Co roku polscy deputowani głosują nad "patronami" oraz rocznicami, które mają być upamiętniane i obchodzone w ramach serii wydarzeń promocyjnych przez cały kolejny rok. W lipcu 2018 r. Sejm, niższa izba Sejmu RP, przyjął ustawę ogłaszającą rok 2019 rokiem Stanisława Moniuszki, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i Anny Walentynowicz; przyniósł także dwa ważne wydarzenia historyczne - Unię Lubelską i powstania śląskie.r

STANISŁAW MONIUSZKO

Sejm ogłosił rok 2019 Rokiem Stanisława Moniuszki dla uczczenia 200. rocznicy jego urodzin, która przypada na 5 maja. Moniuszko był pianistą, dyrygentem i organistą, ale najbardziej znany jest z własnych kompozycji, zwłaszcza oper, muzyki sakralnej i pieśni popularnych. Jego twórczość, wypełniona tematyką ludową i uczuciami patriotycznymi, spotkała się z bardzo dobrym przyjęciem zarówno w Polsce - rozdartej konfliktami narodowymi - jak i za granicą. Polscy parlamentarzyści uzasadniali swój wybór odwołując się do kunsztu Moniuszki i jego surowego patriotyzmu: "Dzieła kompozytora do dziś są inspiracją dla wielu artystów, a w jego czasach wzbudzały emocje, które pozwalały Polakom wyrazić złożone odcienie ich patriotycznych uczuć i tożsamości narodowej. 200. rocznica urodzin Moniuszki, wraz z 50. rocznicą śmierci Krzysztofa Komedy, została również wpisana na listę wybitnych osobistości UNESCO obchodzonych w 2019 roku, aby nadać jej światowe znaczenie i zwrócić uwagę na twórczość Moniuszki.

GUSTAW HERLING-GRUDZIŃSKI

W 20 maja przypada 100. rocznica urodzin Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, który objął patronatem roku 2019 w Polsce w uznaniu jego osiągnięć jako pisarza, eseisty, dziennikarza i krytyka literackiego, ale także w uznaniu jego wkładu jako bojownika i żołnierza z czasów II wojny światowej, a także jego niezachwianej determinacji jako więźnia Gułagu. "Życie i twórczość Gustawa Herlinga-Grudzińskiego są świadectwem cierpienia i walki człowieka, który stanął w obliczu totalitarnej przemocy i kryzysu wartości i przeżył". Współzałożyciel podziemnej organizacji PLAN, został aresztowany przez NKWD i skazany na pięć lat w obozach pracy przymusowej w obwodzie archangielskim, ale zwolniony na mocy porozumienia Sikorski-Majski z 1942 r. w celu wstąpienia do gen. Armia Władysława Andersa. Herling-Grudziński, współzałożyciel i współredaktor czasopisma politycznego i kulturalnego "Kultura", znany jest przede wszystkim ze swojego pamiętnika "A World Apart", nawiedzający portret życia Gułagu i zbrodni popełnionych w czasach reżimu sowieckiego.

ANNA WALENTYNOWICZ

Anna Walentynowicz obchodziłaby swoje 90. urodziny w 2019 roku, gdyby los nie zdecydował inaczej. W latach 50. dostała pracę w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, najpierw jako spawacz, a później jako operator dźwigu, gdzie wkrótce uzyskała status modelarza. Wkrótce jednak rozczarował ją socjalizm i reżim komunistyczny w Polsce. Zaangażowała się w protesty robotnicze, gwałtownie stłumione w latach 70-tych, a później stała się kluczowym członkiem Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. To właśnie jej ostrzał w sierpniu 1980 roku zainspirował strajk w Stoczni Lenina, który z kolei wywołał falę strajków, w wyniku której powstał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność", pierwszy związek zawodowy w kraju Układu Warszawskiego, który nie był kontrolowany przez państwo i największy na świecie. Po strajku została członkiem komitetu założycielskiego "Solidarności", ale później została usunięta z powodu fałszywych oskarżeń w miarę pogłębiania się konfliktu wewnątrz związku. W dużej mierze trzymała się z dala od polityki po 1989 roku. Walentynowicz zginęła w tragicznej katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 roku.

ZWIĄZEK LUBLINA

W 1569 r. na sejmie lubelskim, w obecności króla polskiego, wielkiego księcia litewskiego Zygmunta Augusta, podpisano pakt między Polską a Wielkim Księstwem Litewskim, który zastąpił unię personalną i zjednoczył oba kraje w jedno państwo federacyjne, którym od tej pory miał rządzić jeden, wspólnie wybrany władca. Rzeczpospolita Polsko-Litewska, która była wówczas niezwykłym eksperymentem dla potężnego parlamentu szlachty i wybranych królów, przetrwała ponad 200 lat i została rozwiązana pod koniec XVIII wieku przez trzy rozbiory dokonane przez Rosję, Prusy i Austrię. Unia Lubelska będzie obchodzona w Polsce przez cały rok 2019, w którym przypada 450-lecie istnienia, ze względu na wyjątkowość tej dobrowolnej unii parlamentarnej i znaczenie jej dziedzictwa dla całego lub znacznej części regionu Europy Środkowo-Wschodniej.

POWSTANIA ŚLĄSKIE

W 2019 r. przypada również 100. rocznica pierwszego z trzech powstań śląskich, powstań zbrojnych, w których Polacy na Śląsku rozczarowani, że Górny Śląsk nie został przyznany bezpośrednio nowo niepodległej Polsce, powstali przeciwko Niemcom. Pierwsze dwa powstania zostały stłumione w ciągu kilku dni, ale trzecie, bardziej rozległe powstanie doprowadziło do włączenia południowo-wschodniej części Górnego Śląska do Polski w 1921 roku. Powstania śląskie są często postrzegane jako przykład współczesnego polskiego nacjonalizmu. W swojej decyzji Sejm zwrócił uwagę na "wdzięczność za wkład pokoleń Polaków na Śląsku w walkę o niepodległość i odbudowę Polski oraz za ich wpływ na kształt granic państwowych po odrodzeniu Polski".

Źródło: Google, poland.pl