භීනෝන්මාදය!
භීනෝන්මාදය එහෙමත් නැත්නම් schizophrenia කියලා කියන්නෙ අපි අතර බහුල ඒ වගේම severe mental condition එකක්. බෙහෙත් වලින් control කරගෙන ජීවිතය පවත්වන් යන්න පුලුවන් වුණාට සම්පූර්ණ සුවයක් ලැබෙන එක unusual. ඉතින් අපි බලමු භීනෝන්මාදය කියන්නෙ මොකක්ද කියලා.
භීනෝන්මාදය කියන්නෙ අපි හිතන විදිය සහ අපේ සංවේදන මොළය මගින් වැරදියට හඳුනා ගැනීම සහ ඒ අනුව ක්‍රියා කිරීම නිසා ඇතිවන තත්වයක්. මෙන්න මෙහෙම එන වැරදි සිතුවිලි වලට අපි කියනවා delusions කියලා. උදාහරණයක් විදියට කෙනෙක්ට හිතෙන්න පුලුවන් එයාට super powers තියෙනවා කියලා. එයා අනෙක් හැමෝටම වඩා ඉහළින් ඉන්නවා, මම රජ කෙනෙක්, මම බුදු කෙනෙක් වගේ සිතුවිලි.
සංවේදන මොළය මගින් හඳුනා ගැනීම mislead වුණාම අපිට කවුරුහරි අපි එක්ක කතා කරනවා ඇහෙන්න් පුලුවන්. අපිට එක එක දේ පෙන්න පුලුවන්. ඒ වගෙ සුවඳවල්, රසයන්, සමට දැනෙන සංවේදන වගේ දේවල්. ඉතින් එතකොට අපි කරන්නෙ ඒකට ප්‍රතිචාර දක්වන එක සහ ඒ අනුව හැසිරෙන එක. උඩ බලාගෙන කතා කරන schizophrenic patient කෙනෙක් ගෙන් අපි ඇහුවොත් ඇයි කියලා එයාගෙ උත්තරය මේ වගේ එකක්. මගෙ මැරුණු අම්මා ඇවිත් ඉන්නවා මම එක්ක කතා කරන්න!
සමහර petients ලට උඩ කිව්ව දේවල් වලින් එකක් වත් නෑ. හැබැයි එයාලගෙ motor activity එක affect වෙලා. වාඩිවුනොත් වාඩි වුණාම තමයි.කම්මැලි. එක තැනකින් තව තැනකට යන්නත් ගොඩ වෙලාවක් ගන්නවා. ඒ වගෙම තමයි schizophrenia වලදි coginitive functions අඩු වෙනවා. මතකය, අවදානය, තීරණය ගැනීම වගේ උසස් මානසික ක්‍රියාවලි අඩු වෙලා යන්න පුලුවන්. Facial expressions වගේ දේවලුත් අඩු වෙන්න/ නැතිම වෙන්න පුලුවන්. බලාගත්ත අත ඔහේ බලාගෙන මේ ලෝකෙ සිහියක්, මේ ඉන්නෙ කොහෙද කියලා වත් දන්නෙ නැති තරම් severly affect වෙන්නත් පුලුවන්.
ජානමය සම්ප්‍රේශණයන්, cannabis වගේ දේවල් භාවිතය, උපතේදී මොළයට සිද්ධ වෙන හානි වගේ දේවල් schizophrenia වලට හේතු කාරක වෙන්න පුලුවන්.ඒ කොහොම වුණත් මානසික රෝග ගැන අවබෝධය වැදගත් වෙන්නෙ කාට වුණත් පිස්සු නැතිව ඉන්න නොකියා එයාව psychiatrist කෙනෙක් ගාවට යොමු කරන්න දැනගෙන ඉන්නයි එයාට උදව් කරන්නයි!