Polityczne zaangażowanie w muzyce

in #muzyka7 years ago (edited)

Nie od dziś wiadomo, że muzyka ma wielką siłę – już żyjący na przełomie XVI i XVII wieku filozof Francis Bacon stwierdził, że „zadaniem muzyki jest strojenie tej niezwykłej harfy ludzkiego ciała i doprowadzanie jej do harmonii.”. Oczywiście w większości przypadków wpływ muzyki jest pozytywny – pływacy przy wejściu na basen tuż przed startem nierzadko mają na słuchawkach swoją ulubioną muzykę, która motywuje ich do walki, bokserom przy wejściu do ringu również towarzyszą ich ulubione dźwięki. Ale tak jest nie tylko w sporcie, ilu z nas zwykłych ludzi w momencie gdy jesteśmy zdenerwowani odpala ulubioną płytę żeby się wyładować i zrelaksować, gdy wychodzimy pobiegać lub na rower także towarzyszy nam muzyka, gdy jedziemy samochodem i tak można wymieniać bez końca... Istnieje także ciemna strona – seryjny morderca Richard Ramirez twierdził, że do zbrodni pobudzała go muzyka AC/DC, dwóch młodych nastolatków odebrało sobie życie po przesłuchaniu płyty Stained Class Judas Priest, to tylko dowodzi temu jak silny wpływ ma muzyka na naszą psychikę i nasz mózg.

Z naukowego punktu widzenia wygląda to tak, że mózg człowieka odbiera muzykę jednocześnie obiema półkulami – lewa odbiera rytm, prawa barwę i melodię. Przez takie działanie mózg, który niejako „dyryguje” całym organizmem dostosowuje zachowanie organizmu w czasie słuchania muzyki. Gdy w odtwarzaczu ląduje płyta lubianego przez nas artysty odczuwamy wyraźną poprawę nastroju, bicie serca najczęściej dostosowuje się do rytmu utworów, uspokaja się nasz oddech, lepiej nam się śpi. Nasz mózg odbiera również muzykę podświadomie i często w ten sposób jej treść także trafia do nas.

Miał to być krótki wstęp do tytułowego tematu, ale nieco się wydłużył. Przez muzykę artysta może wyrażać siebie, na wiele sposobów. To co czuje, to co myśli, jakie ma poglądy na wszelakie tematy, jaki wpływ miały na niego przykładowo miejsca, które odwiedził. Mając swoje grono odbiorców może dzielić się z nimi wszystkimi spostrzeżeniami i rozważaniami, podobnie jak dziennikarz zarówno zawodowy jak i amator ze swoimi czytelnikami. W związku z tym w twórczości wielu wykonawców występuje tematyka społeczna, która dotyka lub może dotykać każdego człowieka. Od jakiegoś czasu w mediach nieustannie pojawia się temat wojen tych politycznych jak w Syrii między zwolennikami i przeciwnikami urzędującego prezydenta czy na tle religijnym jak walka ISIS z „niewiernymi”. Jednak warto zwrócić uwagę na to, że temat wojen w muzyce pojawiał się znacznie wcześniej. Oto kilka przykładów:

1. Black Sabbath - War Pigs

Gdy w 1970 roku grupa Black Sabbath nagrywała drugi album planowała nazwać go War Pigs co znaczy Świnie Wojny od tytułu otwierającego utworu. Był to protest song przeciwko wojnie w Wietnamie, która trwała do roku 1975, a tekst skierowany był do rządzących którzy prowokują takie konflikty, a następnie wysyłają do walki zwykłych ludzi stąd fragment tekstu „Politycy pochowali się, bo rozpoczęli tylko wojnę. Dlaczego oni powinni walczyć? Lepiej zostawić to zadanie biedakom.”. To co przeraża to fakt, że tekst dzisiaj po 40 latach od zakończenia wojny w Wietnamie i 70 latach od II Wojny Światowej nadal jest aktualny. Choć jego autor, basista Black Sabbath Geezer Butler zapytany o znaczenie słów odparł: „Utwór nie był o politykach, rządzie czy o czymś takim. Dotyczył zła.” był to jednak prztyczek w nos politykom, gdyż młodzi słuchacze szybko podłapali pacyfistyczny przekaz tego utworu.

