ႏ်ဴကလိယ ပတ္စ္တာ ဓါး

ငယ္ငယ္က တရုတ္သိုင္းဝတၱဳေတြဖတ္ရတာ အလြန္သေဘာက်သည္။ တရုတ္သိုင္းရုပ္ရွင္ေတြလည္းၾကိဳက္ သည္။ ဘာေၾကာင့္ ဤေလာကတြင္မျဖစ္ႏိုင္ေသအရာမ်ားကို ေရးျပ၊ ရိုက္ျပလွ်င္ လူေတြၾကီဳက္ ၾကသလဲ ဆိုသည္ကိုသုေတသနပင္လုပ္ၾကည့္ခ်င္သည္။ ခုေခတ္ ေဟာလိဝုတ္ ရုပ္ရွင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ စတူဒီရို ခန္းမၾကီးထဲတြင္ ကြန္ပ်ဴတာနည္းပညာသံုး၍ အဆင့္ျမင္နည္းပညာမ်ားျဖင့္ရိုက္ကူးၾကရ ပိုလို႔ပင္ၾကည့္ လို႔ေကာင္းသည္။မဟုတ္မွန္းသိသိၾကီးႏွင့္တကယ္ျဖစ္ေနသလိုရိုက္ကူးႏိုင္ၾကပါသည္။

ထားေတာ့ တရုတ္သိုင္းဝတၱဳမ်ားအေၾကာင္းဆက္ေျပာပါမည္။ တရုတ္သိုင္းဝတၱဳေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ေငြအတြက္ေရႊအတြက္ တိုက္ၾကခိုက္ၾကသည္ထက္ ဓါးအတြက္တိုက္ၾကသည္ကို သတိထားမိသည္။ အစြမ္းထက္ဓါးေကာင္းတစ္လက္ရွိလွ်င္ သိုင္းေလာကကိုအုပ္စိုးႏိုင္မည္ဟုယံုၾကည္ၾကျပီး ဓါးတစ္လက္အတြက္ အသက္ေပါင္းမ်ားစြာစေတးျပီးတိုက္ၾကခိုက္ၾကသည္။ ႏွင္းေတာင္ဓါး၊ မီးဓါး၊ ေရခဲေတာင္ဓါး၊ မိုးၾကိဳးဓါး စံုလင္လွသည္ အဓိကမွာ မာေၾကာမႈျဖစ္မည္ထင္သည္။ အမာေၾကာဆံုးဓားကို ဓါးပညာရွင္မ်ားကထုလုပ္ၾကျပီး သိုင္းေလာက သားေတြက လုယက္ၾကသည္။ ဒါကိုပင္ တရုတ္သိုင္းဝတၱဳဟုေခၚပါသည္။

ကၽြန္ေတာ္သည္ Steemhunt တြင္ ပို႔စ္တင္ရန္အတြက္ ေနာက္ဆံုးေပၚ ပစၥည္းမ်ားကို ရွာေဖြရသည္။ ထိုသို႔ရွာရင္း မၾကာေသးမီက အာကာသသိပံၸပညာရွင္မ်ားေတြ႔ရွာသည့္ ေလာကတြင္အမာေၾကာဆံုးပစၥည္း တစ္ခုအေၾကာင္းသြားဖတ္မိသည္။ ယင္းပစၥည္းကို ႏ်ဴကလိယ ပတ္စ္တာ(nuclear pasta)ဟုေခၚသည္။

Nuclear pasta ဟာ စၾကၤာဝဠာထဲမွာအင္အားအေကာင္းဆုံးပစၥည္းျဖစ္ျပီး မႏိႈင္းယွဥ္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ သိပ္သည္းသည့္ အရာဝတၱဳျဖစ္၍ neutron stars လို႔ေခၚတဲ့ ၾကယ္ေသမ်ားအတြင္းတြင္ တည္ရွိသည္ဟု ခန္႔မွန္းခဲ့ ၾကပါတယ္။ အဆိုပါပစၥည္းသည္ က်ိဳးပ်က္ေနေသာ သံမဏိအက္ကြဲေၾကာင္းထဲသို႔ အရာဝတၱဳတစ္ခုကို ၁၀ ဘီလ်ံ အၾကိမ္ေျမာက္ခန္႔ ျပင္းထန္သည့္အားျဖင့္ ဖိသိပ္ရိုက္သြင္းထားသလိုျဖစ္သည္။

