Szarża pod Borujskiem – ostatnia szarża bojowa kawalerii Wojska Polskiego.Charge at Borujskie - the last battles of the cavalry of the Polish Army. PL/ENG

Szarża pod Borujskiem – ostatnia szarża bojowa kawalerii Wojska Polskiego wykonana przez 1 Warszawską Samodzielną Brygadę Kawalerii w dniu 1 marca 1945 roku[1]. Obecnie wieś Borujsko nosi nazwę Żeńsko.

Charge at Borujskie - the last battle charge of the Polish Army cavalry made by the 1st Warsaw Independent Cavalry Brigade on March 1, 1945 [1]. Currently, the village of Borujsko is called Żeńsko.

Szarża ułanów 1 Warszawskiej Samodzielnej Brygady Kawalerii. Kadr z propagandowego filmu, zrealizowanego już po zakończeniu II wojny światowej. Fot. z Archiwum Grupy Rekonstrukcji Historycznej 2. pułku ułanów 1. Warszawskiej Brygady Kawalerii (GRH 2. pu 1. WBK).

Chciałbym przedstawić przebieg walk z II WŚ o wyzwolenie moich rodzinnych stron, gdzie mieszkałem od swoich narodzin do 20 roku życia w miejscowości Żabin.
Walki te z punktu historycznego oraz dla mnie są ciekawe i interesujące.
Będąc w wieku szkolnych setki razy wspólnie ze znajomymi byliśmy w tych miejscach gdzie toczyły się krwawe walki.
Częste wypady robiliśmy do pobliskiego lasku, który mieści się pomiędzy Żabinem a Żenskiem dawniej Borujskiem (nazwa ta funkcjonuje do obecnych czasów wśród mieszkańców), gdzie jest mnóstwo okopów w których można było znależć pozostałości z walk. Raz znależliśmy dobrze zachowaną skrzynię z hełmem niemieckim, kolbą od karabinu oraz dużą iloscią dokumentacji. Fakt ten zgłośiliśmy starszym osobom i po ponownym odwiedzeniu tego miejsca skrzyni już nie było. Nie wiem co z nią się stało. Przez ten lasek przebiegają tory kolejowe. Mówiono nam,że stał tam pociąg pancerny. Wzdłuż tych torów było mnóstwo łusek karabinowych.
Ponadto pomiędzy moją miejscowością a jeziorem Busko (niecały kilometr do jeziora) w niewielkim lasku znajduje się grób pilota, który został zestrzelony nad Żabinem. Jakiej narodowości nie wiem, nie mam żadnej wiadomości na ten temat.

Niemiecka linia obronna ciągnęła się od Nadarzyc poprzez Wielboki, Świerczynę i Sośnicę do umocnień w rejonie Wierzchowa, Żabina, Żabinka, Gór Smolnych i Borujska dzisiejsze Żeńsko.
Była to droga prowadząca do Złocieńca, Drawska Pomorskiego i dalej na północ.
Niemcy wykorzystali pewien zastój w działaniach bojowych, żeby dobrze się okopać. W rejonie Wierzchowa, Żabina i Borujska rozmieścili doborowe oddziały bawarskiej 5. Dywizji Lekkiej, którą w nocy 23 lutego 1945 r. zastąpiły zaprawione w walkach w Karelii i złożone z weteranów 307. i 324. pułki grenadierów 163. Dywizji Piechoty generała Karla Rübera. Wsie Borujsko, Żabin, Żabinek, Wierzchowo oraz Góry Smolne zamieniono w małe reduty, o które przyjdzie walczyć, zdobywając dom po domu i niemal każdy metr ziemi. Walory obronne rejonu umocnionego znacząco poprawiały dwa długie jeziora: Busko i Dramienko, a przede wszystkim Góry Smolne, które dominowały nad całą okolicą i najeżone były trzema liniami niemieckich fortyfikacji polowych. Do obrony wykorzystano wszelkie okoliczne wzgórza, umieszczając tam stanowiska karabinów maszynowych. W zagłębieniach terenowych kryli się liczni strzelcy pancerfaustów, a na drzewach, kominach i wieżach kościelnych swoje stanowiska urządzali znakomici strzelcy wyborowi 163. Dywizji Piechoty. W Borujsku i Żabinie znajdowały się też doskonale ukryte słynne 88-milimetrowe działa przeciwlotnicze, które skutecznie powstrzymywały polskie czołgi i działa samobieżne.
W lutym 1945 r. Polacy podejmowali lokalne ataki, żeby zająć choćby skraj którejś miejscowości rejonu umocnionego, ale za każdym razem skuteczne niemieckie kontrnatarcia wyrzucały polskich żołnierzy z powrotem na otwarte pole. I Armia WP utknęła więc na tej pozycji, czekając na rozpoczęcie nowej poważniejszej operacji wojennej. Zanim nadszedł czas realizacji Operacji Pomorskiej, 19 lutego 1945 r. doszło do szerzej zakrojonego natarcia, które skończyło się krwawą porażką.

