"Wiem, że Kilpatrick jest kawałem skończonego durnia, ale..." - Hugh Judson Kilpatrick (cz. II) - Generałowie Wojny Secesyjnej vol. 68

Nazwisko Kilpatrick kojarzyło się do 1864 roku w unijnych szeregach z lekkomyślnością, brutalnością, alkoholem, nieładem i pragnieniem zyskania sławy jak najkrótszą drogą, która wiodła pomiędzy trupami konnych towarzyszy generała o irlandzkich korzeniach. A Wirginia w wymienionym roku była sceną widowiska, jakiego wojny jeszcze nie widziały - Kampania Lądowa gen. Ulyssesa Granta była serią frontalnych ataków na wciąż groźną i zaprawioną w bojach Armię Północnej Wirginii gen. Roberta E. Lee. Przez 50 dni koszmar wojny okopowej podkopał morale atakujących do takiego stopnia, że armia Granta straciła zdolność ofensywną na jakiś czas. Uwerturą do zmagań miał okazać się rajd kawaleryjski gen. Kilpatricka, który miał wypróbować siły Lee całością swojej 3 Dywizji. Ruszono 28 lutego...

↑ Kilpatrick ze swoim sztabem (czwarty od lewej) (źródło: Wikipedia)

Zapewne morale wyruszających do akcji po zimowej bezczynności podkomendnych Kilpatricka było wysokie - znowu nadarzała się okazja do spalenia paru miejscowości, niszczenia szyn kolejowych i w zasadzie wszystkiego, co mogło być pomocne Konfederatom w prowadzeniu wojny - do tego worka dało się wrzucić dosłownie wszystko. Początkowy entuzjazm ostudziły szybko padające z ukrycia strzały lokalnej milicji oraz elementów samej armii Lee, pospiesznie przerzuconych z północy. Konfederaci szybko się zorientowali, że niebieska fala zmierza ku Richmond i zablokowali tak drogę do stolicy, jak i przewidywany szlak, którym dywizja generała zwanego "Kill Cavalry" (i nie chodziło tu o konnych Konfederacji) miała powrócić do Armii Potomaku. Jedyną bezpieczną przystanią był więc Fort Monroe u koniuszka półwyspu Wirginia, gdzie armia gen. Benjamina Butlera strzegła ujścia rzeki James. Tam też udał się bohater tego odcinka, gdzie dotarło bezpiecznie jedynie 300 ludzi. Po drodze zgubiono całą brygadę kawalerii gen. Ulrica Dahlgrena która, zdezorientowana, nie przekroczyła rzeki James ze względu na podniesiony stan wód, jeden z czarnoskórych niewolników pokazał Dahlgrenowi inny bród, ale ten też był niemożliwy do sforsowania, za co nieszczęśnik zawisnął na drzewie. Wszystko działo się przy straszliwej ulewie, która dodatkowo spowalniała marsz. Zwrócono się więc na północ, w stronę rzeki Mattaponi, i gdy wydawało się po jej przekroczeniu, iż odyseja dobiegła końca, nocna zasadzka Konfederatów zniszczyła brygadę, zaś Dahlgren zginął. To, co stało się później, jest jedną z wielkich tajemnic wojny.

Rzekomo przy ciele poległego dowódcy (nota bene wystawionego na widok publiczny w Richmond) znaleziono notatkę, która zakładała, że oddział przedostanie się do stolicy Konfederacji i zabije prezydenta Jeffersona Davisa oraz cały jego gabinet. Najprawdopodobniej notatka została sfabrykowana przez południowców, lecz udało się zwrócić uwagę opinii międzynarodowej na "diabelskie" metody walki Unii. Szybko temat podłapała prasa po obu stronach bratobójczej barykady, prześcigano się w argumentach i złośliwościach, powstało także pytanie, czy w świetle odkrytych dokumentów żołnierze Unii mieliby stracić status strony walczącej i być wieszani po schwytaniu bez sądu. Tutaj szybko Konfederacja musiała ukręcić łeb takim zamiarom, ponieważ doprowadziłoby to do symetrycznej odpowiedzi administracji Lincolna. Na sprawę trzeźwo patrzył gen. Lee, który stwierdził, że koniec końców nie dokonano zamierzonych czynów, a także poddał w wątpliwość autentyczność notatki, z której już zdążono wywnioskować, że uwolnieni unijni jeńcy z pobliskich obozów mieliby zostać wypuszczeni na ulice Richmond w pogoni za wirginijskimi belles.

↑ Ulric Dahlgren (źródło: Wikipedia)

Abstrahując od wydźwięku propagandowego rajdu, okazał się on przerażającą porażką. Nie osiągnięto nic za cenę 300 poległych i 1000 jeńców, a co gorsza po dotarciu na odpoczynek do podwaszyngtońskiej Alexandrii, gdzie służbę garnizonową pełnili czarnoskórzy żołnierze Unii, jeden z podkomendnych Kilpatricka wypłazował szablą żołnierza, który zwrócił mu uwagę, iż urlopowani wojskowi nie mogą jeździć konno po mieście. Porywczy generał stał się persona non grata na wschodnim froncie, ale na jego usługi był popyt na zachodzie, gdzie miał ruszyć niszczycielski "Marsz ku Morzu" gen. Williama T. Shermana przez Georgię, toteż specjalista od równania z ziemią nieruchomości i wszystkiego innego był w cenie. "Wiem, że Kilpatrick jest kawałem skończonego durnia, ale właśnie takiego człowieka potrzebuję na czele mojej kawalerii w nadchodzącej kampanii" miał powiedzieć rudowłosy generał. Tam Kilpatrick w końcu błyszczał - mimo ran odniesionych w bitwie pod Resaca w maju 1864 roku, wsławił się w bitwie pod Jonesborough dwa miesiące później, a także jako jedyny dokonał objechania wkoło pozycji Konfederatów stacjonujących opodal stolicy Georgii w Atlancie. Radość jaka płynęła z niszczenia południowego mienia została jednak zmącona, gdy oddział kawalerzysty-samouka gen. Wade'a Hamptona rozgrabił jego obóz podczas gdy generał zabawiał się z poznaną w toku działań młódką, jak również pod Monre's Crossroads Kilpatrick musiał zmykać w bieliźnie przed rebeliantami, póki nie zreformował swoich oddziałów. Towarzyszył Shermanowi w kapitulacji gen. Josepha Johnstona w Bennett Place, Północna Karolina, 8 dni po poddaniu się armii Lee.

Po wojnie Kilpatrick zajął się polityką i wyjednał sobie ministerialną tekę w Chile (minister to tyle co ambasador), gdzie poślubił Luisę Fernandez de Valdivieso, pochodzącą z zamożnej rodziny o hiszpańskich korzeniach. Po powrocie do kraju związał się z Republikanami, lecz nie wygrał wyborów do Kongresu w New Jersey, ale jego wsparcie dla kontrkandydata po ogłoszeniu wyników zapewniło mu powrót do Chile w dawnym charakterze. Zmarł 4 grudnia 1881 roku w Santiago, Chile dożywszy jedynie 45 lat - prawdopodobnie zamiłowanie do alkoholu połączone z ranami wojennymi nie pozwoliło na dłuższy ziemski pobyt. Jako generał był znienawidzony przez swoich ludzi za lekkie szafowanie ich krwią, nieliczne sukcesy okupione dużymi stratami przykryło na zawsze fiasko rajdu wokół Richmond zakończone skandalem "papierów Dahlgrena". Aż dziw, że zakończył zawodową karierę w dyplomacji.