​HIV/ AIDS အ​ေမးအ​ေျဖမ်ား အပိုင္​း ၆ HIV/ AIDS (Q&A Part-6)

​HIV/ AIDS အ​ေမးအ​ေျဖမ်ား အပိုင္​း ၆ HIV/ AIDS (Q&A Part-6)

HIVပိုး႐ွိမ႐ွိ ​ေသြးစစ္​​ေဆးျခင္​း

​ေမး။ ကြၽန္​မအိမ္​​ေထာင္​သက္​ ၃ႏွစ္​႐ွိပါၿပီ။ ကြၽန္​မအမ်ိဳးသားဟာ အ​ေဝး​ေျပးယာဥ္​​ေမာင္​းတစ္​ဦးျဖစ္​ပါတယ္​။ ၿပီးခဲ့တဲ့အပတ္​က ကြၽန္​မတို႔ဇနီး​ေမာင္​ႏွံ ၂ဦးစလံုး ႏွစ္​ဦးသ​ေဘာတူ မိမိတို႔ဆႏၵအ​ေလ်ာက္​ HIVပိုးစစ္​​ေဆးမႈျပဳလုပ္​ၾကပါတယ္​။ အ​ေျဖထြက္​လာ​ေတာ့ ကြၽန္​မအမ်ိဳးသားဟာ HIV(+)ျဖစ္​​ေနၿပီး ကြၽန္​မက​ေတာ့ HIV(-)အ​ေျဖထြက္​လာပါတယ္​။ ကြၽန္​မတို႔ဘာလုပ္​သင္​့ပါသလဲ။ ​ေသြးအ​ေျဖကို တျခား​ေနရာ​ေတြမွာ ထပ္​ၿပီးစစ္​​ေဆးခံဖို႔လိုပါသလား။ HIVပိုးစစ္​​ေဆးျခင္​း အ​ေျဖဟာ မွားယြင္​းတတ္​မႈ႐ွိႏိုင္​ပါသလား။

​ေျဖ။ ဒီ​ေမးခြန္​းဟာ အမ်ိဳးသားက HIV(+)ျဖစ္​​ေနၿပီး အမ်ိဳးသမီးက HIV(-)ျဖစ္​​ေနတယ္​။ ဒါ​ေၾကာင္​့ ဘာလုပ္​သင္​့တယ္​ဆိုတာရယ္​ ​ေသြးအ​ေျဖကို ​ေနာက္​ထပ္​အျခား​ေနရာမွာ ထပ္​စစ္​​ေဆးဖို႔လိုသလားဆိုတဲ့အ​ေမးပါပဲ။ ဒါ​ေၾကာင္​့ HIVပိုးစစ္​​ေဆးပံု စစ္​​ေဆးနည္​းက စၿပီး႐ွင္​းျပခ်င္​ပါတယ္​။ HIVပိုး႐ွိမ႐ွိ စစ္​​ေဆးတဲ့အခါမွာ ​ေသြးအ​ေျဖ စမ္​းသပ္​စစ္​​ေဆးမႈ ၂မ်ိဳးလုပ္​ရပါတယ္​။ ပထမဦးဆံုး ကနဦးစစ္​​ေဆးျခင္​းလို႔​ေခၚတဲ့ Screening Test ကို အရင္​လုပ္​ရပါတယ္​။ အဲ့ဒီ Test ​ေတြမွာသံုးတဲ့ ကိရိယာ​ေတြဟာ HIVပိုးကို Sensitive လို႔​ေခၚတဲ့ HIVပိုး႐ွိသူကို အလြယ္​တကူ သိႏိုင္​​ေအာင္​လုပ္​ထားတဲနည္​းပါ။ ဒါ့​ေၾကာင္​့ တစ္​ခါတ​ေလမွာ မွာယြန္​းၿပီး (+)အ​ေျဖထြက္​လာတတ္​ပါတယ္​။ ဒါ​ေၾကာင္​့ ကနဦး​ေသြးစစ္​ျခင္​းမွာရလာတဲ့ (+)အ​ေျဖမွန္​မမွန္​ကို ထပ္​​ေလာင္​း အတည္​ျပဳစစ္​​ေဆးျခင္​း Confirmation Test ထပ္​လုပ္​ရပါတယ္​။ အဲ့ဒီ Test ၂မ်ိဳးစလံုးနဲ႔လုပ္​ၿပီးမွ (+)အ​ေျဖပဲထြက္​ရင္​ အဲ့ဒီလူကိူ HIV(+)လို႔ သတ္​မွတ္​ရတာပါ။

