ကမၻာေျမႀကီးျဖစ္ေပၚလာပံုကို အပိုင္း(၂)
ကမၻာေျမႀကီးျဖစ္ေပၚလာပံုကို အပိုင္း(၁)တြင္ဖတ္ရွဳႏုိင္ပါတယ္။
အပိုင္း-၁
ခုအပိုင္းမွာေတာ့ ကမၻာ့ ေျမထု ဘယ္လို ဖြဲ႕စည္းျဖစ္ေပၚလာသလဲ ဆိုတာကို ေလ့လာၾကရေအာင္ပါ။
လူသားေတြရဲ႕ စဥ္ဆက္မျပတ္ ေလ့လာမႈနဲ႕ စမ္းသပ္ရွာေဖြေတြ႕ရွိခ်က္ေတြေၾကာင့္ စာေရးသူတုိ႕ ေနထုိင္ရာ ကမၻာေျမႀကီးဟာ အလႊာ ၄ လႊာနဲ႕ ျဖစ္တည္ေနတယ္ဆုိတာကို သိရွိရပါတယ္။ ဒီေတာ့ ကမၻာ့အရြယ္အစား အထိေရာက္လာေအာင္ သံေက်ာက္ေတြ ဖုန္မွဳန္႕ေတြ mineral ေတြနဲ႕ ျဖစ္သလို ေပါင္းစည္း ထားတယ္လဲ ဆုိေသးတယ္ ဘယ္လုိျဖစ္လို႕ ဒီလုိ အလႊာ ၄ ခုနဲ႕ ျဖစ္သြားရသလဲ ဆုိတဲ့ အေမးျဖစ္ေပၚလာမွာပါပဲ။ ဒီေမးခြန္းအတြက္ အေျဖကလည္း အေၾကာင္းအက်ိဳးညီလွပါတယ္။ ဆက္ၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။
ဒီေနရာမွာ တစ္ခုျပန္သံုးသပ္ရမယ့္ အခ်က္ကေတာ့ ကြ်န္ပ္တို႕ရဲ႕ ကမၻာႀကီးဟာ ေနပတ္လမ္းထဲမွာ ရွိေနတာျဖစ္ၿပီး ထို႕နည္းတူ အျခားေသာ ၿဂိဳလ္ႀကီးေတြ ၊ ၿဂိဳလ္သိမ္ ၿဂိဳလ္မႊားေတြနဲ႕ အျခားေသာ ေက်ာက္တံုးအပိုင္းအစေတြ ေျမာက္ျမားစြာကလညး္ အတူရွိေနၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ အတူရွိေနတယ္ဆုိေပမယ့္ အရာအားလံုးဟာ ျငိမ္သက္ေနၾကတာမဟုတ္ပါဘူး သူ႕အရွိန္နဲ႕သူ ေရြ႕လ်ားေနၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မၾကာခဏလည္း သူတုိ႕အခ်င္းခ်င္း ၀င္တုိက္မိတတ္ၾကၿပီး တုိက္မိတဲ့အရွိန္ အျပင္းအေပ်ာ့ကေတာ့ သူတုိ႕ေတြရဲ႕ ဆြဲငင္အားေတြေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။
Crd-img-Src
ကမၻာျဖစ္ဖုိ႕ တာဆူေနတဲ့ ဒီျဒပ္ထု အစုအေ၀းႀကီးဟာလည္း ဥကၠာပ်ံလို႕ ကြ်ႏ္ုပ္တို႕ သိထားတဲ့ ဧရာမ ေက်ာက္တံုးႀကီးေတြနဲ႕လည္း ႏွစ္သန္းေလးေထာင္အတြင္းမွာ မၾကာခဏဆုိသလုိ ျပင္းထန္စြာတုိက္မိမွာ မလြဲပါဘူး ။ ဒီလုိတုိက္မိခဲ့ရင္းနဲ႕ တစ္ခ်ိန္မွာေတာ့ ကမၻာျဖစ္ေပၚမယ့္ ျဒပ္ထုႀကီးတစ္ခုလံုး မီးဟုန္းဟုန္းေတာက္သြားႏုိင္ေလာက္ေအာင္ အရွိန္ျပင္းလွတဲ့ တိုက္မိမႈ collition ႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါတယ္။ ျမင္သာေအာင္ေျပာရရင္ေတာ့ ေက်ာက္တံုး၂ခု ပြတ္ခတ္မိၿပီး မီးေတာက္ေအာင္လုပ္လုိက္သလုိျဖစ္ခဲ့တာလို႕ ေျပာလို႕ရမယ္ထင္ပါတယ္။