ထိုသို႔ိုဖိသိပ္ထားသည့္ အၾကိမ္ကိန္းဂဏန္းဟာ မတိုင္းဆႏိုင္ေအာင္ႀကီးမားေသာကိန္းဂဏန္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီပစၥည္းကလည္းပဲ အလြန္႔အလြန္ မတိုင္းဆႏိုင္ေလာက္ေအာင္ သိပ္သည္းလြန္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ဒီဖိ သိပ္မႈဟာ Nuclear pasta ကို ပိုမိုအားေကာင္းေစဖို႔ အကူညီေပးထားသည္လို႔ အင္ဒီယားနား တကၠသိုလ္ Bloomington မွ ႐ူပေဗဒ ပညာရွင္ coauthor ႏွင့္ Charles Horowitz တို႔က ေလ့လာေျပာဆိုျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ၾကယ္ေသတစ္ခုေပါက္ကြဲၿပီး Neutron ႂကြယ္ဝသည့္ အႂကြင္းအက်န္မ်ားကို ေနာက္ကြယ္မွခ်န္ရစ္ထား၍ neutron stars ပံုေပၚလာပါတယ္။ ဆိုလိုသည္မွာ အစြမ္းထက္ေျမဆြဲအားျဖင့္ အလြန္အကဲဖိအားသံုးကာ ျဖစ္ညွစ္ထားသည့္သေဘာျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ယင္းပစၥည္းမွာ ကိုယ့္ယိုကားယားႏိုင္ေသာ အရည္အေသြးမ်ားရွိ သည့္ အရာဝတၱဳဟု အေျဖထုတ္ထားပါသည္။

Neutron stars ရဲ့မ်က္ႏွာျပင္ေအာက္ တစ္ကီလိုမီတာခန္႔မွာ atomic nuclei သည္ Neutron ႏွင့္ Protom ပရိုတြန္အေရာအေႏွာ၏ အနီးကပ္ အတူတကြ ျဖစ္ညွစ္ခံရျပီး ပံုပန္းမက်ေသာန်ဴကလီးယားအသြင္သို႔ ေပါင္းစည္း သြားပါတယ္။ ဤသီအိုရီအရ ပံုပ်က္ထားသည့္ တိုင္ေအာင္ အရည္စက္၊ ျပြန္ သို႔မဟုတ္ အလႊာ ဟုေတြးထင္ရပါ တယ္။ဂ်ံဳဟင္း၊ အီတလီေခါက္ဆြဲႏွင့္ ဂ်ံဳျပား အပါအဝင္ သူတို႔ရဲ့ေခါက္ဆြဲသ႑န္ ေရာေႏွာထားလို႔ Pasta လို႔အမည္ေပး ရမည္အေနအထားမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ neutron stars အတြင္းတြင္ ပိုမိုနက္ရွိုင္းေသာ nuclear matter သည္ အျပည့္အဝလြဲေျပာင္း ယူထားပါတယ္။ မီးေလာင္ေနသည့္ၾကယ္ပြင့္ တစ္ခုလုံး၏ဗဟိုခ်က္မ,ရွိ nuclear matter သည္ တစ္ခုတည္းေသာ အလြန္ၾကီးမားသည့္ atomic nucleus ျဖစ္ပါတယ္။

nuclear pasta သည္ ေရ၏သိပ္သည္းဆ၏ အဆ 100 ထရီလီယံ သိပ္သည္းဆရွိေနသည့္အတြက္ မယုံနိုင္ေလာက္ေအာင္ သိပ္သည္းမႈၾကီးျဖစ္ပါတယ္။ ထိုသို႔ေသာထူးျခားသည့္ပစၥည္းကို ဓာတ္ခြဲခန္းမ်ားတြင္ ေလ့လာဖို႔မျဖစ္နိုင္ဘူးလို႔ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပါဝင္ပတ္သက္သူမဟုတ္ခဲ့သည့္ ေပၚတူဂီႏိုင္ငံ၊ Coimbra တကၠသိုလ္မွ ႐ူပေဗဒပညာရွင္ Constança Providência ကေျပာပါတယ္။

အဲဒီမွာ ေရ၏သိပ္သည္းဆ၏ အဆ 100 ခန္႔ထရီလီယံ သိပ္သည္းဆဆိုတာ သိဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ေရ၏သိပ္ သည္းဆဟာ997 kg/m3 ျဖစ္ပါတယ္။သံမဏိရဲ့ သိပ္သည္းဆကေတာ့ 8050 kg/m3 ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေရထက္ ၈ ဆပဲမာေၾကာသိပ္သည္းတဲ့ အဓိပၸါယ္ပါ။ nuclear pasta ကေတာ့ ေရ၏သိပ္သည္းဆ၏ အဆ 100 ထရီလီယံ သိပ္သည္းဆရွိေနသည့္အတြက္ ဘယ္ေလာက္မာေၾကာမလဲဆိုတာမွန္းဆလို႔မရေတာ့ပါဘူး။

ဒီလိုမ်ိဳးဓါးသာ တရုတ္သိုင္းေလာက ေရာက္သြားရင္ ဘယ္ေလာက္လုၾကလိ္မ့္မလဲ။ သိုင္းေလာကတစ္ခု လံုးတုန္ဟီးသြားမွာပဲ။ တစ္ခုပဲရွိတယ္။ nuclear pasta ဓါးကို ဘယ္ပန္းဘဲဖိုမွာ ထုလုပ္ျပီး ဘယ္ေက်ာက္နဲ႔ေသြး ရမလဲေတာ့မသိေသးဘူး။ သြားမေျပာၾကနဲ႔ၾကားလား။

မင္းစိုးႏိုင္

MSC-010

Photo – Google