Anne Frank en de Februaristaking - 25 februari 1941

Anne Frank 1929-1945

Moedig protest

Toen de Jodenvervolgingen in 1941 begonnen waren veel Amsterdammers Joods . Dus van de 700.000 Amsterdammers
waren 100.000 Joods, 1 op de 7 ! . De Duitsers beschouwden Joden als een verderfelijk ‘ras’. Het ging dus niet om hun andere godsdienst. Omdat veel Joden geassimileerd waren door gemengde huwelijken, waren er veel Amsterdammers die deels Joods waren. Veel Joden, die hier soms al eeuwen woonden, waren al waren volkomen opgegaan in de Nederlandse bevolking. Amsterdam was de meest Joodse stad van Nederland. De verontwaardiging onder de Amsterdammers was dus erg groot toen men zag wat er met de Joodse medeburgers gebeurde. Er kwam spontaan verzet.

Vele tienduizenden burgers legden het werk neer, te beginnen met de werkers van het openbaar vervoer. De hele stad lag plat. De staking duurde twee dagen. Maar de Duitse bezetters waren zo sterk dat de opstand met geweld werd neergeslagen. Er vielen negen doden en twintig gewonden.

Dokwerker 1952, Jonas Daniël Meijerplein, Amsterdam

Deze unieke gebeurtenis heeft veel indruk gemaakt in binnen- en buitenland . Het is het enige openlijke protest geweest tegen de anti-Joodse maatregelen in Europa. Als straf tegen
de bevolking werd daarna een strenge militaire dictatuur ingevoerd waar heel Nederland onder te lijden had. Vanaf dat moment was Nederland pas echt een bezet land . Het was gevaarlijk om de Duitsers tegen te werken. Vanaf toen kon verzetswerk alleen nog ondergronds gebeuren. En vanaf toen begon het ondergrondse verzet zich in heel Nederland te organiseren.

Jaarlijkse herdenking

Omdat de Februaristaking zo’n belangrijk moment is geweest in het protest tegen de Jodenvervolging en de start van veel verzetswerk, wordt er nog jaarlijks op 25 februari midden in de oude Amsterdamse Jodenbuurt een herdenking gehouden bij de Dokwerker. Ondanks het verzet en onderduiken, zijn er toch nog 110.000 Joden omgebracht. Vóór de oorlog waren er 140.000 Joden in heel Nederland. Sindsdien is Amsterdam eigenlijk verminkt, al zijn er nu zoveel nieuwkomers dat dit wel een gat heeft opgevuld. Maar niet onder de overgebleven Joodse inwoners, die voelen het nog steeds. De meeste Joden wonen in Amsterdam, nog een 30.000.

Betekenis vandaag

Meteen na de oorlog in 1945 werden er al herdenkingen gehouden. Overal kwamen monumenten die meestal het middelpunt zijn van herdenkingen op 4 mei. Maar in Amsterdam is de herdenking van de Februaristaking op
25 februari de belangrijkste herdenking omdat deze past in de stadsgeschiedenis. Daarom is de burgemeester van Amsterdam er altijd bij. De betekenis van de Februaristaking is dat burgers niet vervolgd mogen worden omdat ze een ander ras zouden zijn. Scholen laten leerlingen helpen bij het leggen van bloemen en kransen. Veel bewoners komen als familie naar de herdenking, steeds meer. Zo geven opa en oma de geschiedenis door aan hun kinderen en kleinkinderen. Op school leren kinderen ook over de Februaristaking en de betekenis voor de stad.