Co to jest ten Bitcoin? Jak go można kupić? Gdzie zobaczyć ile kosztuje? Jakie są inne kryptowaluty?

Te i wiele innych pytań ma każdy z nas na początku przygody z kryptowalutami. Sam zaczynałem ledwie kilka miesięcy temu, więc jeszcze pamiętam jak nie wiedziałem, gdzie szukać informacji. Jak widać z jednej strony jestem wciąż żółtodziobem, z drugiej – w kryptowalutach kilka miesięcy to szmat czasu. Aby trochę pomóc początkującym pomyślałem, że napiszę, krótki przewodnik. Oto jego pierwsza część. Zapraszam do komentarzy, uwag, sugestii o czym pisać. Postaram się je uwzględniać i odpowiadać w miarę możliwości. No i uprasza się o vote'y :)

No to co to jest Bitcoin i kryptowaluta? (jeśli już wiesz, przeczytaj następne części a tę pomiń)

Bitcoin jest pierwszą na świecie kryptowalutą. Krypto- ponieważ jest oparty na kryptografii, czyli szyfrowaniu. Większość ludzi na początku wyobraża sobie, że jest jakiś kod jednego bitcoina i można go komuś przesłać i wtedy on go ma. To niezupełnie tak działa. Cały Bitcoin to rejestr z zapisanymi transakcjami. Na przykład z adresu x (o adresach za chwilę) na adres y przesłano 0,005 BTC (Bitcoina).

Takie transakcje z całego świata są gromadzone w jednym bloku, który co jakiś czas jest dodawany do łańcucha bloków (to jest ten blockchain, na którym działają kryptowaluty, choć nie wszystkie). Przed zapisaniem blok jest hashowany, czyli w uproszczeniu zaszyfrowany. Przy szyfrowaniu każdego bloku wykorzystuje się część informacji z poprzednich bloków, dzięki czemu łańcucha (blockachaina) nie da się w przyszłości zmienić a przez to sfałszować transakcji.

A gdzie jest przechowywany ten blockchain? A jak ktoś zhakuje ten komputer i pozmienia stany transakcji? O to właśnie chodzi, że kryptowaluty są rozproszone. To znaczy blockchain jest zapisany w ogromnej liczbie komputerów w Internecie.

Hmm. Z jednej strony to wyjaśnienie powyżej nie jest zbyt dokładne od strony technicznej (pewnie będzie sporo komentarzy, że to niedokładnie tak). To raczej uproszczenie. Z drugiej strony wiem, że to nie wyjaśnia sprawy. Polecam ogromną ilość filmów na Youtube na ten temat. Na początek ważne, żeby zrozumieć, że to nie bitcoin jest gdzieś zapisany, tylko transakcje nim dokonane i stany kont (adresów). I że nie da się tego sfałszować przy dzisiejszym stanie techniki.

To skąd wiadomo, że ja mam jakąś ilość Bitcoinów?

Kryptowaluty nie są przypisane do właściciela przez jego konto w banku czy jakimś serwisie, ani przez dane z dowodu osobistego ani przez e-mail, czy konto i hasło. Miejscem przechowywania dowolnej ilości Bitcoinów jest adres. Adres wygląda na przykład tak: 32hficduKGrfjJtXaNS9mJYwLR6tqJA8KF.

Na taki adres można przesłać dowolną ilość Bitcoinów (albo część Bitcoina). Aby je tam przesłać wystarczy znać ten adres. Aby zobaczyć ile tam jest Bitcoinów wystarczy znać adres. Informacja o transakcjach i saldach jest publicznie dostępna. Za to do wysłania z tego adresu Bitcoinów na inny adres potrzebny jest klucz prywatny.

