Czy w ciągu 10 lat umrzesz na zawał? Poznaj swoje ryzyko w procentach!

Statystyki są nieubłagane. 175 tys. Polaków umiera co roku w wyniku chorób naczyniowo-sercowych, czyniąc je pierwszą przyczyną zgonów wśród naszych rodaków. Czy da się tę liczbę zmniejszyć? Zapewne tak. Przede wszystkim stosując odpowiednią dietę i styl życia, a także odpowiadając na sygnały wysyłane przez nasz organizm, które powinny alarmować do działania. Oczywiście wydaje się nam wszystkim często, że problem dotyczy każdego, tylko nie nas. Pokażę Wam dziś narzędzie stosowane do szacowania ryzyka wystąpienia chorób naczyniowo-sercowych. Taki obrazowy przykład może zmusi Was lub Waszych bliskich do zmiany stylu życia. W końcu statystyki mówią same za siebie, matematyki nie oszukasz!

Czarodziejska kula zwana tablicami SCORE

Przedstawiam Wam skalę SCORE (Systematic COronary Risk Evaluation). Jest to specjalnie opracowana przez grupę specjalistów skala oceny ryzyka sercowo- naczyniowego. W pewnym sensie przepowiada ona przyszłość, opierając się na obliczeniach statystycznych wykonanych dla naszej populacji. Do jej wypracowania przeanalizowano 7934 zgony spowodowane incydentami sercowo-naczyniowymi takimi jak zawały, udary, pęknięcia tętniaka aorty. Co ważne, szacowane ryzyko jest dość indywidualne, bo bierze pod uwagę wiele czynników. Są to: wiek, płeć, palenie lub niepalenie tytoniu, poziom cholesterolu całkowitego we krwi, czy wartość skurczowego ciśnienia tętniczego. Dzięki wykorzystaniu tej techniki możesz sam, w prosty sposób dowiedzieć się, jaka jest szansa, że w ciągu 10 lat umrzesz z powodu incydentu sercowo-naczyniowego (zawału, udaru, pęknięcia tętniaka). Brzmi strasznie, poważnie i nieprzyjemnie. Jednak do wielu osób zupełnie nie trafia cała ta pogadanka o zdrowym stylu życia, jeśli nie zobaczą na własne oczy LICZBY z indywidualnie oszacowanym ryzykiem. Taka ststystyka to jasny przekaz: HALO, TY! TAK TY, TO CIEBIE TEŻ DOTYCZY!

Dobrze przejdźmy do konkretów. Oto tablice SCORE opracowane dla populacji polskiej.

Źródło

Jak z nich właściwie korzystać? Musisz znać kilka podstawowych faktów: wartość ciśnienia tętniczego i poziom cholesterolu. Jeśli nie masz aktualnych wyników, koniecznie zrób badania krwi. W tym wpisie znajdziesz informacje o tym, jakie powinieneś przy okazji wykonać. Resztę potrzebnych danych (wiek, czy palisz papierosy, płeć) znasz. Odnajdź w tabeli kratkę przypisaną Tobie i Twoim czynnikom.

Jak interpretować wynik?

W kratce podano ryzyko zgonu z powodu chorób naczyniowo sercowych w najbliższych 10 latach. Przykład:
7 – masz 7% szans na śmierć z powodu incydentów naczyniowo-sercowych w ciągu najbliższych 10 lat!
To dużo?
Powyżej 5 to już dużo i powinno się podjąć stosowne kroki do obniżenia tego ryzyka. Czy to będzie rzucenie palenia, czy unormowanie ciśnienia tętniczego – wszystko zależy od Twojego przypadku.

Ah, nie dodałam tego, ale prawdopodobnie już się zorientowaliście. Jeśli masz mniej niż 40 lat, nie wykonasz tego testu. Twoje ryzyko jest w granicach 0-1%. Ale nic nie stoi na przeszkodzie, abyś zadbał o zdrowie swojego serca już dziś, aby za kilkanaście lat dalej znajdować się w „zielonym polu”. Możesz także, aby pokazać test rodzinie, czy bliskim mieszczącym się w skali >40 i ich trochę postraszyć dla ich zdrowia. Z doświadczenia wiem, że szczególnie mężczyźni znacznie bardziej reagują na takie dokładne wyliczenia, niż na bombardowanie ich ze wszystkich stron hasłami „jedz zdrowo” „rzuć palenie” „uprawiaj sport”.

Uwaga, test jest niedokładny jeśli:

• masz już rozpoznaną chorobę układu krążenia na tle miażdżycy (chorobę niedokrwienna serca, chorobę tętnic obwodowych lub gołogłowych)
• masz stwierdzoną cukrzycę typu 1 lub 2
• jeden z wymienionych czynników ryzyka jest znacznie nasilony (np. stężenie cholesterolu całkowitego przekracza 320 mg/dl, lub cholesterolu LDL powyżej 240 mg/dl)

Ryzyko jest w Twoim wypadku wtedy znacznie wyższe (pomnożone przez 2,3 może i więcej)!

Skala SCORE ma także inne wady, nie uwzględnia ona takich ważnych czynników jak: otyłość, siedzący tryb życia, obciążenia chorobami układu krwionośnego w rodzinie, zwiększone stężenie glukozy na czczo, zwiększone stężenie trigliycerydów czy homocysteiny we krwi.

Jeśli któreś z wymienionych występują i u Ciebie, to Twoje ryzyko znowu jest prawdopodobnie wyższe.

Dobrze, czuję się wystraszony. Co robić?

Temat na osobny wpis. Jednak aby nie pozostawiać sprawy zupełnie otwartej, dodam kilka najważniejszych punktów na ten temat:

• Ruch i aktywność fizyczna! Najważniejsze czynniki dla zdrowia serca.
• Dieta bogata w WARZYWA i owoce, najlepiej świeże.
• Antyoksydanty, czyli znowu warzywa i owoce, ale także czerwone wino(w umiarkowanych ilościach), herbaty i napary
• Częste badania krwi i kontrola ciśnienia tętniczego oraz zastosowanie technik obniżających ciśnienie w razie potrzeby
• Ograniczenie cukrów prostych (ciastka, wyroby cukiernicze, słodzone napoje, ale nawet zdrowy miód w nadmiernych ilościach)
• Utrzymywanie lub dążenie do prawidłowej masy ciała (BMI <25)

Ten niezbyt optymistyczny i przyjemny post zakończmy optymistycznym akcentem: o zdrowie serca możemy skutecznie dbać! Nigdy nie jest "za późno"! Warto jednak realnie stosować się do wskazanych zaleceń, aby nie zostać jednym z 46% (!) Polaków, którzy śmierć poniosą właśnie z powodu incydentu sercowo-naczyniowego.

Główne źródła:
Conroy RM, Pyorala K., Fitzgerald A.P. i wsp.: Estimation of ten-year risk of fatal cardiovascular disease in Europe: the SCORE project. Eur Heart J 2003;24:987-1003.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12788299
http://www.ikard.pl/karta-ryzyka-score.html