prawa, a co za tym idzie większości ładu w społeczeństwie otaczającym każdego człowieka. Co prawda pojęcia tak sprawiedliwości jak i prawa mogą być trudne do zdefiniowania, jednak postarajmy się jakoś rozwinąć tą kwestię:

• sprawiedliwość - sposób postępowania , wyrokowania w sprawach dotyczących ludzkich czynności, podziału dóbr, przekonań; sprawiedliwość nierozerwalnie związana jest w pojęciem bezstronności - nie może być mowy o sprawiedliwym osądzie tam, gdzie nie ma choćby prób zachowania bezstronności strony osądzającej; sprawiedliwość jest w przeciwieństwie do prawa pojęciem etycznym a nie związanym z prowadzeniem państwa;
• prawo - zbiór norm jakimi winni kierować się tak "zwykli" obywatele jak i funkcjonariusze danego państwa; ów zbiór nie jest zwykle ustalony na stałe lecz ewoluuje i się zmienia; czasem jest kształtowany w myśl jakiejś jednej przewodniej doktryny etycznej a czasem jest przypadkowym połączeniem kilku - wtedy osiąga się maksymalną niespójność prawa samego ze sobą;
• skoro sprawiedliwość jest kwestią etyki a prawo jedynie zasadami działania w państwie jest jasnym, iż to sprawiedliwość jest pojęciem pierwotnym względem prawa - człowiek może spokojnie istnieć poza i bez państwa (dowodem tego może być fakt, że wielu ludzi dziś tak żyje a kiedyś było to jeszcze powszechniejsze - szczególnie przed wykreowaniem się idei państwa); 
• skoro sprawiedliwość jest pojęciem pierwotnym wobec prawa , wniosek nasuwający się z tegoż jest następujący -  prawo winno być budowane na bazie jakiegoś obrazu sprawiedliwości - nie na odwrót - to co uznaje się za sprawiedliwe pozostaje już innym pytaniem;
• czy zatem człowiek może być nieposłuszny wobec prawa, jeśli to prawo jest głęboko sprzeczne z jego poczuciem sprawiedliwości, z jego systemem etycznym ? Cytując Thomas'a Jefferson'a:  "If a law is unjust, a man is not only right to disobey it, he is obligated to do so." - Jeśli prawo jest niesprawiedliwe, człowiek ma nie tylko prawo ale i obowiązek, by go nie przestrzegać. Nic dodać nic ująć - ujmując to kolokwialnie. Sprawiedliwość jest absolutnie dla jednostki nadrzędna nad prawem. Nie wskazana jest jednak zgoda państwa - organizmu nie będącego jednostką i nie mogącego działać jak jednostka - na pobłażanie wszelkim przejawom odmiennych systemów moralnych swych obywateli. Obywatel musi działać jak jednostka a państwo jako reprezentant zbiorowości jako maszyna działająca według prawa.    
• z powyższego wynika, iż prawo - aby było prawem dobrym - winno umieć pogodzić w sobie przekonania etyczne jak największej części obywateli; tylko wtedy będzie to prawo na prawdę służące mieszkańcom danego kraju, a przecież taka jest właśnie rola zarówno prawa jak i państwa za nim stojącego;

Podsumowanie

Reasumując - sprawiedliwość nie wynika z prawa, a prawo wynika z niej. Poczucie sprawiedliwości jednostki zależy od przyjętego przez nią systemu etycznego, jednak obiektywna sprawiedliwość istnieje i może być osiągnięta na drodze rozumu. Osiągnięcie jej wymaga obrania odpowiedniego systemu etycznego. Wiedząc jak osiągnąć ogólne pojecie o sprawiedliwości należy na tej bazie rozpocząć budowę prawa - konstytucji, ustaw, porządku państwa.

Jakie jest wasze zdanie na ten temat ? Czy z czymś się nie zgadzacie ? Czy chcielibyście coś dodać ?