මොකද්ද මේ Syd Field කියන්නෙ
අද අපි තෝරාගත් චිත්‍රපට කිහිපයක Syd field ගේ ආකෘතිය ඇසුරින් plot point 1 යෙදිලා තියෙන විදිහ බලමු.
Syd field ගේ ආකෘතිය භරතමුනිගේ ආකෘතියට ද බෙහෙවින් සමානකමක් දක්වනවා. මෙය කාලාකෘතියක් ලෙසද හදුන්වනවා.
ඕනෑම කතාවක් මුල, මැද, අග විදිහට කොටස් තුනකට බෙදාගන්න පුලුවන්. ඒ වගේම චිත්‍රපටයක මුල, මැද, අග පිළිවෙලට තියෙනවා වගේම. මුල මැද අග මාරු වෙලාත් තියෙන්න පුලුවන්. උදාහරණ විදියට Leon, Tha matrix පිළිවෙලක් සහිත කතා ලෙසද Memento, shutter Island, Mulholland drive පිළිවෙලක් රහිතව මුල මැද අග පවතින කතා ලෙසද දක්වන්න පුලුවන් .ඒ වගේම චිත්‍රපටයක් තුළ ගලාගෙන යන කාලය සහ තිර කාලය කියන්නේ දෙකක්. කතාවක නාට්‍යමය ආකෘතිය ගැන අධ්‍යනය කරද්දී මේ කරුණු දෙක පිළිබඳවම පැහැදිලි අවබෝධයක් තියෙන එක වැදගත්.
තිර රචනය කියන එක Syd field අර්ථ දක්වන්නේ මේ විදිහට.
"විටෙන් විට සිදුවන සිදුවීම් සමූහයක්, අවුල් සහගත සිදුවීම් මාලාවක් මොහොතින් මොහොත මුහුණදීමට සිදුවන නව සිදුවීම් ජීවිතයටද සමීපයි.ජීවිතයටද මුල, මැද, අවසානයක් ඇත. තිර රචනා කලාව ද ජීවිතය බදුය."
Syd field න්‍යායේදී මෙම මුල, මැද, අග යන කොටස් තුන Act 1, Act 2, Act 3 ලෙස නම් කරන්වා. Act 1 set up විදියටත් Act 2 Confrontation විදිහටත් Act 3 Resolution විදිහටත් හදුන්වනවා. Act 1 හෙවත් ආරම්භක අවස්ථාවේදී ප්‍රේක්ෂකයා මේ චිත්‍රපටය බැලිය යුතු ද නැද්ද කියන තීරණයට නතුකර ගන්න ඕන. ඒ නිසා සාමාන්‍යයෙන් මුල් විනාඩි 20 දී ප්‍රධාන චරිතය කවුද, චිත්‍රපටයේ ප්‍රධාන අරමුණ මොකද්ද , ඒකෙ තියෙන සිද්දි මොනවාද, ප්‍රධාන චරිතයයි අනිත් චරිත‍යි අතර තියෙන සම්බන්දය මොකද්ද වගේ ඒවා හෙලිවෙන්න ඕනි. පළමු කොටසේ අවසාන අවස්ථාව වෙන්නේ plot point 1 මතු වීම. මීළග අවස්ථාව වන්නේ Act 2 හෙවත් දෙවන කොටසයි. එනම් ගැටලුවට මුහුණදීම හෙවත් ගැටුම ඇති වීමයි. මේක සාමාන්‍යයෙන් පැය 1.20 චිත්‍රපටයක විනාඩි 30 - 90 කාලය අතරතුර විකාශය වෙනවා. මේක චිත්‍රපටයක වැඩ් බරක් යෙදෙන කොටස විදිහට Syd Field පෙන්වාදෙනවා. Syd field ආකෘතියේ මීළග අවස්ථාව වෙන්නේ Act 3 හෙවත් ගැටලුව නිරාකරණය වීම. ඒ කියන්නේ අවසාන අවස්ථාව. මේක විනාඩි 90 - 120 ඇතුළත සිද්ද වෙනවා. මේකෙදි වෙන්නේ ප්‍රධාන චරිත වලට මොකද්ද වෙන්නෙ, හොඳ අවසානයක් චිත්‍රපටයට ලැබෙනවාද වගේ දේවල්. ඒ වගේම ධාවන කාලය පැය 1. 20 ට වැඩි චිත්‍රපට වල plot point යෙදෙන වේලාව සාපේක්ෂව වැඩී.
