Postaraj się lekko zrelaksować przy kawie lub mocniejszym trunku i wyobraź sobie pewną sytuacje.

Upalny dzień sierpniowego lata. Wokół ciebie plaża i szum spokojnego, polskiego morza. Drobne ziarenka piasku delikatnie masują twoje stopy i wybierasz miejsce na sobotni odpoczynek po tygodniu pracy. Nieopodal masz idealny rejon plaży dla siebie. Niezbyt daleko jak i niezbyt blisko morza. Kładziesz się na przygotowanym wcześniej kocyku, uprzednio odgarniając patyki i muszelki. Leżysz beztrosko, a podłoże idealnie dopasowuje się do twoich pleców. Zamykasz oczy, a relaks, co jakiś czas przerwa śpiew ptaków i chodzący na piętach grubas. Patrzysz na niego, a twoim oczom ukazują się dwa wypukłe wzniesienia ukryte pod zbyt ciasną koszulką, która już dawno straciła lata swojej świetności.

Po tym przydługim wstępie bardzo łatwo domyślić się, co jest bohaterem dzisiejszego postu - gruczoł sutkowy. W genezie męskich cycuszków narosło dużo mitów. Postaram się rozjaśnić jeden. Należy postawić pytanie - skąd biorą się te rozbudowane piersi u mężczyzn? Odpowiedź powszechna jest w stylu: "Pan ma ginekomastie", czyżby?

Ginekomastia to rozrost tkanki gruczołowej gruczołu sutkowego męskiego. Podczas palpacji piersi można wyczuć dobrze skonsolidowane skupisko tkanki w okolicy zabrodawkowej. W fazie kwitnącej, która obejmuje pierwsze 6-12 miesięcy, może występować tkliwość, a nawet ból piersi (Czajka I., Zgliczyński W., 2005)1. Po tej fazie dochodzi powoli do zmian wstecznych w gruczole piersiowym dając zwłóknienie zrębu i poszerzenie części przewodowej. Choroba po roku przechodzi w stan, w którym może się wycofać lub przejść w formę przetrwałą.

Ryc. 1 Gruczoł piersiowy z widocznym zwłóknieniem zrębu

U osób cieszących się dobrym apetytem komponenta gruczołowa nie będzie poddana hiperplazji. Osoby otyłe zwiększają swoją pulę estrogenów za pomocą tkanki tłuszczowej, w której enzym - aromataza, aktywnie przekształca androgeny w hormony żeńskie. Nie zawsze jest to mechanizm spustowy ginekomastii. Natomiast w sytuacji, gdy dużej objętości tkanki tłuszczowej towarzyszy dodatkowa choroba to szanse na patologię w obrębie piersi rosną. Przykładem może być scenariusz, gdzie prócz dużej objętości tkanki tłuszczowej posiadamy marskość wątroby. Estrogenizacja organizmu wzrasta i hamujący wpływ androgenów na gruczoł piersiowy jest jeszcze mniejszy. Daje to pole do rozwoju tkanki gruczołowej, gdyż estradiol dominuje nad efektem testosteronu.

Ginekomastia to nie tylko przypadłość otyłych ludzi z defektami gospodarki hormonalnej. To także noworodki, które są jeszcze pod silnym wpływem estrogenów matki, mężczyźni w okresie dojrzewania płciowego i w zaawansowanym wieku (Czajka I., Zgliczyński W., 2005)1. W tych sytuacjach jest to fizjologiczne zjawisko. Prócz tego patologia, która jest bohaterem dzisiejszego postu może pojawiać się u osób zażywających sterydy anaboliczne. Anaboliki hamują zwrotnie oś podwzgórze-przysadka-jądro prowadząc do upośledzenia jego funkcji wydzielniczej (Dietrich-Muszalska A., 2005)2.

Ryc. 1

Pozostaje główne pytanie – jaką patologię może mieć pan, który zaburzył obraz pełnego wytchnienia na plaży? Odpowiedź to steatomastia, która różni się od ginekomastii tym, że nie ma nadmiernego rozwoju tkanki gruczołowej, a jedynie rozrost tkanki tłuszczowej. Różnice dotyczą też konsystencji i bolesności piersi. Gruczoł sutkowy otyłych mężczyzn jest miękki i niebolesny. Postępowaniem leczniczym przy steatomastii jest dieta i wysiłek fizyczny.