Historyczne lądowanie ziemskiego pojazdu na niewidocznej stronie Księżyca!
Nowy 2019 rok rozpoczął się z mocnym "przytupem" dla światowej astronomii. W tym samym czasie, gdy na obrzeżach naszego Układu Słonecznego tworzyła się historia: sonda New Horizons zrobiła i przesłała zdjęcia planetoidy Ultima Thule (też piszę o tym "artykuł") oddalonej od nas o około 6,5 miliarda kilometrów, także historia rozegrała się bardzo blisko naszej rodzimej planety, a dokładniej o około 300 000 km od Ziemi. Bowiem na powierzchni naszego naturalnego satelity, czyli Księżyca, CNSA (Chińska Narodowa Agencja Kosmiczna) dokonała tego, czego nie udało się USA ani ZSRR podczas wyścigu podboju kosmosu, jaki miał miejsce w czasach "zimnej wojny". Chińska sonda Chang'e 4, jako pierwszy ziemski pojazd w historii, wylądował na niewidocznej stronie Księżyca (błędnie nazywanej jako ciemna strona Księżyca).
Wczoraj, w czwartek 3 stycznia 2019 roku o godzinie 3:26 czasu polskiego (w Chinach wtedy była godzina 10:26), chińska telewizja państwowa ogłosiła, że sonda Chang'e 4 wylądowała na niewidocznej stronie Księżyca, a dokładniej w strefie Basenu Aitken, znajdującego się w okolicach południowego bieguna naszego naturalnego satelity. Pierwsze zdjęcie dokonane po wylądowaniu zostało wykonane o godzinie 11:40 czasu chińskiego (4:40 czasu polskiego).
Misja ta rozpoczęła się prawie miesiąc temu, a mianowicie 8 grudnia 2018 z kosmodromu Xichang położonego w południowo-zachodnich Chinach, wystartowała rakieta Długi Marsz 3B, która wyniosła na orbitę okołoziemską lądownik wraz z księżycowym łazikiem Yutu-2. 12 grudnia 2018 roku nastąpiła pierwsza korekta orbity Chang'e 4. Sonda odpaliła silniki i weszła na eliptyczną polarną orbitę okołoksiężycową, której peryselenium (punkt przebiegający najbliżej powierzchni "srebrnego globu") wynosił około 100 kilometrów. Kolejna korekta orbity pojazdu nastąpiła 30 grudnia 2018 roku i były to przygotowania do wylądowania na powierzchni Księżyca. Sam moment lądowania ze względu na utrudnioną komunikację z Ziemią odbył się autonomicznie i trwał około 12 minut. Podczas opadania na powierzchnię Księżyca, na wysokości około 2 kilometrów kamery umieszczone na lądowniku dokonywały oceny na wstępne miejsce do wylądowania. Na wysokości około 100 metrów nad powierzchnią srebrnego globu urządzenie dokonało korekty, wybierając możliwie w miarę "gładki" grunt. Mniej więcej na wysokości 2 metrów nad powierzchnią Księżyca wyłączono silniki i sonda wylądowała na naszym naturalnym satelicie.
Niestety nie było to jedyne utrudnienie jakie spotkało Chang'e 4, bowiem po drugiej stonie Księżyca występuje tak zwana "cisza radiowa", gdyż fale radiowe nie mają jak stamtąd trafić na Ziemię. Osoby, które oglądały film "Apollo 13" z Tomem Hanksem w roli głównej, powinny mniej więcej wiedzieć o co chodzi. Gdy uszkodzony pojazd Apollo 13 okrążał naszego naturalnego satelitę, w tym czasie nie miał łączności radiowej z Centrum Lotów Kosmicznych, znajdującym się w Houston (stan Texas, USA). Dlatego też Chińska Narodowa Agencja Kosmiczna przygotowała się wcześniej do tej misji. Nieco ponad pół roku przed wystrzeleniem sondy Chang'e 4, a mianowicie w maju 2018 roku, w punkcie libracyjnym L-2 układu Ziemia-Księżyc (znajdującego się za tak zwaną "ciemną stroną Księżyca" i którego odległość od Ziemi wynosi około 1,5 miliona kilometrów), umieszczono satelitę telekomunikacyjnego Quequiao, dzięki któremu jest możliwe przesyłanie sygnału radiowego z Ziemi na niewidoczną stronę Księżyca i z powrotem. Ze względu na odległość tego satelity od Ziemi, sygnał radiowy potrzebuje około 9-10 sekund aby dotrzeć z Ziemi do Chang'e 4, lub z powrotem. Prędkość fal radiowych rozchodzących się w próżni jest równa prędkości światła, czyli wynosi około 298 000 km/s, lecz tę wartość zaokrągla się do 300 000 km/s. Czyli jest to mniej więcej odleglość Księżyca od Ziemi. Taka mała ciekawostka... Zakładając, że gdyby ludzkość wymyśliła pojazd poruszający się z prędkością światła, to podróż z Ziemi na Księżyc (lub z powrotem) zajęłaby... 1 sekundę. Dlatego sygnał radiowy lecący z sondy Chang'e 4 leciałby około 4 sekundy do satelity Quequiao, a następnie potrzebowałby około 5 sekund by dotrzeć na Ziemię.