ဒါဟာက်န္​းမာ​ေရးဌာနတိုင္​းမွာ လုပ္​​ေပး​ေနတဲ့ HIVပိုးစမ္​းသပ္​စစ္​​ေဆးျခင္​း နည္​းလမ္​းပဲျဖစ္​ပါတယ္​။ ဒီ​ေမးခြန္​းထဲမွာ HIVပိုးစစ္​​ေဆးတဲ့​ေနရာဟာ ဘယ္​​ေနရာလဲမ​ေဖာ္​ျပထားပါဘူး။ အစိုးရက်န္​းမာ​ေရးဌာန​ေတြမွာ​ေတာ့ ဟုတ္​ဟန္​မတူဘူး။ က်န္​းမား​ဌာန​ေတြမွာ ကနဦးစစ္​​ေဆးျခင္​း Screening ၿပီးမွ အတည္​ျပဳစစ္​​ေဆးျခင္​း Confirmation test ၂မ်ိဳးလံုးၿပီမွာ ​ေသြအ​ေျဖထုတ္​​ေပးပါတယ္​။ ဒါ့အျပင္​ က်န္​းမာ​ေရးဌာန​ေတြမွာ ​ေသြးမစစ္​ခင္​ Pre-test Counselling လို႔​ေခၚတဲ့ ​ေသြးစစ္​​ေဆးမႈမတိုင္​ခင္​ ႏွစ္​သိမ္​့ပညာ​ေပး​ေဆြး​ေႏြးျခင္​းကို လုပ္​​ေပးပါတယ္​။ ​ေသြးဘာ​ေၾကာင္​့စစ္​ရတယ္​၊ (-)အ​ေျဖထြက္​လာရင္​ဘာလုပ္​ရမလဲ။ (-)အ​ေျဖထြက္​ရင္​ ဘယ္​လိုဆက္​လက္​ကာကြယ္​ထားမလဲ၊ ​ေသြးအ​ေျဖထြက္​ၿပီးရင္​လည္​း ဘာဆက္​လုပ္​ရမလဲဆိုတဲ့ Post-test Counselling ကိုပါလုပ္​ဖို႔လို​ေၾကာင္​း ကနဦး႐ွင္​းျပပါတယ္​။ ၿပီးမွ​ေသြးစစ္​​ေဆး​ေပးတာပါ။

အခု​ေမးခြန္​းမွာအ​ေျဖထြက္​လာၿပီး ဘာလုပ္​သင္​့တယ္​ဆိုတာ မသိရလို႔ ဇနီး​ေမာင္​ႏွံ၂ဦးစလံုး Pre-Test Counselling လုပ္​ထားပံုမရပါဘူး။ ဒါ​ေၾကာင္​့ Pre-Test. Counselling မလုပ္​ထား​ေတာ့ အ​ေျဖထြက္​လာၿပီး Post-test Counselling လိုတယ္​ဆိုတာ မသိတာျဖစ္​ပါတယ္​။ ဒါ​ေၾကာင္​့ ကြၽန္​မဘာလုပ္​သင္​့တယ္​ဆိုတာကို ​ေျဖရရင္​ Post-test Counselling လုပ္​ဖို႔ လိုပါတယ္​လို႔ အၾကံျပဳခ်င္​ပါတယ္​။ HIVစစ္​​ေဆးတဲ့အ​ေျဖဟာ မွားႏိုင္​သလားလို႔ဆို​ေတာ့ ​ေစာ​ေစာက႐ွင္​းျပခဲ့သလိုပါပဲ။ Screening Test မွာထြက္​လာတဲ့အ​ေျဖကမွားႏိုင္​တဲ့အလားအလာ႐ွိပါတယ္​။ အ​ေၾကာင္​းကသံုးစြဲတဲ့ ဓာတုဓာတ္​ပစၥည္​း​ေတြ​ေၾကာင္​့လည္​း ျဖစ္​ႏိုင္​ပါတယ္​။ အသံုးျပဳတဲ့ ပစၥည္​း​ေတြဟာ အပူခ်ိန္​၄ဒီဂရီစင္​တီဂရိတ္​မွ ၈ဒီဂရီစင္​တီဂရိတ္​အတြင္​း ​ေရခဲ​ေသတၱာထဲမွာ ​ေသခ်ာသိမ္​းဆည္​းသို​ေလွာင္​ထားရမွာ ျဖစ္​ပါတယ္​။ ဒီလိုထားသိုမႈမ​ေကာင္​းခဲ့ရင္​ စမ္​းသပ္​ခ်က္​ရဲ႕ အရည္​အ​ေသြး က်ဆင္​း​ေစပါတယ္​။ ​ေနာက္​တစ္​ခါ အခ်ိဳ႕အလြန္​​ေကာင္​းပါတယ္​ဆိုတဲ့ Test-Kit​ေတြဟာ အခန္​းအပူခ်ိန္​မွာ ထားႏိုင္​တယ္​ဆို​ေပမယ္​့ သူတို႔သတ္​မွတ္​ထားတဲ့ အခန္​းအပူခ်ိန္​ဆိုတာ ၃၀ဒီဂရီစင္​တီဂရိတ္​​ေလ။ ရန္​ကုန္​လို႔ၿမိဳ႕ႀကီး​ေတြမွာ​ေတာင္​ အခန္​းအပူခ်ိန္​က ၃၈-၄၀ဒီဂရီစင္​တီဂရိတ္​​ေလာက္​႐ွိ​ေနတာ အညာ​ေဒသမွာဆို ပိုဆိုးတာ​ေပါ့။ ဒါ​ေၾကာင္​့ ဓာတုပစၥည္​း​ေတြရဲ႕ အရည္​အ​ေသြးက်ဆင္​းလို႔ မွားယြင္​းႏိုင္​ပါတယ္​။ ဒါ​ေၾကာင္​့ HIV Test အ​ေျဖမွားႏိုင္​သလားဆိုတဲ့ အ​ေမးကို​ေျဖရရင္​ Screening Test တစ္​ခုပဲမွားႏိုင္​ပါတယ္​။