W przeddzień natarcia, które wyznaczono na dzień 1 marca 1945 roku, 1 Warszawska Samodzielna Brygada Kawalerii zajęła wyznaczony rejon w lesie położonym 5 kilometrów na wschód od Borujska
Z kawalerzystów została również utworzona grupa bojowa, dowodzona przez majora Waleriana Bogdanowicza. W jej skład weszły dwa szwadrony wzmocnione ckm–ami, czterema działami 76 mm i dwudziestoma czołgami T-34/85 z 1 Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte.
W dniu 1 marca o godzinie 8:30 rozpoczęło się artyleryjskie i lotnicze przygotowanie.
Początkowo atakujące oddziały polskie, pokonujące rozmokły i trudny teren, jak również silny opór wroga, powoli posuwały się naprzód. Jednakże na kierunku natarcia 2 Dywizja Piechoty została zatrzymana. Niemcy, umocnieni we wsi Borujsko w schronach bojowych i rowach przeciwczołgowych, ubezpieczani licznymi polami minowymi, prowadzili celny i skuteczny ogień z broni maszynowej i przeciwpancernej.
Dlatego też natarcie na Żabin, leżący obok Borujska, załamało się.
Dowódca 2 Dywizji Piechoty wprowadza do walki 4 Pułk Piechoty oraz 1 Batalion Czołgów, baterię 13 Pułku Artylerii Pancernej i batalion piechoty zmotoryzowanej 1 Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte, jako desant na czołgach. Po krótkim przygotowaniu artyleryjskim około godziny 16 rozpoczęło się nowe natarcie. Niemcy jednak stawiali nadal zdecydowany opór. Czołgi i piechota posuwały się bardzo wolno, ponosząc duże straty. Natarcie załamało się. Wówczas dowódca armii zdecydował się rzucić do ataku grupę konną.
Dowodził nią porucznik Zbigniew Starak. Około 220–osobowa grupa składała się z dwóch szwadronów 3 Pułku Ułanów 1 Warszawskiej Samodzielnej Brygady Kawalerii i 2 baterii z 4 Dywizjonu Artylerii Konnej. Kawalerzyści wykorzystali jar i przedostali się w rejon, w którym operowały polskie czołgi, które minęli i uderzyli na zaskoczonych Niemców na wysuniętych placówkach. Większość Niemców poległa.
Następnie wraz z czołgami i piechotą zaatakowali wieś. Po zaciętej walce konno i na bagnety zdobyto Borujsko przy bardzo małych stratach własnych. Poległo 7 ułanów, 10 było rannych. Natomiast 2 Dywizja Piechoty poniosła dużo większe straty: 124 zabitych, 254 rannych, a 1 Brygada Pancerna – 16 zabitych i 30 rannych. Niemcy stracili ponad 500 zabitych, a do niewoli dostało się 50.
Ułani odnieśli sukces tam, gdzie od wielu godzin powodzenia nie mogła osiągnąć piechota wsparta czołgami i artylerią.
Informacje zaczerpnięto z http://historia.miroslawiec.org oraz wikipedii.

I would like to present the course of WWII fights for the liberation of my native sides, where I lived from my birth to the age of 20 in Żabin.
These fights from the historical point and for me are interesting and interesting.
Being in the school age, hundreds of times together with friends were in those places where bloody fights were going on.

We made frequent trips to a nearby forest, which is located between Żabin and Żeńek, formerly Borujskie (this name functions to the present times among the inhabitants), where there are many trenches in which you can find the remains of fights. Once we found a well-preserved chest with a German helmet, a rifle butt and a large amount of documentation. This fact we reported to the elderly and after visiting this place again, the chest was gone. I do not know what happened to her. Railways run through this forest. We were told that an armored train was standing there. There were many rifle shells along these tracks.
In addition, between my village and Lake Busko (less than a kilometer to the lake) in a small forest there is a pilot's grave, which was shot down over the Żabin. What nationality I do not know, I have no news on this subject.

