Wolność przedsiębiorczości i świadczenia usług w UE

WOLNOŚĆ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I ŚWIADCZENIA USŁUG (ART.49-62 TFUE)

Istotą tych wolności jest zniesienie barier dla osób i tworzonych przez nie przedsiębiorstw do prowadzenia działalności gospodarczej albo świadczenia usług na terenie innych państw UE. Art.49 TFUE jest przepisem skutecznym bezpośrednio, tzn. nakłada na państwa członkowskie obowiązki dotyczące dopuszczenia przedsiębiorców z innych państw i generalny zakaz wprowadzania utrudnień, co łączy się z domniemaniem, iż uzasadnienie utrudnień leży po stronie państwa członkowskiego. Beneficjentami prawa są osoby fizyczne (obywatele państw członkowskich) oraz spółki, przez które ustawodawca europejski rozumie osoby prawne, z wyjątkiem tych nastawionych na zysk (art.54 TFUE). Do uznania za spółkę i przedsiębiorcę w rozumieniu prawa UE niezbędne jest utworzenie zgodnie z prawem jednego z państw członkowskich (spełnienie standardu narodowego) oraz dysponowanie siedzibą statutową, siedzibą zarządu lub głównym przedsiębiorstwem na terytorium państw UE. Państwo członkowskie nie może kwestionować skuteczności założenia podmiotu, jeżeli spełni on taki warunek w innym kraju UE.

Pojęcie prowadzenie działalności gospodarczej w UE ma charakter autonomiczny - wykonywanie odpłatne, w imieniu własnym i samodzielnie, przy założeniu ryzyka, działalność o charakterze stałym, trwałym. W formach prawnych przewidzianych przez prawo danego państwa. Wyróżnia się tzw. Pierwotną oraz wtórną wolność działalności gospodarczej. Istotą pierwotnej wolności jest brak związku prawnego z działalnością dotychczas prowadzoną, czyli rozpoczęcie działalności od podstaw innym kraju UE i na warunkach prawa tego kraju, np.: założenie nowej spółki, przystąpienie do już istniejących spółek, przenoszenie siedziby statutowej (uwaga na wymogi prawa krajowego), transgraniczna fuzja spółek. Wtórna wolność polega na rozszerzeniu działalności już prowadzonej na obszar drugiego państwa członkowskiego z zachowaniem więzi prawnej, a także przy założeniu, że w sensie przedmiotowym dana działalność nie ulega zmianom (Oddziały, filie, przedstawicielstwa bez samodzielności prawnej). Wyłączenie wolności przedsiębiorczości (art.51, który należy interpretować razem z art.22 KRP).

Wolność świadczenia usług (56-62 TFUE) – odnosi się ona do szczególnej działalności, pomimo, że brak jest doktrynalnej definicji usług, zaś legalna traktatowa definicja z art.57 TFUE nie jest precyzyjna. Istotą wolności świadczenia usług jest możliwość czasowego, ad hoc wykonywania działalności usługowej polegającego przede wszystkim na świadczeniach osobistych w innym państwie członkowskim, pomimo że ktoś nie ma siedziby, filii w danym państwie członkowskim. Należy wskazać, że prawodawca unijny w art.106 wyodrębnia przedsiębiorców publicznych nie ze względu na kryterium struktury kapitałowej. W prawie UE publiczny to taki, który ma szczególne uprawnienia co do zasad prowadzenia działalności wynikające ze związku funkcjonalnego tej działalności z interesem państwa. Dyrektywy określają zasady przejrzystości stosunków finansowych między państwem a takim przedsiębiorcami.

Zdjęcie - https://pixabay.com/en/justice-statue-lady-justice-2060093/
Źródło - Instytucje i prawo Unii Europejskiej - Jan Barcz