එහෙනම් අපි චිත්‍රපට කිහිපයක plot point 1 යෙදෙන විදිහ බලමු.
2023 අවුරුද්දේ තිරගත වුණ Iratta චිත්‍රපටය Thriller ගණයට අයත් මලයාලම් චිත්‍රපටයක්. මේ චිත්‍රපටයේ පටන් ගනිද්දිම පෙන්නන්නෙ ළමයින් දෙදෙනෙක් ක්‍රිකට් ගහන විදිහ. බල්ලෙකුත් එයාලා එක්ක ඉන්නවා.ඊට පස්සෙ පෙන්නන්නෙ පොලිසියක තියෙන උත්සවයක්. මේකට මාධ්‍යවේදීනුත් ඒ පැත්තෙ මිනිස්සුත් ඇවිල්ලා ඉන්නවා. එක ළමයෙක් බෝලෙට ගැහුවට පස්සේ බෝලෙ තාප්පෙට උඩින් ගිහින් පොලිසියේ ඉඩමට වැටෙනවා. ඊට පස්සේ පොලිස් ස්ථානයේ ඇතුලෙ දර්ශනයක් පෙන්නනවා. මේ අතරෙ බෝලය අහුලා ගන්න එක ළමයෙක් තාප්පයෙන් පැනලා පොලිසියේ ඉඩමට හොරෙන් යනවා. ඒත් එක්කම පොලීසිය ඇතුළෙන් වෙඩි සද්දයක් ඇහෙනවා. එතන හිටිය හැමෝම කලබල වෙනවා. පොලිසියේ අයත් පොළිසිය ඇතුළට දුවගෙන යනවා.ඊට පස්සෙ පෙන්නන්නෙ රෝහලක ඇදක ඉදලා ටීවි බලන මැදි වයසේ පිරිමි එක්කෙනෙක්. ඔහු කාන්තාවකට දුරකථන ඇමතුමක් ගන්නවා. ඒකෙන් ඒ ඔහුගේ පැරණි බිරිඳ කියලා ප්‍රේක්ෂකයින්ට හදුන්වලා දෙනවා. ඒ පෝන් එක තියන්න කලින් එයාට තවත් මනුස්සයෙක් හදිසි ඇමතුමක් කියලා තව පෝන් එකක් දෙනවා. ඒ ඇමතුම පොලිස් ස්ථානයෙන් ලැබුණු ඇමතුමක් වගේම පොලිස් ස්ථානයේ කලබලකාරී ගතියකුත් ද පෙන්නනවා. පස්සෙ ඒ මනුස්සයා පොලිස් ජිප් එකක නැගලා පොලිස් ස්ථානයට යනවා. පොලිසියෙන් එලියෙ මාධ්‍යවේදීන්, ජනතාව රැස්වෙලා ඉන්නවා. ඒ මැදි වයසේ පුද්ගලයා පොලිස් ස්ථානය ඇතුළට යනවා. ඊට පස්සෙ පෙන්නන්නෙ පොලිස් නිළ ඇදුමක් ඇදගෙන ඉන්න එයා වගේම මනුස්සයෙක් වෙඩිවැදිලා මැරිලා ඉන්න විදිහ. මේ අවස්ථාවේදී මේ දෙන්නා නිවුන් සහෝදරයන් කියලා ප්‍රේක්ෂකයාන්ට අවබෝධ වීමට සලස්වනවා. මේ චිත්‍රපටයේ පළමු Plot point එක මේක. පැය 1 විනාඩි 50 කින් යුත් මේ චිත්‍රපටයේ පළවෙනි Plot point එක යෙදිලා තියෙන්නේ චිත්‍රපටිය පටන්ගෙන විනාඩි 13 ක වගේ කාලයකින්‍. මේ චිත්‍රපටිය ඉදිරියට ගලාගෙන යන්නේ තමන්ගෙ සහෝදරයාගේ මිණීමැරුම සම්බන්ධයෙන් මේ පුද්ගලයා සිදුකරන විමර්ශන පදනම් කරගෙන. මේ අවස්ථාව වෙනකොට මේ මැදි වයසේ මනුස්සයා මේ කතාවේ ප්‍රධාන චරිතය බවත් එයාගෙ වටේ ඉන්න අයත් ප්‍රේක්ෂකයාට හදුන්වලා දීලා ඉවරයි. කතාවේ තේමාවත් හදුන්වලා දීලා ඉවරයි.
