Stuurloos S01E12

Download als podcast: https://archive.org/download/12_20200717/12.mp3

Hoe is geld eigenlijk ontstaan? Wat is fiatgeld? Zijn er alternatieven voor het gebruik van geld?
Zomaar een paar vragen die uiteindelijk vanzelf ter sprake komen als je over geld gaat praten.

De geschiedenis van geld

Ruilmiddelen zijn al bijzonder oud.

"In de geschiedenis zijn vee, metalen, zout en andere specerijen regelmatig als betaalmiddel gebruikt, maar ook bijvoorbeeld schelpengeld. Edelmetalen waren (en zijn op sommige plaatsen in de wereld) populair vanwege hun hoge waarde in verhouding tot hun gewicht, hun duurzaamheid en hun deelbaarheid."

(Bron: Wikipedia)
Er zijn nog steeds samenlevingen waar met schelpen wordt betaald. Bijvoorbeeld op de Trobriand-eilanden, als onderdeel van de Kula trade. De Trobrianders gebruiken naast schelpen ook yams in de Kula trade.

De eerste munten werden geslagen in China, rond 770 voor Christus. In de 14e eeuw werd daar ook voor het eerst papiergeld gebruikt (mogelijk zelfs al in de 7e eeuw).

Fiatgeld

"Het fiduciair geld begon met wissels die door een bankier aan goede cliënten werden verstrekt, waarmee zij bij een aan hem gelieerde bankier in een andere stad een bepaalde hoeveelheid gouden of zilveren munten konden krijgen. Deze papieren maakten het overbodig om op reis te gaan met grote hoeveelheden metaalgeld, die gemakkelijk konden worden gestolen. (Met wissels gaat dat niet als zij op naam van een bepaalde persoon staan.).

In de 19e eeuw bleef het papiergeld nog steunen op een garantie van betaling in gouden munt (zie: goudstandaard). In de 20e eeuw werd de betekenis van de gouddekking steeds geringer, zodat ons geld tegenwoordig volledig fiduciair geworden is. Wel is er daarnaast een nieuw soort geldhandel bijgekomen, namelijk die in elektronische, digitale en virtuele geldsoorten die niet allemaal landgebonden zijn, zoals cryptogeld, bitcoins en digital gold currencies (digitale goudhandel)."
(Bron: Wikipedia)

Moderne Ruilhandel

"Hoewel tegenwoordig bijna alles met geld betaald wordt, zijn er in arme landen nog plaatsen waar men te weinig geld verdient voor de dagelijkse levensbehoeften en waar de ruilhandel een zeer belangrijke plaats inneemt.

Ruilhandel keert ook terug in geval van hyperinflatie. Wanneer het geld zeer snel in waarde daalt, verliezen de mensen hun vertrouwen in geld en accepteren ze het niet meer als betaalmiddel. Het voordeel van ruilhandel is dan dat de koper en verkoper zich geen zorgen hoeven te maken over de pijlsnel stijgende prijzen: Dezelfde som geld kan morgen nog maar de helft zoveel waard zijn als vandaag, maar een kilo kolen die niet opgestookt wordt is de volgende dag nog steeds een kilo kolen.

Tegenwoordig worden nog steeds zogenaamde swappingevenementen georganiseerd. Tijdens swappingevenementen wordt er geen geld gebruikt. Iedereen brengt zijn goederen/kleren naar een dergelijke swapping-event en kan ze ruilen voor goederen/kleren van andere personen zonder enige tussenkomst van geld. Op dergelijke evenementen worden er ook andere activiteiten georganiseerd, meestal om de personen die op dergelijke evenementen komen zich bewust te maken van het ecologisch aspect van ruilhandel."

(Bron: Wikipedia)
Sinds 2012 is er op A&E (Arts & Entertainment Network) het programma Barter Kings, een Amerikaanse reality-televisieserie, met Antonio Palazzola en Steve McHugh, die items ruilen voor betere items zonder enige valuta te wisselen.

LETS

"LETS (van Local Exchange Trading System of Lokaal Economisch Transactie Systeem) zijn lokale, non-profitruilnetwerken waar goederen en diensten met elkaar geruild kunnen worden, zonder dat daar valuta voor nodig is. LETS-kringen hebben allemaal één ding gemeen: ze ruilen met een gesloten beurs. LETS wordt gezien als een op het mutualisme gebaseerd kredietsysteem.

