Wolność przepływu towarów

WOLNOŚĆ PRZEPŁYWÓW TOWARÓW (ART.28 – 37 TFUE) oraz (110 – 113 TFUE)

Wolność przepływu towarów stanowi wyjściową sferę prawa wspólnotowego, stanowi podstawę jednolitego rynku wewnętrznego. Jest najmniej kontrowersyjną i w zasadzie nie kontestowaną dziedziną polityki i prawa UE. Przełomową doniosłość miało tutaj ustanowienie Unii Celnej między państwami EWG w końcu lat 60.
Rozważania o wolności przepływów towarów muszą być poprzedzone definicjami autentycznymi dla prawa UE. Towar ma rozumienie inne niż intuicyjne. Towar to dobro materialne albo niematerialne, który spełnia dwa warunki: jego wartość jest możliwa do ewaluacji w pieniądzu oraz obrót nim odbywa się na zasadzie wolności. W tym kontekście za towary w rozumieniu prawa EU nie są uznawane sprzęt wojskowy, narkotyki, organy ludzkie, ani też dzieła sztuki o ile mają status narodowych dóbr kultury. Natomiast towarem jest energia elektryczna, prawa na dobrach niematerialnych.

Wyróżnia się towar unijny wspólnotowy oraz towar z państwa trzeciego. Towar unijny wspólnotowy to takie dobro, które wytworzono w jednym lub kilku państwach członkowskich, zostało zasadniczo przekształcone na terytorium państw członkowskich z surowców spoza UE. Zasadnicze przekształcenie to – sprzedaż soku, który powstał ze sprowadzonych pomarańczy. Towar niewspólnotowy jest to dobro wytworzone lub zasadniczo przetworzone poza terytorium unii, który podlega pod wspólnotową taryfę celną (Rozporządzenie UE). Towar podobny i konkurencyjny. Towar podobny – towar, który ze względu na swoje właściwości może zastąpić inny towar. Towar konkurencyjny – towar, który podlega testowi krzyżowej elastyczności popytu, tzn. Wzrost popytu na towar A, sprawia spadek popytu na B i nie muszą one być zbliżone co do właściwości.

Założenia normatywne swobodnego przepływu towarów::

• bezwzględny zakaz wprowadzania ceł
• zakaz wprowadzania opłat o skutku fiskalnym podobnym do ceł niezależnie od nazw tych opłat
• zakaz wprowadzania ograniczeń ilościowych tzw. kontyngentów
• zakaz wprowadzania ograniczeń o skutku zbliżonym do ograniczeń ilościowych jak: zezwolenia na import, wymóg dokumentacji co do autentyczności pochodzenia towarów; czyli takich postępowań, które utrudniają transgraniczny ruch towarów
• zakaz wprowadzania podatków, opłat i innych regulacji wewnętrznych, które bezpośrednio lub pośrednio dyskryminują towar ze względu na kraj pochodzenia z UE (art.110 TFUE) – towar konkurencyjny, podobny
• nakaz dostosowania monopoli państwowych do warunków konkurowania i wolnej wymiany. Nakaz ten ma dwa wymiary: stand still, zniechęcanie do tworzenia monopoli lub utrzymanie monopolu może nastąpić pod warunkiem, że nie oddziałuje to na swobodną wymianę towarów w UE.

Ograniczenia wolności przepływu towarów są dopuszczalne, gdy państwo członkowskie wykaże podstawy w z art.36 TFUE, np.: względy moralności publicznej, porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne, ochrona zdrowia i życia ludzi i zwierząt, ochrona narodowych dóbr kultury, ochrona własności intelektualnej. Uprawniony z tytułu praw własności intelektualnej nie może żądać zastopowania exportu czy importu praw lub nośników praw, jeżeli przeniósł swoje prawa majątkowe na inny podmiot z kraju UE.

Zdjęcie - https://pixabay.com/en/justice-statue-lady-justice-2060093/
Źródło - Instytucje i prawo Unii Europejskiej - Jan Barcz