Czy ludzie staną się bogami?

Yuval Noah Harari - izraelski historyk pracujący na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie napisał książkę o historii... przyszłości. Tak, nie mylicie się. Właśnie o przyszłości. Mam wrażenie, że Harari odniósł się w ten sposób do tez Fukuyamy, tyle że nie mając na myśli polityki, a liberalizm i humanizm.

Ludzkość pokonawszy swoje największe utrapienia - głód, zarazy i wojny - zwyciężyła. Wiem, że nie wszyscy zgodzą się z tą tezą, bo co zrobić z dużą częścią Azji czy Afryki, gdzie głód wciąż nęka sporą część ludności? Co zrobić z AIDS czy innymi chorobami pojawiającymi się tu i ówdzie? Co zrobić z lokalnymi wojnami toczącymi się w Syrii czy na Ukrainie? No tak, bywają. Harari przekonuje, że w liczbach bezwzględnych zjawiska te zanikają. Z głodem radzimy sobie coraz lepiej, dzięki wielu akcjom pomocy humanitarnej. Medycyna potrafi radzić sobie coraz lepiej z dużą liczbą chorób, które przestały być śmiertelne, a jedynie przewlekłe. Pojawiające się od czasu do czasu tzw. pandemie nazywane są tak raczej wyłącznie przez media lub ewentualnie przez koncerny farmaceutyczne.Pierwsze widzą w tym kolejną sensację, a drugie możliwość jeszcze większych zarobków. Porównanie współczesnych wojen z tymi przeszłymi w ogóle wypada blado. To właściwie ruchawki, w których ofiary stanowią promil tych, poległych choćby w obu wojnach światowych.

Tak więc ludzkość zwyciężyła, poczuła się mocna, niezniszczalna. Czym w takim wypadku będzie się zajmowała? Harari twierdzi, że trzema sprawami.

Po pierwsze zapewnieniem sobie długowieczności, a najlepiej nieśmiertelności. Przecież choroby to tylko techniczne usterki. I tak jak można naprawić samochód, podobnie można będzie z coraz lepszym skutkiem naprawić ludzki organizm. Jeżeli będzie trzeba, wymieniając popsute elementy.

Drugi cel ludzkości w najbliższej przyszłości, to zapewnienie sobie szczęścia. Przy wykorzystaniu zaawansowanych technologii pracujących za człowieka, będzie on mógł zająć się uszczęśliwianiem samego siebie. Bo cóż innego mu pozostanie?

I wreszcie cel trzeci będący konsekwencją dwóch poprzednich. To właśnie tytułowy homo deus stanie się być może celem ludzkości. Człowiek bóstwo, człowiek wszechmogący, człowiek wieczny - czy tak wyglądać będzie przyszłość ludzkości? Harari skłania czytelników do refleksji nad człowiekiem jako takim, nad jego naturą, nad możliwościami i szansami. Szczególnie w starciu z nowymi technologiami, bo tutaj tkwi najwięcej zagrożeń. Ale o tym trzeba przeczytać.

"Homo deus. Krótka historia przyszłości" to książka popularnonaukowa. Czyta się ją świetnie, jak na ten gatunek. Autor wraz z tłumaczem postarali się, by język tej pozycji zachęcał do sięgania głębiej i głębiej w nią. Wywołuje w czytelniku natłok myśli, zmusza do kolejnych refleksji, często niepokoi. Oczywiście jest tylko autorską wizją przyszłości, nieźle udokumentowaną w warstwie historycznej, biologicznej i technologicznej (informatycznej). Trzeba to mieć na uwadze, by przesadnie nie uwierzyć w pewność, z jaką porusza się w niej sam autor. Sam, z resztą przyznał, że dalszej przyszłości nie sposób przewidzieć z jako taką pewnością.

Lektura z pewnością do polecenia, szczególnie osobom zainteresowanym współczesnymi ideami.