The German defense line extended from Nadarzyc through Wielboki, Świerczyna and Sośnica to fortifications in the area of ​​Wierzchów, Żabin, Żabinka, Gór Smolnych and Borujska, today's Żeńsko.
It was a road leading to Złocieniec, Drawsko Pomorskie and further to the north.
The Germans used a certain stagnation in combat operations to dig in well. In the area of ​​Wierzchowo, Żabina and Borujska, they placed the elite units of the Bavarian 5th Light Division, which on the night of 23 February 1945 were replaced by combatants in Karelia and veterans of the 307th and 324th grenadier regiments of the 163th Infantry Division of General Karl Rüber. The villages of Borujsko, Żabin, Żabinek, Wierzchowo and the Smolne Mountains were turned into small redoubts, for which they would fight, winning the house around the house and almost every meter of land. The defensive values ​​of the fortified region were significantly improved by two long lakes: Busko and Dramienko, and above all Smolne Mountains, which dominated the entire area and were bristling with three lines of German field fortifications. All the surrounding hills were used for defense, placing machine gun emplacements there. In the field hollows there were numerous gunner-gun shooters, and on the trees, chimneys and church towers, well-positioned sniper riflemen of the 163th Infantry Division organized their positions. In Borujsk and Żabin there were also perfectly hidden famous 88-millimeter anti-aircraft guns, which effectively stopped Polish tanks and self-propelled guns.
In February 1945, the Poles were making local attacks to occupy even the edge of some towns in the fortified region, but each time effective German counterattacks threw Polish soldiers back into the open field. And the Army of the Polish Army was stuck in this position, waiting for the start of a new major military operation. Before the time came to implement the Pomeranian Operation, on February 19, 1945, a wider assault took place, which ended in a bloody defeat.

On the eve of the attack, which was scheduled for March 1, 1945, the 1st Warsaw Independent Cavalry Brigade occupied a designated area in a forest located 5 kilometers east of Borujska
A battle group was also formed from the cavalry, commanded by Major Walerian Bogdanowicz. It consisted of two squadrons reinforced with ckm-ami, four 76-guns and twenty T-34/85 tanks from the 1st Armored Brigade of them. Bohaterów Westerplatte.
On March 1 at 8:30, artillery and air preparation began.
Initially attacking Polish troops, defeating the soggy and difficult terrain, as well as the strong resistance of the enemy, slowly moved forward. However, in the direction of the attack the 2nd Infantry Division was stopped. The Germans, fortified in the village of Borujsko in battle shelters and antitank ditches, insured with numerous minefields, carried out customs and effective fire from machine and anti-tank weapons.
Therefore, the attack on Żabin, lying next to Borujska, broke down.
The commander of the 2nd Infantry Division launches the 4th Infantry Regiment and 1 Tank Battalion, the battery of the 13th Armored Artillery Regiment and the Motorized Infantry Battalion of the 1st Armored Brigade. Westerplatte Heroes, as an assault on tanks. After a short artillery preparation around 4 pm, a new attack began. However, Germany was still resisting. Tanks and infantry were moving very slowly, suffering large losses. The attack broke down. Then the commander of the army decided to throw a horse group to attack.
Lieutenant Zbigniew Starak commanded her. About 220-person group consisted of two squadrons of the 3rd Cavalry Regiment 1 of the Warsaw Cavalry Independent Brigade and 2 batteries from the 4th Horse Artillery Division. The cavalrymen took advantage of the canyon and got into the area in which Polish tanks operated, which passed and hit the surprised Germans on the outposts. Most of the Germans died.
Then, along with tanks and infantry, they attacked the village. After a fierce battle on horseback and bayonets, Borujsko was captured with very small losses of its own. Seven Uhlans were killed, and 10 were wounded. However, the 2nd Infantry Division suffered much greater losses: 124 killed, 254 wounded, and 1 Armored Brigade - 16 dead and 30 wounded. The Germans lost over 500 dead, and 50 were taken prisoner.
Uhlans succeeded where the infantry could not reach for many hours, supported by tanks and artillery.