2. John Lennon & Yoko Ono – Happy Xmas (War is Over)

Kolejnym utworem o którym wypada wspomnieć to młodszy o rok od War Pigs, przez wielu do dziś uważany za kolędę Happy Christmas (War is Over) wykonywany przez Johna Lennona i Yoko Ono. On także dotyczy wojny w Wietnamie. Żeby najlepiej zrozumieć o czym opowiada ten utwór warto zobaczyć teledysk, który znajduje się poniżej tego akapitu. Sam Lennon zapytany o przekaz stwierdził: „Jesteśmy [za wojny] tak samo odpowiedzialni jak ten co naciska przycisk. Jak długo ludziom wydaje się, że ktoś robi to za nich i nie mają nad tym kontroli, tak długo nie mają kontroli.” Sama delikatna melodia refrenu została zapożyczona z folkowej pieśni z XVIII wieku Stewball w wykonaniu grupy Peter, Paul & Mary z 1963 roku.

3. Creedance Clearwater Revival – Fortunate Son

Pamiętacie tę słynną scenę z filmu Forrest Gump kiedy to tytułowy bohater leci wraz z innymi żołnierzami do Wietnamu? W tle leci właśnie ten utwór amerykańskiej grupy założonej przez braci Fogerty. To trzeci już w tym zestawieniu kawałek skierowany przeciwko wojnie wietnamskiej. Autor tekstu John Fogerty stwierdził: „Ta piosenka mówi bardziej o niesprawiedliwości klas niż o wojnie. O bogaczach rozpoczynających wojnę i biedakach w niej walczącej.” Co ciekawe podobnie jak w przypadku utworu Bruce’a Springsteena Born in the U.S.A. większość Amerykanów interpretuje Fortunate Son za swego rodzaju patriotyczny hymn.

4. System of a Down - B.Y.O.B.

W 2003 roku wybuchła wojna w Iraku, której celem było przede oficjalnie całkowite oczyszczenie Iraku z sił wiernych dyktatorowi Saddamowi Husajnowi i jego partii Baas. Oczywiście jak w przypadku każdego konfliktu zbrojnego większość ofiar pochłoniętych przez te walki to była ludność cywilna. 2 lata później oficjalnie już po zakończeniu okupacji Iraku na albumie Mezmerize grupa System of a Down, tworzona przez osoby pochodzenia ormiańskiego zamieściła utwór nazwany B.Y.O.B. (co można tłumaczyć jako akronim od słów Bring Your Own Bombs). Pierwsza linijka tekstu brzmi jak parafraza słów z War Pigs: „Dlaczego wysyłają zawsze biedaków?” jednocześnie tekst jest ostrzejszy od tamtego, bo padają w nim bardzo bezpośrednie słowa do ówczesnego prezydenta USA: „Gdzie Ty k..... jesteś? Gdzie Ty k.... jesteś? Dlaczego prezydenci nie biorą udziału w wojnie, dlaczego ciągle wysyłają biedaków?”

Z powyższych przykładów można było wyciągnąć wniosek, że temat polityki pojawia się tylko u zagranicznych wykonawców. Nic bardziej mylnego, w polskiej muzyce rockowej lat 80. i 90. temat polityki pojawia się tak często, że gdybym chciał wymienić wszystkie przykłady brakłoby mi czasu, a ten artykuł poszerzyłby się do ogromnych rozmiarów. Skupię się więc na konkretnych dwóch przykładach.

1. Czesław Niemen - Dziwny jest ten świat

Jest rok 1967, Czesław Niemen wraz z akompaniującym mu zespołem Akwarele zabiera się w studiu Polskich Nagrań w Warszawie za nagranie pierwszego albumu pod własnym szyldem. Po zachłyśnięciu się przez Niemena hipisowską modą podczas pobytów we Francji w 1965 i 1966 roku wyróżniają się nie tylko interesującą muzyką, ale przede wszystkim krzykliwymi, kolorowymi strojami, które sami sobie szyli. Momentem kulminacyjnym nagranego longplaya jest utwór tytułowy Dziwny jest ten świat z niesamowitą ekspresją wokalną przypominającą tą w wykonaniu Jamesa Browna. Na okładce płyty znalazły się takie słowa samego wykonawcy o tym utworze: „Używamy wielkich słów protestu przeciw wojnie, nie zastanawiając się, co dzieje się wśród nas na co dzień – nie zdajemy sobie sprawy, że nieraz ludzie zabijają się nawzajem słowami.”

