Nierzadko w historii mieliśmy do czynienia z sytuacją, gdzie jedna grupa ludzi mająca pewne wspólne cechy fizyczne i kulturowe, wywyższała się ponad inną grupę ludzi o odmiennych cechach. Dochodziło nawet do dyskryminacji rasowej, która była poparta uchwalonymi prawami, które miały na celu oddzielenie jednej rasy od drugiej. Oznaczało się to np. świadczeniami usług za pomocą oddzielnych instytucji (szkoły, transport publiczny). Zdarzało się również, że jedni posiadali większe prawa od drugich tylko dlatego iż byli nieco inni. I to wszystko wyłącznie przez różnice rasowe i kulturowe. Bywało również tak, że powstawały organizacje walczące z odmiennymi rasami (np. Ku Klux Klan). Segregacja rasowa istniała od czasów antycznych i w pewnych rejonach trwa nadal. Dziś przedstawię 4 przykłady, które miały swoje miejsce w historii lub trwają do dziś.

Jest to przykład chyba najbardziej znany szerokiej publiczności. Już w latach 30-tych XX wieku wprowadzono ustawy norymberskie. Były to rasistowskie i antysemickie ustawy skierowane przeciwko społeczności żydowskiej w Niemczech. Ustawy te zakazywały m.in. małżeństw mieszanych między Żydami i Niemcami. W wyniku tej ustawy wiele mieszanych małżeństw popełniło samobójstwo. Natomiast w trakcie wojny w Generalnym Gubernatorstwie ludność była podzielona na kilka grup. Każda z nich miała odmienne prawa, racje żywnościowe, przydzielone rejony zamieszkania, transport publiczny i zarezerwowane restauracje. Najgorzej mieli Cyganie i Żydzi. Żydzi zostali zmuszeni do noszenia żółtych lub białych opasek z gwiazdą Dawida (kolor zależny od regionu i okresu) i zamykano ich w gettach i obozach koncentracyjnych. Ostatecznie te grupy ludzi zostały skazane na eksterminację.

W Stanach Zjednoczonych również mieliśmy do czynienia z prawną dyskryminacją rasową. Po zakończeniu wojny secesyjnej (1861-1865) lokalnie zostały wprowadzane „Prawa Jima Crowa”. Miały one na celu ograniczenie praw byłych niewolników (murzynów) oraz pogłębianie separacji między białymi a czarnymi. Biali i czarni zmuszeni byli do korzystania z oddzielnych szkół, publicznych toalet, ławek parkowych, pociągów czy miejsc w restauracjach. Dodatkowo prawa te zabraniały między rasowych małżeństw. Ten stan trwał aż do lat 60-tych XX wieku. Istniała również organizacja zwana Ku Klux Klan, która metodami terrorystycznymi zwalczał dążenie do równouprawnienia czarnoskórych. Jednak rząd Stanów Zjednoczonych zwalczał tą organizacje, ciągle zmniejszając ich siłę, aż do zmarginalizowania ich wpływu na społeczeństwo. Pierwszym krokiem do zmiany było podpisanie tzw. „Executive Order 9981” przez prezydenta Trumana w 26 lipca 1948 roku. Rozporządzenie to zakończyło segregację rasową w siłach zbrojnych USA. Jeśli chodzi o środowisko cywilne to stan rzeczy został zmieniony dzięki wysiłkom aktywistów działających na rzecz praw człowieka (m.in. Rosa Parks i Martin Luther King). W wyniku tych działań przyjęto 1964 roku „Voting Rights Act” (ustawa o prawie do głosowania) i „Civil Rights Act” (ustawa o prawach obywatelskich) dające równe wszystkim obywatelom

