Sęp,Mirandolla,Pascal

Giovanni Pico Della Mirandola napisał swój traktat O godności człowieka na początku renesansu, zaś Blaise Pascal jest autorem Myśli, pochodzących już z baroku. W okresie przejściowym między tymi epokami tworzył Mikołaj Sęp - Szarzyński, znany głównie ze swoich manierycznych, czyli wyrafinowanych i udziwnionych, sonetów.

W swoim traktacie Mirandola ukazuje człowieka obdarzonego przez Boga życiem oraz wolną wolą. Czyli człowiek może zrobić ze swoim pobytem na ziemi, co tylko chce, i ma obowiązek rozwijać dane mu przez Boga talenty. Może nawet zniżyć się do rzędu zwierząt. Podczas tworzenia dzieła, ważna była wyznawana przez renesansowego Włocha filozofia, zwana neoplatonizmem. Nawiązywał on do myśli Platona, głosił ideę wolności jako wartości nadrzędnej, a także antropocentryzmu, czyli stawiania człowieka w centrum wszechświata. Ważnym poruszonym przez niego aspektem jest też kształtowanie własnej duszy. Podobnie jak Sęp-Szarzyński, Mirandola również wyznaje głęboką wiarę w Boga i uznaje go za Stwórcę wszechświata, jednak według tego pierwszego, człowiek na starość żałuje popełnionych błędów młodości, zaś drugi autor ukazuje, iż człowiek godny rozwija się i starannie toczy swoje życie przez cały jego okres. Należy zauważyć, iż Mirandola podczas pisania o godności, miał jedynie dwadzieścia trzy lata, był więc stosunkowo młody.

Mikołaj Sęp-Szarzyński jest pisarzem wyjątkowo intrygującym, a cykl jego sonetów uznawany bywa przez badaczy jako zagadkowy i niezwykły, głównie za sprawą porzucenia klasycznych reguł pisania, tak ważnych w renesansie, czyli odrodzeniu starożytności. Szarzyński porusza temat dylematów, z jakimi człowiek się boryka podczas życia, co ukazuje, jakim był wrażliwym i inteligentnym, ale również oryginalnym człowiekiem. Manieryzm, tak charakterystyczny dla poezji Sępa, wyróżniał się skomplikowaną i niepowtarzalną budową dzieła. W Sonecie V podmiot liryczny, podobnie jak średniowieczny francuski poeta, Franciszek Villon, „żałuje czasu swojej młodości”, mimo iż obaj pisarze mieli podczas pisania około 30 lat. Sonet V ukazuje, jak nietrwałe są rzeczy na świecie.

Człowiek bogaty pragnie powiększyć swój majątek, a zasmakowawszy sławy, władzy i pięknego wyglądu, nie potrafi wyzbyć się strachu. Człowiek nie potrafi miłować – podobnie jak greckiemu Anakreontowi, „ciężko jest mu kochać, ale ciężko też i nie kochać”. W Sonecie IV podmiot liryczny ukazuje człowieka kochającego Boga, zwracającego się do Najwyższego z prośbą o pomoc w wojnie, którą jest życie człowieka. Wojnie między grzechami natury cielesnej a swoim sumieniem i godnością. Człowiek czuje się „rozdwojony w sobie”, gdyż nie potrafi znaleźć złotego środka, który połączyłby uciechy fizyczne i kwestie wiary czy też rozmyślania eschatologiczne, nad życiem i śmiercią.

Właśnie ta postawa ukazuje, iż Szarzyńskiemu bliższa by była myśl Blaise’a Pascala. Mimo iż dzieło Pascala powstało prawie osiemdziesiąt lat po śmierci Sępa, porusza podobne dylematy. Pascal jest twórcą zasady rozdziału między poznaniem rozumowym (porządek rozumu) i intuicyjnym (porządek serca). Nie uważa jednak, iż zwroty do samego Boga są dla człowieka odpowiednie – ponad znajomość Boga stawia znajomość Chrystusa, która pomaga odnaleźć środek, czyli i Boga i własną nędzę. Pascal przyznaje, iż człowieka zadziwia jego egzystencja. Podobnie jak u Szarzyńskiego, człowiek i u barokowego filozofa nie może zrozumieć zależności między ciałem a duchem. Jest pełen sprzeczności, ponieważ jednocześnie poznaje świat zmysłami i rozumem. „Wzruszenia zaś duszy mącą zmysły” i człowiek dostaje fałszywe wrażenie świata.

Wszyscy trzej autorzy - Giovanni Pico Della Mirandola, Mikołaj Sęp – Szarzyński oraz Blaise Pascal, poruszają w swoich dziełach kwestie związane z człowiekiem, jego godnością oraz relacją Bóg-człowiek, ale to Pascal jest najbliższy myśli Sępa, gdyż obaj pisali o zależności między niewinną duszą, czyli sacrum, a grzesznym ciałem, czyli profanum.

Licealny Krasnal.

Grafika: https://pixabay.com/pl/b%C3%B3g-ojciec-st-salvator-brugia-2662308/

artykuł dedykuję @mmmmkkkk311

---

Posted from my blog with SteemPress : http://www.krasnal.ml/2018/10/15/sepmirandollapascal/

---