2. Perfect – Chcemy być Sobą

Ja osobiście nie odczułem tego jak wyglądało życie w czasach PRL-u, ponieważ urodziłem się po roku 1989, więc ciężko mi o własne zdanie na ten temat. Mogę bazować tylko na wspomnieniach rodziców lub ich znajomych. Narastające uczucie niezadowolenia życiem w socjalistycznym kraju znalazło swoje odzwierciedlenie w muzyce. Na przełomie lat 70. i 80. powstało wiele zespołów rockowych, które później miały bogate kariery – Maanam, TSA, Lady Pank czy Perfect o którym tutaj nieco więcej. W 1981 roku ta warszawska grupa stworzona przez Zbigniewa Hołdysa nagrywała debiutancki album zatytułowany po prostu Perfect na którym znalazło się wiele utworów, które weszły do kanonu polskiej muzyki. Ja wybrałem Chcemy być Sobą ze względu na bezpośredni tekst, który o dziwo został dopuszczony przez cenzurę. Muzycznie kawałek przypomina dokonania popularnego grupy The Police, którą jawnie inspirował się też Lady Pank. Ze względu na tekst stał się hymnem pokolenia, a często na koncertach publiczność zmieniała fragment tekstu na „Chcemy bić ZOMO”, które słynęło z krwawego tłumienia strajków i manifestacji.

Te powyższe przemyślenia dowodzą tego, że muzyka nie boi się trudnych tematów, a także ma ogromny wpływ na społeczeństwo, jego zachowanie, poglądy i kulturę. Byłoby świetnie, gdyby większość współczesnych wśród wyznaczników swojej twórczości dołożyli cegiełkę z napisem „wartość intelektualna i kulturalna tekstu” nawet kosztem cegiełki „chwytliwy tekst” czy „chwytliwa muzyka”. Bo obecnie przekaz został wyparty na rzecz tego co przyjmie się do mainstreamu. Pytanie na jak długo i czy w ogóle jest szansa na powrót wartości i przekazu do muzyki.

Szymon Pęczalski

 
Źródła:
http://www.igya.pl/114-aktualnosci/z-ostatnich-dni/625-leczenie-muzyk-i-dwikami
http://www.songfacts.com/detail.php?id=4557
http://www.songfacts.com/detail.php?id=1916
http://www.songfacts.com/detail.php?id=2420
http://kultura.newsweek.pl/czeslaw-niemen-biografia-kariera-akwarele-muzyka-rozrywka-newsweek-pl,artykuly,281791,1.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/II_wojna_w_Zatoce_Perskiej

Sort:  

To twój najlepszy tekst do tej pory :) Ale brak Rage Against The Machine...

Chciałem podejść do tematu trochę niekonwencjonalnie - sięgnąłem po dwa przykłady można powiedzieć podobnie jak RATM z założenia o takiej wymowie czyli System of a Down i Lennon i o dwa, które z czasem, z pomocą odbiorców otrzymały taki wydźwięk ;) Ale nie zamykam się, może któregoś dnia siądę do odsłony drugiej i w niej już Rage Against the Machine nie zabraknie ;)

Mógłbyś wpaść @preesence na steem.chat?
Miałbym parę uwag :)

Już się pojawię ;)

Congratulations @preesence! You have completed some achievement on Steemit and have been rewarded with new badge(s) :

You made your First Vote
Award for the number of upvotes received

Click on any badge to view your own Board of Honor on SteemitBoard.

To support your work, I also upvoted your post!
For more information about SteemitBoard, click here

If you no longer want to receive notifications, reply to this comment with the word STOP

Upvote this notification to help all Steemit users. Learn why here!

Świetny post.

Dobry tekst, jednak przydałoby się więcej różnorodnych przykładów, polityka to nie tylko wojny. Ewentualnie inny, bardziej specyficzny tytuł. Pozdrawiam.

Dziękuję bardzo za opinię. Co raz bardziej zastanawiam się nad odsłoną drugą, w której właśnie nie zamykałbym się tylko na tematy około wojenne i myślę, że taka niedługo powstanie. Pozdrawiam :)

Czekam:-) Różnorodność światopoglądowa w muzyce to też całkiem głęboki temat;-)

Coin Marketplace

STEEM 0.17
TRX 0.16
JST 0.029
BTC 74993.05
ETH 2818.21
USDT 1.00
SBD 2.50