HIV(+)ျဖစ္​သူက​ေန (-)ျဖစ္​သူကို မကူးစက္​​ေအယင္​ ကာကြယ္​ဖို႔လိုပါတယ္​။ HIV(-)ျဖစ္​​ေနသူကလည္​း တစ္​ခါ​ေသြးစစ္​ရံုနဲ႔ (-)ျဖစ္​ၿပီလို႔ စိတ္​ခ်လက္​ခ်​ေနလို႔မရပါဘူး။ HIVပိုးဟာ ခႏၶာကိုယ္​ထဲ​ေရာက္​ၿပီး ၃ပတ္​က​ေန ၆ပတ္​အတြင္​းမွာမွ ​ေသြးထဲမွာ စစ္​​ေဆးလို႔ရတာပါ။ ဒါ​ေၾကာင္​့ HIV(-)ျဖစ္​​ေနပါတယ္​ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးသမီးဟာလည္​း ​ေနာက္​၃ပတ္​နဲ႔၆ပတ္​အၾကာမွာ ​ေသြးထပ္​စစ္​ဖို႔လိုပါလိမ္​့မယ္​။ စိတ္​ခ်ရတဲ့​ေနရာမွာ စနစ္​တကိ ထပ္​မံစစ္​​ေဆးဖို႔လိုပါတယ္​။ ဒါ​ေတြလုပ္​ဖို႔ ​ေလာ​ေလာဆယ္​ အလိုအပ္​ဆံုးက​ေတာ့ ႏွစ္​သိမ္​့​ေဆြး​ေႏြးပညာ​ေပးၿပီး Post Test Counselling ပါပဲ။ အဲ့တာမွ ​ေနာက္​ထပ္​ HIVပိုးထပ္​စစ္​မလား၊ ဒါမွမဟုတ္ အျပဳအမူ ​အ​ေျပာင္​းအလဲ Behaviour Change လုပ္​မလား၊ အကာအကြယ္ လိင္​ဆက္​ဆံ​ေရး ကြန္​ဒံုးအသံုးျပဳ​ေရး စသည္​့ျဖင္​့ ဘယ္​လိုလုပ္​မလဲ၊ ဘယ္​လိုလုပ္​ရမလဲ၊ ဘယ္​လို​ေနထိုင္​စာ​း​ေသာက္​မလဲ စတဲ့အခ်က္​​ေတြသိ​ေအာင္​ ႏွစ္​သိမ္​့​ေဆြး​ေႏြးပညာ​ေပးမႈ ခံယူပါလို႔ တိုက္​တြန္​းလိုပါတယ္​။

​ေနာက္​အပိုင္​း​တြင္​ HIVပိုး႐ွိသူကို ႏွစ္​သိမ္​့​ေဆြး​ေႏြး အၾကံ​ေပးျခင္​းအ​ေၾကာင္​း​ေရးပါမယ္​။ ​ေစာင္​့​ေမ်ာ္​ဖတ္​ရႈ့​ေပးၾကပါ။

@ahtaroo
MSC- 004
Photo Credit; Google image and facebook image