Z tego powodu także szef NASA - Jim Bridenstine, pogratulował swoim chińskim kolegom po fachu poprzez wpis na swoim koncie, na Twitterze.
Ze względu na rotację synchroniczną (encyklopedia - zjawisko astronomiczne obserwowane w układach dwóch wzajemnie obiegających się ciał niebieskich polegające na tym, że okres obrotu jednego z nich wokół własnej osi jest równy okresowi obiegu wokół drugiego ciała) Księżyca, widoczna z Ziemi jest tylko jedna strona naszego naturalnego satelity. Spowodowane jest to tym, że obrót Księżyca wokół własnej osi jest równy obiegowi srebrnego globu wokół naszej planety, o czym mówi pierwsze prawo Cassiniego. Wynosi on około 27 dni, 7 godzin i 43 minuty (tak zwany miesiąc gwiazdowy).
Niewidoczna strona Księżyca znacznie się różni od tej widocznej z Ziemi. Bowiem pokryta jest ona licznymi kraterami, co jest świadectwem, że Księżyc w przeszłości był stale bombardowany przez liczne ciała niebieskie. Brzydko mówiąc, robił za "tarczę" naszej planety. Jednym z największych kraterów na naszym naturalnym satelicie, jak i w całym Układzie Słonecznym, jest Basen Biegun Południowy – Aitken, w którym wczoraj wylądowała chińska sonda Chang'e 4. Ponadto niewidoczna strona Księżyca jest prawie pozbawiona ciemniejszych plam, tak zwanych mórz księżycowych, będących tak naprawdę zastygłą lawą. Morza księżycowe zajmują około 2% powierzchni "ciemnej" strony Księżyca.
Niewidoczna strona siężyca jest słabo zbadana przez człowieka i dlatego Chińska Narodowa Agencja Kosmiczna podjęła się tej historycznej misji, wysyłając tam sondę Chang'e 4. Pierwszej fotografii niewidocznej strony Księżyca dokonała radziecka sonda Łuna 3 w dniu 7 października 1959 roku (wystrzelona w przestrzeń kosmiczną trzy dni wcześniej). Mała ciekawostka. Mało brakło, a to Amerykanie przeszliby do historii jako pierwsi, którzy wylądowaliby po ciemnej stronie Księżyca. Bowiem jednym z ostatnich ludzi, który postawili stopę na srebrnym globie, był geolog Harrisson Schmitt. Uczestniczył on w misji Apollo 17, która trwała od 7 do 19 grudnia 1972 roku, zaproponował on wylądowanie po odwróconej stronie Księżyca, lecz NASA uznała to za zbyt niebezpieczne i odmówiła. Ostatecznie Apollo 17 wylądował 11 grudnia 1972 roku po widocznej stronie Księżyca. Ostatnim statkiem kosmicznym wystrzelonym przez człowieka (nie licząc poprzedniej misji Chang’e 3), który wylądował na powierzchni Księżyca, była radziecka Łuna 24, która stanęła na srebrnym globie 18 sierpnia 1976 roku.
Przypuszcza się, że misja sondy Chang'e 4 potrwa około 3 miesiące. W tym czasie zbada ona strukturę powierzchni i skład chemiczny niewidocznej strony Księżyca, ponadto dokona ona także testów radioastronomicznych. Jak już zdążyłem zauważyć, dzięki zdjęciom udostępnionym przez CNSA, sześciokołowy łazik Yutu-2 o wymiarach 1,5 x 1 x 1 m, już zdołał odjechać od lądownika na dobrych kilka metrów. Na zdjęciu możemy zobaczyć ślady kół odciśnięte na powierzchni srebrnego globu. Powodzenia! :)
Źródła:
http://www.cnsa.gov.cn/n6759533/c6805034/content.html
https://www.space.com/42883-china-first-landing-moon-far-side.html
https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/chinska-misja-change-4-laduje-na-niewidocznej-stronie-ksiezyca
https://kosmonauta.net/2018/12/change-4-ladowanie-wkrotce/
Wszystkie serwisy informacyjne piszące o tym wydarzeniu :)
https://pl.sputniknews.com/swiat/201901049520827-chiny-lazik-ksiezyc-misja/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Niewidoczna_strona_Ksi%C4%99%C5%BCyca
Dobra robota! Podbijam :) Coraz lepsze artykuły ostatnio widzę u Ciebie. Tak trzymaj. Pozdrawiam :)
Dziękuję bardzo, staram się :)
Jeszcze mam drugi artykuł w powijakach, o zdjęciu "bałwanka", zrobionemu przez sondę New Horizons. Miałem opublikować je dzisiaj (w sumie wczoraj), ale nie dałem rady. Dzisiaj po południu zasiądę nad tamtym artykułem, zrobię korektę i go wyślę.
Lecę spać i życzę wszystkim dobrej nocy :)