Słysząc słowo „Apartheid” od razu myślami przenosimy się do południowo-afrykańskiego kraju jakim jest RPA. Apartheid głosił konieczność osobnego rozwoju społeczności różnych ras. Polityka apartheidu miała swoje początki już podczas białego osadnictwa w Południowej Afryce. Jednak termin ten powstał dopiero w 30-tych latach XX wieku jako polityczny slogan. Został użyty przez Partię Narodową już w wczesnych latach 40-tych, a po dojściu tej partii do władzy już w 1948 roku, są apartheid został uregulowany odpowiednimi prawami. Wprowadzono ustawę zakazującą mieszanych małżeństw (1949 rok), a od 1950 roku karano sądownie białych za stosunek seksualny z osobą innej rasy. Po wprowadzeniu „Ustawy o Spisie Ludności” (1950 rok) podzielono społeczeństwo na „białych”, „czarnych”, „kolorowych” i „Azjatów”. Co ciekawe na początku tylko Japończycy uzyskali status „Honorowej Rasy Białej”. Jednak już wkrótce do nich dołączyły prawie wszystkie azjatyckie narody rasy żółtej. Kolejne ustawy tylko powiększały podział społeczeństwa. Przypisano poszczególnym rasom oddzielne strefy mieszkaniowe i komercyjne. Segregacja rasowa zawitała w instytucjach publicznych. Stworzono różne standardy edukacyjne dla rożnych ras. Oddzielono też władze polityczne (prawo głosu w wyborach do białych władz krajowych mieli wyłącznie biali a później również kolorowi). Natomiast regiony zamieszkane przez czarnych były wyłącznie dla nich (posiadali własne czarne władze).

Z RPA kojarzy się nam zapewne postać Nelsona Mandeli. Kierował on Afrykańskim Kongresem Narodowym. Jednak w 1962 roku został skazany na dożywocie za działalność terrorystyczną i próby obalenia rządu. Od tego czasu Mandela stał się symbolem walki z apartheidem (symbol ten jednak, aż do 1990 roku siedział w więzieniu). W latach 90-tych XX wieku zaczęto demontować system apartheidu. Uwolniono Mandele i innych czarnych działaczy, zalegalizowano wcześniej zakazane partie polityczne a w 1994 roku napisano nową konstytucje. Natomiast wieziony niespełna 30 lat Mandela, rok po uzyskaniu pokojowej nagrody Nobla, w pierwszych powszechnych wyborach został wybrany na pierwszego czarnoskórego prezydenta RPA.

Jak się okazuje Żydzi to nie tylko ofiary. Sami również praktykują segregacje rasową w swoim kraju. Ustanowione w Izraelu prawo pozwala na emigrację do tego państwa wyłącznie osobom spełniającym dwa warunki (posiadanie narodowości żydowskiej oraz wyznawanie judaizmu). W 1970 roku izraelski parlament (Kneset) objął prawem powrotu do Izraela również osoby mające żydowskich przodków, małżonków, oraz osoby, które przeszły na judaizm. Państwo Izrael natomiast odmawia obywatelstwa, pobytu oraz własności nieruchomości uchodźcom wojennym (innej narodowości niż żydowska), którzy zamieszkiwali tereny zdobyte przez Izrael w wyniku szeregu wojen. Niektóre arabskie organizacje działające na rzecz praw człowieka, oskarżają Izrael o praktykowanie apartheidu (według definicji ONZ).

Jak widzimy segregacja rasowa miała, ma i zapewne będzie mieć swoje miejsce w historii. Czy możemy coś z tym zrobić? Możemy być bardziej tolerancyjni niż bohaterowie z powyższych przykładów. Jednak musimy pamiętać, że tolerancja ma też swoje granice. Gdy zaczyna się dziać coś złego, musimy reagować, a nie udawać, że nie ma problemu. Jednocześnie ciągle musimy się uczyć, obserwując otaczającą nas rzeczywistość i wyciągać wnioski z błędów i sukcesów światowych polityk społecznych.

Zapraszam do zapoznania się z moimi starszymi wpisami. Jeśli się podobało, to głosy są mile widziane.
Artykuł zgłaszam do Tematów Tygodnia – temat nr 1

Pozdrawiam

Na podstawie:
https://pl.wikipedia.org/

Źródła grafik:
https://pl.wikipedia.org/
https://pixabay.com