Witam, dzisiaj opowiem o promieniowaniu ultrafioletowym.

Artykuł jest dość długi, więc ważniejsze informacje są pogrubione.

Czym jest ultrafiolet?

Ultrafiolet to promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali od 10 nm do 400 nm, niewidzialne dla naszego oka. Promieniowanie ultrafioletowe są to fale krótsze niż promieniowanie widzialne i dłuższe niż promieniowanie rentgenowskie.

Rodzaje UV

Ze względu na skutki działania promieniowania ultrafioletowego na organizmy żywe wyróżnia się:
UV-C – długość fali: 100–280 nm
UV-B – długość fali: 280–315 nm
UV-A – długość fali: 315–400 nm

Światło widzialne na tle całego spektrum fal elektromagnetycznych.

Naturalne źródło nadfioletu

Słońce emituje ultrafiolet w zakresie UV-A, UV-B i UV-C (promieniowanie słoneczne), ale ziemska atmosfera pochłania całkowicie UV-C oraz część UV-B w warstwie ozonowej. W efekcie około 97% ultrafioletu, który dociera do powierzchni Ziemi, to UV-A.

Zdjęcie Słońca wykonane przez satelitę TRACE. Różne kolory odpowiadają promieniom ultrafioletowym o różnych długościach fal emitowanych przez plazmę o różnej temperaturze.

Wpływ ultrafioletu na zdrowie

• UV-A uszkadza włókna kolagenowe w skórze, co przyspiesza procesy starzenia. Długoletnia ekspozycja na duże dawki promieniowania UV-A może powodować zaćmę.
• UV-B powoduje wytwarzanie witaminy D w skórze, przeciwdziałając w ten sposób powstawaniu krzywicy. Aby proces ten mógł zachodzić, potrzebna jest pewna minimalna dawka promieniowania. Promieniowanie w tym zakresie może powodować rumień skóry oraz objawy alergiczne. Długa ekspozycja na działanie UV-B skutkuje zwiększoną częstością występowania czerniaka oraz innych nowotworów złośliwych skóry, a także mniej agresywnych guzów, na przykład raka podstawnokomórkowego skóry i raka płaskonabłonkowego.
• Promieniowanie UV-C, a także UV-B, może prowadzić do uszkodzenia łańcuchów DNA, w wyniku czego dochodzi do mutacji. Jednak, w warunkach prawidłowych większość uszkodzeń DNA jest usuwana przez systemy naprawcze.
  

Czerniak (nowotwór)

Lepiej zapobiegać niż leczyć

Najlepszym sposobem zapobiegania poparzeniom słonecznym jest umiar i rozsądek w korzystaniu z kąpieli słonecznych. W ciągu pierwszych dni opalania nie należy opalać się dłużej niż 10 – 15 minut. W następnych dniach można stopniowo zwiększać czas przebywania na słońcu. Należy używać preparatów z filtrem przeciwsłonecznym. Dzieci i osoby z jasną karnacją, jasnymi lub rudymi włosami powinny używać kremów z filtrem przeciwsłonecznym o SPF co najmniej 15. Preparatem z filtrem smaruje się skórę na około 30 minut przed wyjściem z domu, a potem powtarzać nanoszenie preparatu co 2-3 godziny.
W godzinach od jedenastej przed południem do drugiej po południu promienie słoneczne są najsilniejsze, dlatego czas ten najlepiej spędzić w cieniu. Nie używaj solarium!!!

Gdzie używamy promieniowanie ultrafioletowego

• W lampie jarzeniowej ultrafiolet wytwarzany jest z użyciem rozprężonych par rtęci, przez które płynie prąd elektryczny.
• Luminofor pochłania to promieniowanie i emituje światło białe.
• Lampa kwarcowa emituje promieniowanie UV, które wykorzystuje się w solarium do sztucznego opalania.
• Ultrafiolet powoduje fluorescencję wielu substancji chemicznych.
• To zjawisko można wykorzystać do analizy zabezpieczonych przed podrobieniem banknotów albo przy oględzinach miejsca zbrodni.
• Fluorescencyjne znaczniki mogą służyć do oznaczania badanych substancji organicznych, dzięki czemu można łatwo obserwować ich przemiany w organizmach żywych.
• Ponadto ultrafiolet typu C ma właściwości bakteriobójcze.
• Promieniowanie ultrafioletowe pozwala na wykonanie w technice fotolitografii półprzewodnikowych układów scalonych. Dzięki temu można uzyskać rozdzielczość struktury procesorów rzędu długości fali promieniowania ultrafioletowego.
  

Ciekawostka dla wytrwałych

Fotoreceptory siatkówki są wrażliwe na bliski nadfiolet, więc ludzie z afakią (pozbawieni soczewki) postrzegają go jako białawy niebieski lub białawy fiolet, prawdopodobnie dlatego, że wszystkie trzy typy czopków (fotoreceptory) są w przybliżeniu tak samo czułe na nadfiolet, ale niebieskie nieco bardziej.

Zdjęcia: https://pixabay.com/ i https://pl.wikipedia.org/wiki/Ultrafiolet
Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Ultrafiolet