LETS-kringen gebruiken lokale vormen van krediet, zodat er niet direct geruild hoeft te worden. Een lid van een LETS-kring kan bijvoorbeeld krediet verdienen als kinderoppas voor de ene persoon en het later weer uitgeven aan een timmerklus die door een andere persoon uit dezelfde LETS-kring wordt uitgevoerd. Het verdiende en uitgegeven krediet wordt centraal bijgehouden door de desbetreffende lokale LETS-kring en valt in te zien door alle leden van die LETS-kring. De leden stellen ook de hoogte van een krediet voor bepaalde goederen en diensten vast.

De term LETS werd in 1982 bedacht door Michael Linton, die werkte onder de bedrijfsnaam Landsman. Hij beheerde samen met zijn vrouw Shirley een tijd lang de Comox Valley LETSystems in Courtenay in de Canadese provincie Brits-Columbia.[2]

LETS-kringen zijn in een groot aantal landen actief, waaronder Nederland en België. LETS-kringen gebruiken als naam voor hun kredieteenheid verschillende benamingen, zoals bijvoorbeeld noppes in Amsterdam, sterren in Utrecht, tuinen in Leeuwarden, handjes in Antwerpen, blussers in Mechelen, vlasbloemen in Kortrijk en locks in Camden Town (Londen).

In Nederland zijn LETS-kringen in ongeveer honderd plaatsen. De bekendste is Noppes uit Amsterdam. Noppes startte in 1993 op initiatief van STRO in Utrecht, dat zich inzet voor een duurzame en eerlijke economie (met name in de Derde Wereld). De vereniging telt ongeveer vijfhonderd leden. De diensten en producten worden afgerekend in 'noppes'. De advertenties zijn online te bekijken en de noppes'betalingen' worden ook voor het overgrote deel digitaal verricht. De vereniging organiseert ook markten waar de leden hun goederen en diensten kunnen aanbieden. Het kantoor is gehuisvest op de Marius van Bouwdijk Bastiaansestraat op het voormalige Wilhelmina Gasthuisterrein. In het kantoor is een kleine expositieruimte voor beeldende kunst.

Andere LETS-kringen zijn het Sterrenstelsel in Utrecht, de Zonnetjes van LETS Nijmegen en de Keerkring in Groningen."

(Bron: Wikipedia)
Crypto

"Cryptogeld is waarde in de vorm van een bedrag in een cryptovaluta, of – met een Engels woord – cryptocurrency. Dit laatste is een soort digitale munteenheid, die vaak gebruikt wordt als alternatief geldsysteem voor de reguliere geldsoorten. 's Werelds bekendste cryptovaluta is de bitcoin. In hoeverre cryptogeld werkelijk geld is, is omstreden. In Nederland heeft bijvoorbeeld de bitcoin de juridische status van ruilmiddel, maar niet die van geld.^[1]

De Autoriteit Financiële Markten waarschuwt voor de risico's van investeren in virtuele valuta.^[2]

De marktkapitalisatie van cryptocurrency is geraamd op 100 tot 200 miljard dollar in 2018.^[3]

Vroege pogingen om versleuteling (cryptografie) met elektronische valuta te combineren stammen van David Chaum, die DigiCash en ecash bedacht om elektronische geldtransacties versleuteld te kunnen verzenden.^[20] De eerste echte cryptomunt was Bitcoin, die in 2009 door een softwaremaker met pseudoniem Satoshi Nakamoto werd ontworpen.^[21] Dit systeem gebruikt de hashmethode SHA-256 als het proof-of-work-schema.^[22]

Later werd in andere cryptogeldsoorten gestreefd naar het decentraliseren, waardoor censuur op de munt bemoeilijkt zou worden, en de anonimiteit vergroot. Zo ontstonden Namecoin (een poging om met gedecentraliseerde DNS te werken), Litecoin (die scrypt als proof-of-work gebruikt en snellere transactiebevestigingen kan versturen) en PPCoin (die een hybride proof-of-work/proof-of-stake met reservecodeblokken gebruikt, en een inflatie van ongeveer 1% kent).^[7] Veel vergelijkbare andere cryptogeldsoorten ontstonden daarna in rap tempo. Ze hadden echter niet allemaal succes omdat veel soorten maar weinig vernieuwing hadden, en de markten al volliepen met de al bestaande cryptogeldsoorten.

Gedurende de eerste jaren dat cryptogeld bestond kreeg het geleidelijk meer aandacht in de media en van het publiek,^[23] maar vanaf 2011 groeide de belangstelling snel, zeker toen de koers van de bitcoin in korte tijd snel in waarde steeg in april van 2013."

(Bron: Wikipedia)