Gamificatie: alleen als je genoeg punten hebt mag je in China op reis

China gaat in 2020 een systeem invoeren waarmee iedere burger een puntenwaardering krijgt waardoor hij of zij bepaalde dingen wel of juist niet meer mag doen. In het westen hebben we ook iets dergelijks, maar dat vergaart alleen informatie voor bedrijven over de kredietwaardigheid. Staan we voor een vooruitgang of hollen we naar een totalitaire staat? China gaat ons voor.

Kun je het voorstellen, dat de hele wereld gegamificeerd wordt? Dat alles wat je doet wordt bijgehouden en beoordeeld en dat je daarvoor punten krijgt waardoor je een bepaalde ranking krijgt die recht geeft op of juist je recht doet verliezen? Dat je leven bepaald wordt door punten die je van de regering krijgt, waardoor zij voor jou bepalen wat goed en slecht voor je is?

Natuurlijk is er al een bepaalde mate van sturing en controle, maar op deze manier krijgt veel meer gedrag consequenties.

Gamificatie
Gamificatie is de toepassing van een spelelement in een non-game omgeving. Met gamificatie kan je ook de betrokkenheid van de gebruiker verbeteren, productiviteit van de organisatie, het leren, gebruikersgemak van systemen, stem onverschilligheid en meer. Dit betekent mensen stimuleren, maar het kan ook op een andere meer manipulatieve manier gebruikt worden.

De elementen die je toevoegt hebben alles te maken met ieders behoefte aan waardering. Uit het neurotische gebruik van de mobiel blijkt het enorme gebrek aan zelfrespect of zelfwaardering dat mensen hebben. Iedere keer dat wij appen, Facebooken of Twitteren zien wij hoeveel likes of andere blijken van waardering we op onze accounts hebben gekregen van onze 'vrienden', of 'volgers'. Iedere 'post' lokt een reactie uit, wat aandacht betekent van anderen.

Facebook, Twitter, YouTube, Snapchat, Instagram, Reddit, maken onophoudelijk gebruik van de grootste zwakte van de mens, namelijk zijn bodemloze behoefte aan waardering en respect. Het succes van de mobiele telefoon zou geen schim zijn van wat het nu is zonder gamificatie. De twee kunnen ideaal gecombineerd worden. De sociale media zoals we deze nu kennen bestaan amper pas vijftien jaar. Zij bieden nieuwe manieren van interactie, maar creëren ook een verslaving door misbruik te maken van deze psychologische zwakheid. Het aantal likes of commentaren kun je zien als een vorm van gamificatie. De gebruiker doet zijn uiterste best om zoveel mogelijk feedback te krijgen op zijn posts of hartjes voor zijn tweets. We komen in een soort sociale waarderingsloop terecht.

China
China wil in 2020 een systeem uit gaan rollen waarmee de overheid de informatie bijhoudt van de punten die de burgers voor betrouwbaarheid krijgen en straffen wanneer zij zich in de ogen van deze overheid niet goed gedragen. Op deze manier komen zij tot een sociale score. Er zijn echter al signalen waaruit blijkt dat 6,15 miljoen Chinezen niet met het vliegtuig op reis mochten omdat zij zich sociaal misdragen hebben. In feite gaat de Chinese staat burgerlijke gehoorzaamheid gamificeren.

Deze score is gebaseerd op 5 criteria, namelijk aankopen via het betaalsysteem van Alibaba (waarbij het aantal aankopen en de bedragen meetellen), je baan, hoe lang het duurt voordat je je rekeningen betaalt en het aantal vrienden dat je uitnodigt mee te doen aan het systeem.

Een verslaggever omschrijft zijn ervaring met het sociale controle systeem Sesame Credit als volgt:"In de afgelopen weken begon mij een nieuwe trend op te vallen. Nummers sprongen te voor schijn op mijn sociale media feeds als mijn vrienden en onbekenden op Weibo (het Chinese Twitter) en WeChat hun Sesame Credit scores gingen delen. De score is gemaakt door Ant Financial. Het claimt dat het iemands aankopen en bestedingen evalueert om daarvan een getal af te leiden dat toont hoe kredietwaardig iemand is."

Volgens de American Civil Liberties Union is de score tevens een graadmeter voor je politieke meegaandheid. Het posten van politieke meningen zonder voorafgaande toestemming, of het posten van informatie die de regering niet graag ziet heeft gevolgen. Het beïnvloedt niet alleen dan jouw score maar ook de jouwe als jouw vrienden dit doen. Met andere woorden er ontstaat sociale druk bij ongehoorzaamheid of ontevredenheid met het politieke systeem, want je daden hebben direct consequenties, ze worden namelijk vertaald in een score van jouw vrienden. Zij zullen het daardoor wel uit hun hoofd laten om zich in te laten met mensen die zich 'politiek ongewenst ' gedragen, want ook zij worden er dan op aangekeken en ook voor hen heeft het een negatieve invloed op hun scores!

Rob Vellekoop, 14 juni 2018