ျဒပ္စင္
Image Source:[Google]
ျဒပ္စင္ဆိုသည္မွာ ဓာတုေဗဒ နည္းလမ္းအရ ေနာက္ထပ္ မခြဲစိတ္ႏိုင္ေတာ့သည့္ ျဒပ္ဝတၳဳကို ဆိုလိုသည္။ ျဒပ္စင္၏ အေသးငယ္ဆုံးေသာ အပိုင္းမွာ အက္တမ္ျဖစ္သည္။ အက္တမ္တြင္ ပ႐ိုတြန္၊ န်ဴထ႐ြန္ႏွင့္ အီလက္ထ႐ြန္မ်ား ပါဝင္ ဖြဲ႕စည္းထားသည္။
ျဒပ္စင္တြင္ အက္တမ္တမ်ိဳးတည္းသာ ပါဝင္ၿပီး ျဒပ္စင္တမ်ိဳး၏ အက္တမ္ရွိ ပ႐ိုတြန္ အေရအတြက္ကို အက္ေတာမစ္နံပါတ္(Atomic Number) ဟု ေခၚသည္။ ဥပမာ န်ဴကလိယတြင္ ပ႐ိုတြန္ ၆ ခုပါဝင္သည့္ အက္တမ္မ်ားမွာ ကာဗြန္ျဒပ္စင္ျဖစ္ၿပီး ပ႐ိုတြန္ ၉၂ ခုပါဝင္သည့္ အက္တမ္မ်ားမွာ ယူေရနီယမ္ျဖစ္သည္။ လက္ရွိ ေခတ္သစ္ ဓာတုေဗဒတြင္ ျဒပ္စင္ အမ်ိဳးအစားေပါင္း ၁၁၈ မ်ိဳးကို ေတြ႕ရွိထားၿပီး ယင္းတို႔အနက္ ျဒပ္စင္အမ်ိဳး ၉၈ ကို သဘာဝဝန္းက်င္တြင္ ေတြ႕ရွိႏိုင္သည္။ အျခားျဒပ္စင္မ်ားကိုမူ ဓာတ္ခြဲခန္းတြင္ ဖြဲ႕စည္းရယူႏိုင္သည္။ သိပၸံပညာရွင္မ်ား ဓာတ္ခြဲခန္းအတြင္း ၁၉၃၇ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဦးဆုံး ဖြဲ႕စည္းယူခဲ့သည့္ ျဒပ္စင္မွာ တကၠနက္တီယမ္ျဖစ္ၿပီး လူလုပ္ျဒပ္စင္မ်ားသည္ ေရဒီယိုသတၱိႂကြသတၱဳမ်ားျဖစ္ကာ တည္ၿငိမ္မႈမရွိပါ။
ျဒပ္စင္မ်ားကို ျဒပ္စင္အလွည့္က်ဇယား (periodic table) တြင္ စီစဥ္ထည့္သြင္းထားသည္။ ျဒပ္စင္တမ်ိဳး၏ အက္တမ္ န်ဴကလိယအတြင္း န်ဴထ႐ြန္အေရအတြက္ ကြဲျပားပါက ၎တို႔အား အိုင္ဆိုတုပ္မ်ားဟု ေခၚသည္။ ျဒပ္စင္တမ်ိဳးစီအတြက္ ဓာတုသေကၤတ တခုစီ သတ္မွတ္ထားသည္။ ဤသေကၤတမ်ားမွာ ယင္းတို႔၏ အဂၤလိပ္ သို႔မဟုတ္ လက္တင္ အမည္မ်ား၏ အတိုေကာက္ျဖစ္သည္။ (ဥပမာ ကာဗြန္အတြက္ 'C'၊ ဆိုဒီယမ္အတြက္ လက္တင္အမည္ Natrium ၏ အတိုေကာက္'Na' ဟု သတ္မွတ္ထားသည္။) ျဒပ္စင္မ်ားသည္ ျဒပ္ေပါင္းမ်ားအျဖစ္ ေပါင္းစည္း (ဓာတ္ျပဳ) ႏိုင္သည္။ (ဥပမာ ေရ၊ ဆား၊ ေအာက္ဆိုဒ္ျဒပ္ေပါင္းမ်ားႏွင့္ ေအာ္ဂင္းနစ္ျဒပ္ေပါင္းမ်ား)။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ယင္းျဒပ္ေပါင္းမ်ားသည္ မိမိတို႔၏ သီးျခားဖြဲ႕စည္းပုံႏွင့္ ဓာတ္သတၱိ၊ ႐ုပ္သတၱိမ်ား ရွိၾကသည္။
ျဒပ္စင္မ်ားအား ၎တို႔၏ ႐ုပ္ျဖစ္တည္မႈ အေျခအေနကို မူတည္ကာ ပိုင္းျခားႏိုင္သည္။ သာမန္ အခန္းအပူခ်ိန္ႏွင့္ ဖိအားေအာက္တြင္ ျဒပ္စင္အမ်ားစုသည္ အစိုင္အခဲမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ျဒပ္စင္ ၂ မ်ိဳးသား အရည္ျဖစ္ၿပီး အေငြ႕အျဖစ္ တည္ရွိသည့္ ျဒပ္စင္မွာ ၁၁ မ်ိဳးသာရွိသည္။ ျဒပ္စင္မ်ားကိုလည္း သတၱဳႏွင့္ သတၱဳမဟုတ္သည့္ ျဒပ္စင္ဟု ခြဲျခားႏိုင္ေသးသည္။ သတၱဳမဟုတ္သည့္ျဒပ္စင္ထက္ သတၱဳျဒပ္စင္က ပိုမ်ားသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕ျဒပ္စင္မ်ားသည္ သတၱဳႏွင့္ သတၱဳမဟုတ္သည့္ သတၱိႏွစ္မ်ိဳးစလုံး ပိုင္ဆိုင္ထားသည္။ ၎တို႔အား semi-metals သို႔မဟုတ္ metalloids ဟုေခၚၾကသည္။
Congratulations! This post has been upvoted from the communal account, @minnowsupport, by johnnalsam from the Minnow Support Project. It's a witness project run by aggroed, ausbitbank, teamsteem, someguy123, neoxian, followbtcnews, and netuoso. The goal is to help Steemit grow by supporting Minnows. Please find us at the Peace, Abundance, and Liberty Network (PALnet) Discord Channel. It's a completely public and open space to all members of the Steemit community who voluntarily choose to be there.
If you would like to delegate to the Minnow Support Project you can do so by clicking on the following links: 50SP, 100SP, 250SP, 500SP, 1000SP, 5000SP.
Be sure to leave at least 50SP undelegated on your account.