ဒီအေၾကာင္းအရင္းေၾကာင့္ပဲ ျဒပ္ထုအစိုင္အခဲမ်ား ေလာင္ကြ်မ္းကုန္ၿပီး အခ်ိဳ႕ေသာ ျဒပ္စင္ေတြသာ အခဲအျဖစ္နဲ႕က်န္ခဲ့ပါတယ္ ။ သိခဲ့ၾကၿပီးတဲ့အတုိင္း ကမၻာမျဖစ္ခင္ကတည္းက ဆြဲငင္အားရွိတာျဖစ္တဲ့ အတြက္ အေလးလံဆံုး အသိပ္သည္းဆံုး ျဖစ္တဲ့ iron နဲ႕ nicle ခဲေတြဟာ အတြင္းဆံုးအပိုင္းကို ေရာက္ရွိသြားၿပီး Inner Core ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ ဒီအတြင္းဆံုးအပိုင္းဟာ ကမၻာ့အပူဆံုးအပိုင္းပါပဲ ။ သူ႕ရဲ႕ အပူခ်ိန္ဟာ 5,500 Degree Celcius ရွိပါတယ္။
inner core ရဲ႕ အျပင္ဘက္ကေတာ့ သူ႕ထက္ သိပ္သည္းဆ အနည္းငယ္ေလ်ာ့တဲ့ iron နဲ႕ nicle ေတြ ပါ၀င္ေပါင္းစပ္ေနတဲ့ အပူလြန္ ေပ်ာ္ရည္ေတြျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒီသတၱဳေပ်ာ္ရည္ေတြသည္လည္း အပူခ်ိန္ ၅၀၀၀ ေက်ာ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီ့ အလႊာကိုေတာ့ Outer Core လုိ႕ေခၚပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ တတိယအလႊာျဖစ္တဲ့ Mantle ဆုိတဲ့အလႊာကေတာ့ ဧရိယာ ထုထည္အႀကီးဆံုး အလႊာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕ကုိေတာ့ semi-molten rock ေတြနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းထားတယ္လုိ႕ သိရပါတယ္။ Semi-molten rock ဆုိတာကေတာ့ အဲ့ဒီ့ေက်ာက္ခဲေတြဟာ အျပင္ပိုင္းမွာ အမာထည္ျဖစ္ၿပီး အတြင္းပိုင္းကေတာ့ အရည္ေပ်ာ္ေနတဲ့ ေက်ာက္ခဲေတြကို ေခၚတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအလႊာ အထူဆံုးအလႊာျဖစ္တာမုိ႕ သူ႕ရဲ႕ thickness ဟာ 2900 ကီလုိမီတာေတာင္ ရွိပါတယ္။ မုိင္ ၂ ေထာင္ နီးပါးေလာက္ကို ထူထဲတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအလႊာမွာက ကာဗြန္ေတြ မ်ားတာေၾကာင့္ အဖုိးတန္ရတနာ စိန္ေတြရဲ႕ ေမြးဖြားရာ အလႊာလည္းျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ ေလးလႊာေျမာက္လည္းျဖစ္သလို အပါးလႊာဆံုးလည္းျဖစ္တဲ့ ကြ်ႏ္ုပ္တို႕ ေနထုိင္ရာ အလႊာကုိေတာ့ Earth crust ကမၻာ့အခြံလို႕ ေခၚပါတယ္။ သူ႕ကိုေတာ့ ေက်ာက္ဆုိင္ေက်ာက္ခဲေတြနဲ႕ဖြဲ႕စညး္ထားၿပီး သူ႕ရဲ႕အထူကေတာ့ 0km to 60km ေလာက္ပဲ ရွိပါတယ္။ သမုဒၵရာၾကမ္းျပင္ေအာက္မွာေတာ့ ဒီအလႊာဟာ 0 ကီလုိမီတာေလာက္နည္းပါး ပါးတယ္လို႕ ဆုိပါတယ္။
