Zapomniane zwycięstwo sułtana Mehmeda II - Bitwa pod Otlukbeli

franino (56)in #pl-blog • 5 years ago

grafika1 (3).jpg

Największym zwycięstwem sułtana Mehmeda II z dynastii Osmanów było niewątpliwie zdobycie Konstantynopola w 1453 roku. Dzięki zdobyciu tego miasta i ostatecznego pokonania Cesarstwa Bizantyjskiego zdobył przydomek "Zdobywca" . Historia w podręcznikach wymienia najczęściej zdobycie Konstantynopola, odbudowę i uczynienie go stolicą swojego imperium. Inaczej sprawa się ma do bitew i innych podbojów, które są niekiedy mniej wymieniane. Na taką uwagę zasługuje jedna z bitew, w której dowiódł swoich umiejętności wykorzystania atutów broni palnej, zdyscyplinowania wojsk i wielkich umiejętności taktycznych na polu bitwy. Mowa o bitwie pod Otlukbeli, którą wojska osmańskie stoczyły w 1473 roku z wojskami Ak Kojunlu- federacją plemion mongolskich i tureckich obejmującym część Persji, Mezopotamię, Azerbejdżan i część Kaukazu. Mimo, że państwo to upadło w 1501 roku to klęska w bitwie pod Otlukbeli z pewnością przyczyniła się do szybszego rozkładu turkmeńskiego państwa. Już w 1501 roku upadła federacja przekształciła się w Państwo Safawidów (1501-1736).

Wojna Ak Kojunlu z Imperium Osmańskim

Agresywna polityka Osmanów i wcześniejszy podbój Konstantynopola doprowadziło do napięć z silnym ówczesnym rywalem na wschodzie — Państwem Ak Kojunlu pod przywództwem Uzun Hasana, które zagrażało Mehmedowi II we wschodniej Anatolii. Oliwy do ognia dodawał fakt, że w relacjach między tymi państwami Ak-Kojunlu zostało podpisane porozumienie z Wenecją przeciwko rosnącej potęgi osmańskiej. Dodatkowo rozbicie wojsk sułtanatu Karamanu w 1471 roku przez wojska osmańskie doprowadziło z czasem do wojny z państwem Uzun Hasana. Karaman był ściśle związany sojuszem z turkmeńskim gigantem przeciwko sułtanowi Mehmedowi. Uzun Hasan chciał przeciągnąć mameluków na swoją stronę przeciwko Imperium Osmańskiemu, jednak sułtan mamelucki Al-Aszraf Kajtbaj, ogłosił wobec konfliktu neutralność, licząc na długą, krwawą wojnę pomiędzy dwoma potęgami. W 1472 roku Ak Kojunlu uderzyło na ziemie osmańskie i zajęło część wschodnich prowincji. Już w 1473 roku wojska osmańskie przystąpiły do ofensywy. Ich ofensywa zaczęła napotykać problemy nad Eufratem, gdzie część wojsk imperium została rozbita a głównodowodzący Hass Murad Pasza zginął.

Wobec zagrożenia ze strony państw chrześcijańskich i widma krucjaty Mehmed II pozostawił swojego syna-Cema w Konstantynopolu, jako głównodowodzącego w razie najazdu wojsk chrześcijańskich. Sam sułtan wyruszył z posiłkami w kierunku Ak Kojunlu, aby ratować swoje niemal rozbite wojska nad Eufratem.

Decydująca bitwa

(Źródło grafiki-wikimapia.org)

Dnia 11 sierpnia 1473 roku obie armie spotkały się pod Otlukbeli. Po stronie Ak-Kojunlu wchodziła w skład głównie lekka kawaleria, bez dział i innej broni palnej. W centrum dowodził Uzun Hasan, na lewym skrzydle starszy syn Ughurlu Muhammad a na prawym młodszy Zayn-al-Abidin bin Ahmed. Armia Uzun Hasana liczyła od 80-110 tysięcy ludzi.

Armia osmańska wyposażona w działa i broń palną, którą świetnie posługiwali się janczarzy. Armia była dowodzona przez sułtana Mehmeda i jego synów- Bajazyda i Mustafę oraz wezyra Davuda Pasze. Liczebność armii Mehmeda wynosiła od 70-100 tysięcy ludzi.

W pierwszej fazie bitwy starło się centrum obu stron, jednak po krótkiej walce obie strony wycofały się w celu przegrupowania. W dalszej fazie bitwy natarło skrzydło osmańskie pod dowództwem księcia Mustafy na skrzydło Zeynala, który w trakcie tego ataku zginął, a jego grupa wojsk stopniowo ulegała wojskom osmańskim. Istotną rolę w skutecznym rozbiciu prawego skrzydła odegrała broń palna janczarów. Również uderzenie księcia Bajazyda na lewe skrzydło wroga doprowadziło do szybkiego rozbicia wojsk Ughurlu Muhammada. Centrum wojsk dowodzone przez Uzun Hasana próbowało ratować obie flanki, jednak na niewiele się to zdało i mimo wsparcia z centrum oba skrzydła ulegały załamaniu pod naporem wojsk osmańskich. Ostateczną siłą, która, przełamała opór wojsk wroga, była świetnie rozstawiona połączona łańcuchami artyleria, która powodowała ciężkie straty wśród lekkiej kawalerii Ak Kojunlu. Bitwa w ostateczności zakończyła się ogromnymi stratami armii Uzun Hasana przy minimalnych stratach wojsk sułtana Mehmeda.

Wynik wojny

(Źródło grafiki-wikimedia.org)

Po wygranej bitwie wojska osmańskie plądrowały i zdobywały twierdzy, które poddawały się masowo bez walki. Mehmed nie do końca wykorzystał zwycięstwo, gdyż nie zdecydował się na całkowite pokonanie wroga i dalszy marsz w głąb Ak Kojunlu. Przegrana wojna szybko doprowadziła 20 lat później do przekształcenia się w Persję Safawidów i rozkład turkmeńskiego państwa. Dzięki wygranej Mehmed II zapewnił sobie dominację we wschodniej Anatolii, a także zapewnił względny spokój w relacjach z państwem mameluków.