source
අපි මීළගට තවත් චිත්‍රපටයක plot point 1 යෙදිලා තියෙන විදිහ බලමු. Chad stahelsik ව අධ්‍යක්ෂණය කල 2014 දී තිරගත වූන johan Wick ඉංග්‍රීසි චිත්‍රපටය ක්‍රියාදාම (Action) ශානරයට අයත් චිත්‍රපටයක්. චිත්‍රපටය ආරම්භයේදීම පෙන්නන්නේ තුවාල වෙලා ලේ ගලමින් ඉන්න පුද්ගලයක් ඉතා අමාරුවෙන් කාර් එකකින් බැහැලා එන විදිහ. ඊට පස්සෙ මේ පුද්ගලයා බිරිඳ එක්ක ඉන්න වීඩියෝ එකක් බලනවා. ඊට පස්සෙ මේ පුද්ගලයා සාමාන්‍ය විදිහට උදේ නැගිටින විදිහ පෙන්නනවා. පසුව රෝහලක දර්ශනයක් පෙන්වන අතර ඔහුගේ බිරිඳ ඔහු ලග ඉන්නකොටම මැරෙනවා. මේ වෙනකොට මොහු මේ චිත්‍රපටයේ ප්‍රධාන චරිතය බවට ප්‍රේක්ෂකයාට අවබෝධ වෙලා ඉවරයි. ගෙදර ඇවිල්ලා දුකින් ඉන්න ඔහුට ලියුමක් සහ බලුපැටියෙක් හම්බවෙනවා. මේ ලියුමෙන් ඔහුට වගේම ප්‍රේක්ෂකයාටද පැහැදිලි වෙන්නේ ඔහුගේ බිරිඳ මැරෙන්න කලින් එය ඔහු වෙනුවෙන් සූදානම් කළ බව. මොහු ඒ බලුපැටියා ආදරයෙන් රැකබලා ගනිමින් කාලය ගතකරනවා. දවසක් බලුපැටියා එක්ක ඔහු තම කාර් එකේ ගමනක් යනවා. ඉන්දන පිරවුම්හලකදී එතනට ආවා කට්ටියක් එක්ක පොඩි බහින්බස් වීමක් වෙනවා. චිත්‍රපට ඉදිරියට ගලායන්නේ මෙම පුද්ගලයන් එක්ක කියලා මේ වෙලාවේ ප්‍රේක්ෂකයාට අදහසක් ලබාදෙනාවා. නිවසට පැමිණි ඔහු බලුපැටියා එක්ක නිදාගන්න හදලා පල්ලෙහා තට්ටුවට ආවට පස්සේ ඔහුට උදේ හම්බුන කට්ටිය ඇවිල්ලා එයාට හොදටම ගහලා බලුපැටියාත් මරලා කාර් එකත් සොරකම් කරගෙන යනවා. චරිත හදුන්වා දෙමින් මේතෙක් සාමකාමීව ගලා ආ මෙම කතාවේ පළමු ඝට්ටන අවස්ථාව හෙවත් Plot Point 1 මෙයයි. පැය 1 විනාඩි 40 වන මෙම චිත්‍රපටයේ Plot Point 1 යෙදලා තියෙන්නේ චිත්‍රපටය පටන්ගත්ත වෙලාවෙ ඉදන් විනාඩි 15.35 ක කාලයකදී. කතාව ඉදිරියට ගලායන්නේ මේ සිද්දිය මුල්කරගෙන ප්‍රධාන චරිතය සිදුකරන පළිගැනීම් පදනම් කරගෙනය.
