Pierwiosnek lekarski, pierwiosnka lekarska gatunek rośliny należący do rodziny pierwiosnkowatych.
Występuje w całej Eurazji z wyjątkiem dalekiej północy.
W Polsce częsty na niżu i w niższych położeniach górskich.

Naturalnie występuje w lasach suchych, na wzgórzach, na glebach wapiennych i jest pod ochroną w całej Europie i we wschodniej Syberii.

Jej inne nazwy to : prymula, prymulka, kluczyki.

Jest leczniczy w formie :

---

Korzeń

• zawiera ślady olejku eterycznego,
• sole mineralne,
• garbniki,
• substancje gorzkie.

Kwiaty

• zawierają saponiny
• i flawonoidy.

Liście

• bogate są w witaminę C.

Działanie ma wykrztuśne :

• przynosi ulgę w suchym uporczywym kaszlu, rozrzedza i zwiększa ilość śluzu
• ułatwia odkrztuszanie wydzieliny
• skuteczny przy zapaleniach gardła, oskrzeli i krtani, gruźlicy i pylicy płuc.

Poleca się dla palaczy i osób narażonych na dym tytoniowy.

Ponadto :

• trochę zwiększam ilość wydalanego moczu.
• stosowany przy migrenie, nerwicy i bólach stawów.

W dawnej medycynie ludowej

• Nalewka z kwiatów pierwiosnka miała być pomocna na jąkanie.
• Wyciąg z korzenia używano do prania delikatnych tkanin.
• Natomiast z kwiatów wyrabiano odpowiednik herbaty.
• Młode liście dodawano do zup i sałatek.
• Stosowano także pierwiosnek w nieżytach oskrzeli, awitaminozie, szkorbucie i przy braku apetytu.
• Kłączy i korzeni w naparach używano jako środka wykrztuśnego w zapaleniach płuc i bronchicie.

Uwaga !!!

---

• Surowca pierwiosnka nie należy stosować w ostrych nieżytach żołądka oraz jelit, w przypadku krwawień w przewodzie pokarmowym oraz w stanach pooperacyjnych.
• Wykazuje również niepożądane działanie moczopędne.

Opis

• Lubi dobrze oświetlone i wilgotne miejsca oraz przepuszczalna i w kwaśnym odczynie glebę.
• Od marca do maja należy wykopywać korzenie.
• Umyte i rozdrobnione, należy suszyć nie wyższej niż 4O°C.
• Kwiaty wraz z kielichami należy zbierać w czasie kwitnienia czyli w kwietniu i maju.

Występuje tez w innych kolorowych odmianach jak :

---

bezłodygowy - vulgaris

• najbardziej popularny dorasta do 10cm
• w barwie białej, czerwonej, żółtej, różowej, fioletowej lub dwubarwnej.

hallera

• długokwiatowy gatunek ten jest już dawno wymarły,
• kiedyś mieścił się na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego.

lekarski -

• dorasta do 40cm dość długie liście,
• kwiaty w barwie żółtej z pomarańczowymi plamkami.

łyszczak - auricula

• dziko rośnie w Alpach, zachodnich Karpatach, Bałkanach, w Polsce w Tatrach.
  *kwiaty bardzo pachnące przypominają morele o żółtej barwie.

maleńki - minima

• rośnie w Alpach, Pirenejach, Apeninach w Tatrach jest pod ochrona,
• kwiaty są dzwonkowate, purpurowe, pojedyncze.

omączony - farinosa

• występuje w górach Ameryki Południowej i Eurazji,
• ma do 30cm w barwie rożnowej.

wyniosły - elatior

• występuje Pireneje, Aply, Ural, w Karpatach i Sudetach
• ma do 40cm
• jest dwubarwna: żółto pomarańczowa.

kubkowaty - obconica

• pochodzi z Chin
• ma do 25-30cm
• o barwie białej, czerwonej bądź w odcieniach różu i fioletu z zielonkawym oczkiem.

ślimakowaty - malacoides

• również z Chin
• rośnie do 40cm długości
• w kolorze bieli, czerwieni, różu i fioletu.

Dziękuje polecam do ogródków.