I tu właśnie pojawia się kryptografia. Bitcoiny trzyma się w portfelu na kryptowaluty (wallet). Przy zakładaniu portfela zostaje wygenerowany adres (podobny do tego powyżej) oraz klucz prywatny. Ten klucz prywatny musi pozostać w posiadaniu tej osoby, która będzie używać portfela. Podkreślmy: jeśli ujawnisz adres i klucz prywatny to właśnie straciłeś/aś wszystkie Bitcoiny na tym adresie. Adres i klucz, to wszystkie dane potrzebne do posiadania Bitcoinów. Można powiedzieć, że to właśnie są Twoje Bitcoiny. One są zapisane wszędzie w całym Internecie. Ale żeby mieć do nich dostęp potrzebny jest adres i klucz. Jeśli zgubisz klucz to będziesz mógł oglądać swoje Bitcoiny na adresie i nigdy nie będziesz mógł nic z nimi zrobić. Jeśli ujawnisz (lub pozwolisz sobie wykraść) klucz prywatny, to po zadziwiająco krótkim czasie Twoje Bitcoiny znikną z danego adresu i nigdy ich nie odzyskasz.

Ojej! To straszne! Te kryptowaluty bardzo łatwo stracić! Ok. To zrób coś porównywalnego z pieniędzmi. Zostaw 100zł w widocznym, publicznym miejscu i odejdź na 10 minut… No właśnie. Tak samo jak papierowych pieniędzy - kryptowalut trzeba pilnować. Za to w przeciwieństwie do papierowych pieniędzy możesz zapamiętać swoje kryptowaluty. O tym dalej, w tekście o portfelach.

Kopanie Bitcoina. O co chodzi? To stąd biorą się Bitcoiny?

I znów typowy jest pogląd, że Bitcoiny trzeba ukopać i wtedy się je ma. No ale pisałem wcześniej, ze właściwie nie ma Bitcoinów jako takich, są tylko rejestry, kto ile ich ma. To co z tym kopaniem?

Musimy wrócić do zapisywania bloków do blockchaina. Każdy blok, który zawiera zapis wszystkich transakcji z ostatnich kilku minut jest hashowany, czyli zaszyfrowywany. Aby utrudnić sfałszowanie zapisu transakcji wprowadzono warunki, jakie musi spełniać zaszyfrowany blok. Zrobiono to po to, aby jego zaszyfrowanie wymagało sporej pracy wykonanej przez komputer (BTC jest walutą proof of work, czyli potwierdzaną wykonaną (przez komputery) pracą).

Kopalnie Bitcoinów, to nic innego niż farmy bardzo mocnych komputerów, które wyszukują właściwy hash kolejnych bloków i przez to uwierzytelniają transakcję. Za to są wynagradzane pewną ilością nowych Bitcoinów. Podkreślam – kopanie nie polega na produkcji Bitcoinów, tylko na „zatwierdzaniu” transakcji. Za to wynagrodzeniem jest opłata w nowych Bitcoinach oraz opłata pobierana przy każdej transakcji. Kiedy przesyłasz Bitcoiny na inny adres nie pojawią się tam one od razu. Trwa to od około 20 minut do, czasem nawet kilku godzin (rzadko aż tyle). To zależy od tego, jak obciążone są kopalnie Bitcoinów. Po prostu czekasz, aż zatwierdzą blok z Twoją transakcją.

Jakie są inne kryptowaluty oprócz bitcoina, gdzie można je wszystkie znaleźć i jak sprawdzić, ile kosztują?

Zapraszam na https://coinmarketcap.com/ ! To właśnie jest miejsce, gdzie znajdziesz listę wszystkich dostępnych kryptowalut oraz informacje o nich. Po wejściu na stronę zobaczysz listę kryptowalut. Oto pierwsze dwie z nich, w chwili, kiedy to piszę:

Tu widać dwie najpopularniejsze z 1265 obecnie dostępnych kryptowalut: Bitcoin i Ethereum.
Pola w tabeli od lewej: numer kolejny na liście (pod względem kapitalizacji rynku), nazwa kryptowaluty, kapitalizacja rynku (ile są łącznie warte wszystkie monety danej waluty – tak 121 miliardów dolarów w bitcoinach!), cena jednej monety – 7259 USD za jeden BTC (Jeszcze w tym roku przed wakacjami było to 1300USD.), ilość monet w obiegu, zmiana wartości w ciągu ostatniej doby oraz wykres przebiegu wartości w ostatnich siedmiu dniach.

