Energia odnawialna: ekonomia, polityka i przyszłość

Czym jest energia odnawialna?

Może być to trochę nieprecyzyjne określenie, gdyż chodzi raczej o odnawialne źródła energii (energia raz "wydana" jest raczej nieodzyskiwalna) - zatem:

 Odnawialne źródła energii – źródła energii,  których wykorzystywanie nie wiąże się z długotrwałym ich deficytem,  ponieważ ich zasób odnawia się w krótkim czasie. Takimi źródłami są  między innymi wiatr, promieniowanie słoneczne, opady, pływy morskie, fale morskie i geotermia.  [Wikipedia]

Można zatem jasno stwierdzić, iż jakikolwiek sposób pozyskiwania energii, który wykorzystuje nieskończone źródło lub łatwo-odnawialne, jest elementem tzw. "energii odnawialnej".

Jakie są jej obecne, główne zalety i wady względem konwencjonalnych źródeł energii?

Zalety:

- odnawialność - ryzyko "wyczerpania złóż" jest zerowe, gdyż nie ma złóż, lub znikome i bardzo oddalone w czasie - np. energia słoneczna na Ziemi nie będzie dopiero możliwa do pozyskiwania gdy zgaśnie Słońce;

- mniejszy wpływ na środowisko ekologiczne i zdrowie ludzi - brak wyziewów czy ścieków (przynajmniej w czasie eksploatacji) oznacza mniejszy "odcisk" środowiskowy;

Wady:

- wysoki koszt - zarówno ten związany z budową elektrowni e. odnawialnej jak i jej dalszej eksploatacji jest obecnie znacząco wyższy w przeliczeniu na kWh niż w przypadku tzw. konwencjonalnych źródeł energii;

- zajmowane miejsce - takie elektrownie jak słoneczne czy wiatrowe muszą zajmować znaczne przestrzenie terenu, by ich działalność miała sens ekonomiczny;

- negatywny wpływ na środowisko i ludzi jest mniejszy, jednak nadal istnieje - proces każdej produkcji wpływa w jakimś negatywnym stopniu na jakość np. powietrza czy wód - także np. produkcji paneli słonecznych czy wiatraków; istnieją także odmienne, charakterystyczne dla tychże elektrowni oddziaływania - np. huk wiatraków;

- lokacja - elektrownie wiatrowe wymagają wietrznych miejscówek, słoneczne słonecznych, wodne rzek i spiętrzania itd.

Jak widać, wad jest więcej liczbowo, jednak czasem to nie liczba wad lub zalet decyduje, lecz ich znaczenie, ciężar.

Jak wygląda obecna sytuacja polityczno-ekonomiczno-techniczna?

- polityczna

Łatwym do spostrzeżenia trendem w znaczącej części polityki światowej jest wspieranie wszelkich inicjatyw związanych z en. odnawialną. Działania te mogą dotyczyć np. budowy nowych "zielonych" elektrowni, wprowadzania ulg podatkowych na bardziej ekologiczne pojazdy lub sprzęty, przyznawania bezpośrednich rządowych dotacji na rzecz organizacji pro-środowiskowych.

Jak już wielokrotnie zaznaczałem w postach na swoim kanale jestem przeciwnikiem wtrącania się państwa w gospodarkę. Nie będzie zatem dużym zaskoczeniem, iż uważam te ingerencje za haniebne z punktu widzenia politycznego.

Czym jednak mogą być one spowodowane? Istnieje oczywiście możliwość, iż jest to przemożna, niemożliwa do pohamowania (nawet celem zadłużania państwa) troska polityków o jakość środowiska, jest to jednak (jak wynika z logiki i doświadczenia) mało prawdopodobne. Rozsądniejsze rozwiązanie można znaleźć odwołując się do prostego ciągu przyczynowo-skutkowego: kto zyskuje najwięcej -> X zyskuje najwięcej -> zatem zapewne X za tym stoi. Kim może być w tym przypadku "X"? Mogą być nim np. koncerny zajmujące się opracowywaniem jak i produkcją technologii związanej z odnawialnymi źródłami energii. W obliczu ewentualnych rządowych subwencji, ulg czy inwestycji to one - jako bezpośredni beneficjenci lub wykonawcy - zyskują finansowo najwięcej. Można zatem spodziewać się, że to właśnie te grupy interesu odpowiadają za obserwowaną od kilkunastu lat miłość środowisk politycznych do ekologii.

- ekonomiczna

Kwestia polityczna jak zwykle znacząco przeplata się z ekonomiczną. Znacząca część ekonomicznego aspektu została już omówiona w poprzednim punkcie. Dodać można jedynie, iż koszt obecnej nikłej opłacalności lub wręcz nieopłacalności zielonych źródeł energii ponoszą w znacznej mierze podatnicy.

- techniczna

Odnawialne źródła energii mają za sobą (pomijając np. znane od starożytności lub średniowiecza wiatraki) krótszą historię postępu niż te konwencjonalne. Panele słoneczne - dla przykładu - są w powszechnej świadomości gdzieś od lat 70-tych XX w., podczas gdy prąd z węgla dostarczany był już w XIX w.

Obecne techniki pozyskiwania e. odnawialnej są często mniej efektywne niż konwencjonalne. Tu pozostaje znaczące pole do działania.

 

Jaka przyszłość?

Energia uzyskana z różnych źródeł na świecie w latach 1970–2016 w Mtoe [energetyczny odpowiednik jednej metrycznej tony ropy naftowej] (przedstawione w skali logarytmicznej)  - źródło: Wikipedia

Bez różnicy na wspomniane już wady, nadużycia polityczne i na razie dość negatywny wpływ ekonomiczny, odnawialne źródła energii mają przed sobą "świetlaną" przyszłość. Głównym powodem tego jest coś nie związanego z nimi a z dotychczasowymi źródłami, pozyskiwanymi ze wszelkiego rodzaju złóż - gazu, ropy, węgla, łupków itd. Jako że żadne złoże nie jest nieskończone, a proces ich eksploatacji znacząco wyższy niż ich powstawania (czasem miliony lat - ropa, węgiel), w którymś momencie koszt wydobycia owych zasobów spowoduje, iż energia odnawialna stanie się bardziej opłacalna niż dotychczasowa, konwencjonalna.

Czy ten proces potrzebuje dodatkowej, sztucznej, stymulacji ze strony rządów i lobbystów? Oczywiście że nie. Tak jak samochody wyparły konie, jak światło elektryczne świece i lampy gazowe, tak samo z czasem np. samochody elektryczne wyprą te na benzynę czy olej napędowy. Wynikać to będzie z czystego rachunku ekonomicznego i nastąpi lub nastąpić może - tak jak wspomniane inne przykłady z historii - w wyniku działań oddolnych działań na wolnym rynku.

Oczywiście przypuszczam, iż nie należy spodziewać się z uwagi na to zaprzestania aktywności na pro-ekologicznym polu polityków. Zbyt często pokusa dodatkowych profitów jest zbyt wielka, by się po prostu nie wtrącać w zdrowe działanie Świata...