මීළඟට අපි 2016 වසරේ තිරගත වුණ Train to Busan කොරියානු චිත්‍රපටයේ plot point 1 ගැන කතා කරමු. චිත්‍රපටය පටන්ගද්දිම පෙන්නන්නේ පාරක එන ලොරියක් විශබීජහරණය කරන දර්ශනයක්. ඒ ලොරියට පාරෙදි මුවෙක් හැප්පෙන අතර ලොරිය ආයෙත් යනවා ඒත් ටික වේලාවකින් මුවාත් නැගිටලා යනවා. ඊට පස්සෙ පෙන්නන්නෙ තරුණ පුද්ගලයකු කාර්යාලයක වැඩ කරන විදිහ. පසුව ඔහු නිවසකට යන අතර එහෙ ඔහුගේ අම්මයි ළමයයි ඉන්නවා. ඉන්පසුව දර්ශනය වන්නේ ළමයා සහ ඔහු බූසාන් වලට යන්න කාර් එකෙන් යන විදිහ. මේ අතර මොවුන්ට ගිනිනිවන රථ කිහිපයක් ගමන් කරනවා මෙන්ම ගොඩනැගිල්ලක් ගිනි අරන් තියෙන විදිහ පේනවා. පස්සෙ මේ දෙන්නා බූසාන් බලා යන දුම්රියකට නගිනවා.මේ අතර තරුණ කාන්තාවක් කලබලයෙන් දුම්රියට ඇතුළුවෙනවා. එම කාන්තාව ඉතා කලබලයෙන් කකුලේ තියෙන තුවාලයක් පටියකින් වෙලාගන්නවා පෙන්නනවා.මේ අවස්ථාව වන විට දුම්රියේ සිටින චරිත කිහිපයක් ප්‍රේක්ෂකයාට හඳුන්වාදී අවසන්. ඉන්පසුව දර්ශනය වන්නේ කකුලේ තුවාලය සහිත කාන්තාව අමාරුවෙන් ඇවිදගෙන ගිහින් බිම ඇද වැටෙන විදිහ. ඇයගේ උදව්වට දුම්රිය සේවිකාව එනවා ඒ අවස්ථාවේ එකපාරටම විකෘති මුහුණක් සහිතව ඒ කාන්තාව සේවිකාව ගේ බෙල්ල හපනවා. ඊට පස්සෙ පෙන්නන්නේ තුවාලය සහිත කාන්තාව සහ දුම්රිය සේවිකාව විකෘති මුහුණු ඇතිව කටේ ලේ පෙරාගෙන අනිත් මගීන්ව සපා කෑමට පනින විදිහ.මෙතෙක් වේලා ගලා ආ මෙම කතාවේ Plot point 1 මෙයවේ.පැය 2ක කාලයක් තියෙන මේ චිත්‍රපටයේ plot point 1 යෙදී ඇත්තේ විනාඩි 20.19 ක දීය.මෙම කතාව ඉදිරියට ගලාගෙන යන්නේ මෙම සිද්ධිය පදනම් කර ගනිමින්.එනම් මෙම පිරිස සොම්බි වසංගතයෙන් බේරීමට දරන උත්සාහය පදනම් කරගෙනයි. Plot point 1 වන විට කතාවේ පදනම, ප්‍රධාන චරිත සහ ඒ වටාඇති චරිත හදුන්වා දී අවසානය.
Syd Field ගේ සිද්ධාන්තයේ දැක්වෙන විදිහට මේ චිත්‍රපට කිහිපය තුළම plot point 1 දැකගත හැකිවේ. චිත්‍රපටය ආරම්භයේ සිට පළමු ඝට්ටන අවස්ථාව වන විට චිත්‍රපටයේ ප්‍රධාන චරිතය,ප්‍රධාන චරිත වටා ඇති අනෙක් චරිත,ප්‍රධාන චරිතවල අරමුණු,චිත්‍රපටයේ ඉදිරි ගලායාම පිළිබඳව අවබෝධයක් ලබාදෙනවා. ප්‍රේක්ෂකයාව මෙම චිත්‍රපට නැරඹීමට නතුකර ගන්න මෙම පළමු ඝට්ටනය ප්‍රභල දායකත්වයක් සපයනවා.
මේ වගේම තවත් චිත්‍රපට කිහිපයක plot point ගැන විස්තරයකින් ආයෙත් හම්බවෙමු.