ဒီေလာက္ဆုိရင္ ကြ်ႏု္ပ္တုိ႕ကမၻာႀကီးရဲ႕ ယခုလက္ရွိဖြဲ႕စည္းပံုကို အၾကမ္းဖ်င္း သိရွိသြားၾကရၿပီျဖစ္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္လည္း ဒီအလႊာ ၄ လႊာဟာ တစ္ရက္ ၊ တစ္မနက္ ၊ တစ္လ ၊ တစ္ႏွစ္တည္း နဲ႕ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ျခင္းေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး ။ စျဖစ္တည္လာတဲ့အခ်ိန္ကစလို႕ ႏွစ္သန္းေပါင္း ၃၀ေလာက္အတြင္းမွာပဲ တစ္ခုလံုးအရည္ေပ်ာ္ေနတဲ့ လံုး၀ုိင္းေနတဲ့ ျဒပ္ထုအစုိင္အခဲႀကီးဟာ ေနကုိ လည္ပတ္တဲ့ ၿဂိဳလ္တစ္ခုအျဖစ္နဲ႕ သာ ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ ဒီေခာတ္လုိ သမုဒၵရာမရွိ ေျမမရွိ ေရမရွိေသးဘဲ ေခ်ာ္ရည္ပူေတြခ်ညး္ပဲရွိတဲ့ အလံုးႀကီးတစ္လံုးသာျဖစ္တယ္ ။
အဲ့လုိ အေျခအေနကေန ယခုကြ်ႏု္ပ္တို႕ ေနထုိင္ရာ ကုန္းေျမႀကီးဘယ္လိုျဖစ္ေပၚလာတာလဲဆုိရင္ ကမၻာလံုးႀကီးရဲ႕အျပင္ပုိင္း ေနကိုလွည့္ပတ္ေနတဲ့ ပတ္လမ္းဟာ ပထမပုိင္းကေျပာခဲ့သလို အပူခ်ိန္အားျဖင့္ အႏွဳတ္400 ဒီဂရီ ရွိတဲ့ အလြန္ေအးျမတဲ့ အမွဳန္ေလးေတြေရႊ႕လ်ားေနတာမို႕ ကမၻာႀကီးကို အေအးခံေပးသလိုျဖစ္ၿပီး အပူလြန္ေနတဲ့ အေျခအေနမွာ အၾကာႀကီးမရွိနုိင္ေတာ့ဘဲ တျဖည္းျဖည္း ေအးလာပါတယ္။ တကယ့္ကုိ တျဖည္းျဖည္းပါပဲ ႏွစ္သန္းနဲ႕ခ်ီၿပီး အခ်ိန္ယူခဲ့ရပါတယ္။ ႏွစ္သန္းေပါင္း အနည္းငယ္ၾကာလာတဲ့အခါမွာ ကမၻာႀကီးဟာ အေပၚယံအခြံပါးေလး ေအးသြားတဲ့ မီးေဘာလံုးႀကီး တစ္ခုျဖစ္လာတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ ကမၻာ့ေနရာ အႏွံ႕အျပားမွာေတာ့ မီးေတာင္ႀကီးေတြ ဆက္လက္ျဖစ္တည္ေနၿပီး သူတို႕ဟာ ဓါတ္ေငြ႕ေတြနဲ႕ ေခ်ာ္ရည္ေတြ မွဳတ္ထုတ္ေနဆဲ အေျခအေနမ်ိဳး ရွိခဲ့ပါတယ္တဲ့။
ဆက္ပါဦးမည္။
Written by @suhtetaung
MSC -264
ေစာင့္ေနမယ္ အဆက္ကို
ေက်းဇူးပါ ညီမေလးေရ :)