Wiejski krajobraz południowej Łotwy i łotewski kalendarz słoneczny

Starożytny kalendarz łotewski, Latviešu gadskārta, to kalendarz słoneczny oparty o cykl rotacji Ziemi wokół Słońca. Na Łotwie, podobnie jak w Polsce obserwuje się cztery pory roku, zgodne z naturalnymi rytmami przyrody. Środki każdej z pór roku zaakcentowane są przez święta takie jak Wielkanoc, Noc Świętojańska, Boże Narodzenie i Apjumības. Natomiast święta stanowiące granice między kolejnymi porami roku to Zapusty, Ūsiņi oraz Māras diena i Martiņi. Kolejne święta wyznaczają 8 sezonów, które charakteryzują się różnymi warunkami przyrodniczymi, pogodowymi, a także innymi rytmami w życiu człowieka - biologicznym i społecznym.

Sympatyczny cielaczek z Piedrui położonej w Łatgalii, przy granicy Łotwy z Białorusią. Spędziłam tam ponad tydzień i często chodziłam posiedzieć z nim i pogadać, a on odpowiadał mi wesołym muuu i podskakiwał jak piesek.

Kalendarz łotewski wykorzystywany był głównie do pracy na roli, ale także mówił o mitycznym porządku świata, wyjaśniał rolę sił przyrody w budowaniu świata. Co szczególnie ciekawe, taka koncepcja czasu jest na Łotwie od wielu wieków aż do dzisiaj wciąż aktualna - święta są powszechnie znane i obchodzone, np. Mārtiņi, od imienia Mārtiņš, można porównać do "naszych" Andrzejek (które obchodzą nie tylko Andrzeje). Przy okazji krótkiej informacji o łotewskich świętach chciałabym Wam pokazać bajkowy krajobraz łotewskiej wsi na przykładzie Piedrui.

Najważniejsze łotewskie święta

1. Ziemassvētki - 24-26 grudnia - święto zimowego przesilenia, dziś: Boże Narodzenie.
2. Meteņi – luty/marzec, 7 tygodni przed Wielkanocą - starożytne łotewskie święto
   oczekiwania na wiosnę, kończące się w Środę Popielcową.
3. Lieldienas – pierwsza niedziela po pierwszej pełni po równonocy – Wielkanoc.
4. Ūsiņi / Jurģi – 23 kwietnia - później: dzień świętego Grzegorza, starożytne łotewskie święto koni, bydła, urodzaju.
5. Jāņi – 23 czerwca - dzień przesilenia letniego – noc świętojańska, Noc Kupały.
6. Māras diena – 15 sierpnia – dzień Mary lub dzień matki, święto bogini Mary w dawnych łotewskich wierzeniach, później: Matki Boskiej Zielnej.
7. Apjumības – 22 września – święto płodności i urodzaju.
8. Mārtiņi – połowa listopada – starożytne łotewskie święto powitania zimy.

Dawniej przy pracy na polu posługiwano się także kalendarzem księżycowym, który pomagał ocenić m.in. okresy wzrostu i regresu. O tym pisałam wcześniej tutaj w odniesieniu do życia codziennego.

Zdjęcia są jak zwykle moje (chyba że zaznaczono inaczej), wykonane aparatem smena, tekst zaś pochodzi częściowo z mojej pracy dyplomowej. Marzy mi się teraz wyjazd na takie wakacje bez dostępu do Internetu, zasięgu telefonu, bez żywej duszy w promieniu kilkunastu kilometrów - w takich miejscach kontakty międzyludzkie są intencjonalne i to sprawia, że są wyjątkowe, głębokie i wartościowe. Chciałoby się położyć na trawie i poobserwować chmury, a najfajniej byłoby móc opowiedzieć komuś, jakie się widzi kształty. Jak w starych bajkach z dzieciństwa. No nie? :)