Kaynak (Resource)

Blockchain teknolojisinin finans alanındaki uygulamalarından olan coinler, son zamanlarda hayatımızda sık sık yer almaktadır. Her coinin kendine özel teknolojisi, hedefi, sloganı vs. bulunmaktadır. Kullandığımız birçok yararlı yazılım varsa da kötü niyetli yazılımlar da bulunmaktadır. Coinlerin de yararlısı olduğu gibi kötü amaçlı, dolandırıcı birçok coin bulunmaktadır. Kötü niyetli kimseler tarafından yapılan ve dolandırıcılık amacıyla piyasaya sürülen coinlere scam coin denmektedir.

Kötü niyetli kimseler, coin piyasasında milyarlarca $'lık hacimlerin olduğunu gördükleri için kolay yoldan bu pastadan pay kapmaya çalışırlar. Piyasada bulunan açık kaynak kodlu coinleri kopyalarlar ya da Ethereum üzerinde coin oluşturmak çok kolay olduğu için ERC-20 tabanlı coin oluştururlar. Bu coinler genelde premined yani kazılmış olur. Madenciliğe ihtiyaç duyulmaz. Dolandırıcılar coinlerin çoğunu kendi cüzdanlarında tutarlar ve az miktardaki coini piyasaya sürerler. Reklam propagandalarıyla kısa sürede isimlerini duyurarak yatırımcıların dikkatlerini üzerlerine çekerler. Kullanıcılar yatırım yaptıktan sonra parayı alıp, kaçarlar. Coinler merkezi olmadıkları için ve devletler tarafından kanunlara tabi tutulmadığı için dolandırıcılar izini kaybettirirler ve suçlu sayılmazlar. Bunu fırsat bilen kötü niyetli kimseler tarafından coin piyasasında birçok çöp coin oluşmuştur.

Yatırım yapmadan önce scam coinlerle ilgili uzunca bir araştırma yapmakta fayda vardır. Düşünmeden yapılan yatırımlar çöpe gidebilmektedir.

▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱

Kaynak (Resource)

Scam Coinlerin Özellikleri

• Teknolojiden Uzak Yatırım Vaatleri: Coin piyasasındaki devlere baktığımızda insanların sorunlarına yönelik teknolojik çözümler getirmeyi hedeflediklerini görürüz. İnsanlar bu yenilikçi coinleri görünce yatırım yapacakları paranın hem insanların faydasına olacağını hem de boşa gitmeyeceğini bilirler ve severek yatırım yaparlar. Bir gün bu yatırımlarının karşılığını alırlar. Scam coinler ise genel olarak teknolojik yenilik vadetmezler, yüksek kâr, kısa zamanda kazanç vadederler ve para hırsı olan insanları kandırmayı amaçlarlar. "Coinimiz X fiyattan satılacaktır, birkaç ay sonra Y fiyatında olacaktır." gibi boş hayaller yayarlar. Teknolojiden uzak olan coinlere yatırım yapmamalıyız.

▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱

Sapien Network Whitepaper

• Whitepaper (Beyaz Kağıt): Bir coinin, şirketin ürün, teknoloji ya da hizmetinin özelliklerini tanıtan ve müşteriyi kendine çekme amacı taşıyan pazarlama belgeleridir. Coinlerin whitepaper'larında coinle ilgili A'dan Z'ye kadar olan bütün bilgiler bulunmaktadır. Bazı büyük coinlerin whitepaper'ları illüstrasyon ve infografiklerle zenginleştirilmiştir. Kendiniz bir whitepaper yazabileceğiniz gibi bunun hakkında bilginiz yoksa 5.000 - 15.000 $'a saygın kişilere yazdırabilirsiniz. Scam coinler whitepaperları genelde görsel ve içerik açısından kalitesizdir. Gelişigüzel yazılmıştır. Whitepaper'ını okumadığınız bir coine asla yatırım yapmamalısınız.

▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱

Sapien Network Roadmap

• Roadmap (Yol Haritası): Her coinin bir yol haritası bulunmaktadır. Bu yol haritasında "XXXX yılının Q2'sinde (2 çeyreğinde) şunu yapacağız." gibi hedefler yer almaktadır. Scam coinlerde yol haritası bulunmayabilir. Yol haritası bulunsa bile verilen hedefler yerine getirilmemektedir. Yatırım yapacağımız coinin yol haritasını dikkatli inceleyerek, verilen zamanda verilen hedef yerine getiriliyor mu diye kontrol etmemiz gerekmektedir.

▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱

sapien.network

• Web Sitesi: Her coinin kendini tanıtan, whitepaper, yol haritası, geliştirici ekip gibi özelliklerini görebileceğimiz bir web sitesi bulunmaktadır. Popüler coinlerin web sitelerine baktığımızda son derece kaliteli, görsel açısında zengin, yeni web teknolojileriyle geliştirimiş olduğunu görürüz. Scam coinlerin web siteleri bu özelliklerden mahrum olabilir. Parası olan bazı scam coin sahipleriyse kaliteli web sitesi yaparak insanlara güzel bir izlenim vererek, dolandırmayı amaçlamaktadırlar. Yatırım yapacağımız coinin web sitesini dikkatlice bir şekilde incelemeliyiz. Standartların altında olan sitelere özellikle dikkat etmemiz gerekirken, standartların üstünde olan sitelere de hemen güvenmemeliyiz.

▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱

Sapien Network Smart contract

• Kapalı Kaynak Kod: Coinler herhangi bir programlama diliyle yazılmış yazılımlardır. Satoshi Nakamoto tarafından yapılan Bitcoin açık kaynaklı olan piyasaya sürülmüştür. İnsanlar bu kodları inceleyerek hatalarını gidermektedirler. Popüler coinlerin çoğu merkezi olmayan altyapısından dolayı kodları kimseden gizlenmez ve Github üzerinden herkese açık bir şekilde paylaşılır. Scam coinlerin teknolojik yenilik gibi hedefleri olmadığı için kaynak kodları kapalıdır. Bazıları Github hesabı paylaşsa da dikkatlice incelediğimizde Github hesabında alakasız kodların olduğunu görürüz. Coinlere yatırım yapmadan önce kaynak kodu var mı yok mu öğrenmeliyiz ve kapalı kaynak koda sahip coinleri dikkatlice incelemeliyiz.

▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱

whatsappdm.com

• Development Team (Geliştirici Ekip): Coinlerin web sitesi, yol haritası, whitepaper, programlama, pazarlama, ICO gibi birçok aşaması bulunduğu için alanında uzmanlar kişiler tarafından geliştirilmesi gerekmektedir. Geliştirici ekibi alanına hakim olmalı, acemi olmamalıdır. Geliştirici ekibinin sosyal medya hesapları olmalı ve güvenilirlik için bu hesapların aktif olarak kullanılması gerekmektedir. Özellikle her kişinin aktif bir Linkedin hesabı olmalı ve orada insanlar, ekibin hangi yeteneklere sahip olduğunu ve hangi projeleri geliştirdiklerini görebilmelidirler. Coinlerin çoğunun Discord, Telegram, Slack, Bitcointalk, Github, Reddit gibi platfromlarda kendi topluluğu bulunmaktadır. Bu topluluklar herkese açıktır ve herkes coinin gelişimine katkıda bulunabilir. Scam coinlerin geliştirici ekipleri genel olarak ya yoktur ya da çok az kişiden oluşmaktadır ve bu kişiler sahte hesaplar kullanabilmektedir. Scam coinlerin toplulukları da pek bulunmamaktadır. Coinlere yatırım yapmadan önce coinlerin geliştirici ekibi ve faaliyetleri dikkatli bir şekilde incelenmelidir.

▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱

Kaynak (Resource)

• ICO: Yeni çıkan projelerin Bitcoin ya da Ethererum ile fonlanmasına ICO (Initial Coin Offerings) denir. Halka arz da denilebilir. Genel olarak coin geliştiren ekipler hedeflerini gerçekleştirmek için gereken maliyetleri fonlama yaparak karşılamayı isterler. Bunun için ICO başlatırlar. ICO'larda belirli bir zaman içinde Bitcoin ya da Ethereum karşılığında coin satışı yapılmaktadır. Ethereum ile kısa sürede kendi ICO'nuzu oluşturabilirsiniz. ICO'da önemli olan bunu insanlara tanıtmak ve insanların satın almasını sağlamaktır. Ekip maaşları, pazarlama, yasal süreç vs. derken gerçek bir ICO'nun maliyeti 100 bin ile 500 bin $ arasında olabilmektedir. Ethereum üzerinden kolayca ICO başlatmak mümkün olduğu için çoğu coin ERC-20 tabanlıdır. Scam coinler de genellikle ERC-20 tabanlıdır. Scam coinler kısa zamanda borsaya çıkma hedefiyle ICO aşamasında yüksek miktarda para toplar ve ekip paraları alır almaz ortalıktan kaybolur. Borsada işlem gören coinler dururken ICO'lara yatırım yapmak çok risklidir ve ICO'ya yatırım yapmadan önce çokça araştırma yapmak gerekir. icomarks.com adresinden ICO'ların kaç puan aldıklarını inceleyebilirsiniz.

▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱

Kaynak (Resource)

• Airdrop: Coinlerin piyasaya çıkmadan önce reklam amaçlı olarak ücretsiz dağıtılmasına airdrop denir. Yeni çıkan coinlerin çoğu airdrop yapmaktadır. Airdrop'a katılmak için sizden bazı şartları yerine getirmeniz istenmektedir. Coinlerin coğu ERC-20 tabanlı olduğu için Myetherwallet ya da Metamask gibi Ethereum cüzdan adresiniz istenir. Bunun dışında email, sosyal medya hesapları, sayfa beğenisi, airdrop link paylaşımı gibi şartları yerine getirmeniz istenir. Bu şartları yerine getirdikten sonra airdrop zamanı gelince cüzdanınıza coin gönderilir. Scam coinler airdrop yoluyla kişisel bilgileri ve cüzdan bilgilerini çalarak dolandırıcılık yapmaktadırlar. Airdrop yoluyla şu kadar coin kazandığınızı söylerler ve bu coinleri çekmek için bir miktar bitcoin ya da ethereum yatırmanızı isterler. Para hırsı olan insanlar buna kandığı için bir miktar paralarını kaybetmektedirler. Airdroplara katılmak için sahte mail ve sosyal medya hesapları kullanmalısınız.

▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱

Kaynak (Resource)

• Bulut Madencilik (Cloud Mining):Bazı coinler madencilik yöntemiyle piyasaya sürüldüğü için yüksek maliyetli donanım ile madencilik üzerinden coin kazanabilirsiniz. Madencilik işi çok masraflı olduğu için bazı firmalar, bulut madencilik hizmeti sunmaktadır. Bu hizmette GigaHash fiyatı üzerinden sunucu kiralanarak coin kazanılır. Genel olarak bulut madenciliğinin çoğu sadece görüntüden ibarettir. O kadar para verirsiniz ama karşılığında coin kazanamazsınız.

▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱

Kaynak (Resource)

• Saadet Zinciri (Ponzi Scheme): Saadet zinciri ya da Ponzi Şeması kullanıcılardan para alıp yüksek kâr vadeden sistemlerdir. Birçok scam coin ponzidir. Sisteme sizin referansınız üzerinden getirdiğiniz her yeni üye için para kazanacağınız vadedilir ama bu parayı alamazsınız. Alsanız bile yeni üye girişi kesilene kadar para almaya devam edersiniz. Yeni üye girişi olmayınca sistem çöker ve dolandırıcılar parayı alıp kaçar. Ponzi altyapısı olan coinlerden uzak durmak gerekir. Teknoloji yerine kâr hedefledeyen bütün coinler scamdir.

▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱▰▱

coinscamlist.com üzerinden scam coinleri görebilirsiniz.

Kaynaklar (Resources):

1. wmaraci.com
2. sapien.network
3. uzmancoin.com