W górnym menu, w zakładce „Tools” znajduje się bardzo przydatna funkcja: „Historical snapshots”. Polecam zobaczyć ile kosztował 1 BTC 5 lat temu i złapać się za głowę, że się wtedy nie zainwestowało. Według mnie nic straconego, to będzie wciąż rosło (a czasem spadało), ale o tym w dalszych częściach.
Teraz zapraszam do kliknięcia w wybraną kryptowalutę na liście. Niech to będzie Bitcoin. Pojawi się coś takiego:

I tu znajdziesz wszystkie informacje. W niebieskim menu po lewej, pod logiem kryptowaluty:

Website – link do oficjalnego serwisu www danej kryptowaluty. Tam można poczytać o założeniach, planach, pobrać wallet do przechowywania (nie zawsze), poznać zespół, który pracuje nad rozwojem kryptowaluty (nie zawsze) itd. Warto poczytać. W przypadku BTC jest to strona https://bitcoin.org/pl/. Po polsku! Tu trzeba zacząć. Jest też film z wyjaśnieniem. Polecam.

Explorer – to link do strony www, na której można zobaczyć transakcje dokonane tą kryptowalutą. W explorerze można po wpisaniu adresu zobaczyć jakie jest jego saldo i z jakich adresów dokonano jakich wpłat i jakich wypłat pod jakie adresy. Jak pisałem wcześniej – to wszystko jest jawne, choć istnieją kryptowaluty z nastawieniem na anonimowość, które pozwalają na różne sposoby uniknąć publicznego ujawniania tych danych.

Napisy „Mineable” i „Coin” na pomarańczowych metkach oznaczają, że Bitcoin jest „kopalny” i że jest monetą a nie tokenem. Kopalny, to znaczy, że jest zatwierdzany przez koparki (jest walutą proof of work – pamiętasz?). Istnieją również waluty proof of stake. W ich przypadku przez trzymanie jakiejś ilość kryptowaluty w portfelu pomagamy zatwierdzać transakcje. I dostajemy za to premię! O tym też kiedyś napiszę.

Poniżej znajduje się wykres ceny danej waluty. A właściwie trzy wykresy: cena w USD, cena w BTC i obroty, czyli wartość transakcji w danym okresie. W menu nad wykresem jest ważna zakładka „Markets”. To tam dowiesz się, gdzie można daną walutę kupić. Jest podana lista giełd, aktualna cena i obroty na danej giełdzie oraz waluta, za jaką można kupić (najczęściej BTC i ETH).

A tokeny?

W wieku 19 lat Witalik Butierin pomyślał, że blockchain można wykorzystać do wielu innych rzeczy niż tylko przechowywanie wartości i przeprowadzanie transakcji, jak to jest w przypadku BTC. W efekcie stworzył nową kryptowalutę - Ethereum, która pozwala na programowanie smart-kontraktów.

I znów w olbrzymim uproszczeniu: Można stworzyć na przykład smart – kontrakt, dzięki któremu po wpłacie na jakiś adres Ethereum zostanie na inny adres wyłane ileś Bitcoinów. Albo zostanie podpisana umowa (w przyszłości). Taki kontrakt raz uruchomiony zadziała zawsze po spełnieniui warunków. Ethereum jest pierwszą, ale nie jedyną kryptowalutą pozwalającą na tworzenie smart-kontraktów. Inne to na przykład NEO, Wave, Steem.

Te waluty pozwalają na emitowanie tokenów opartych na danej walucie. Obecnie ogromna większość tokenów emitowana jest w oparciu o Ethereum. Z tokenami związany jest też termin ICO, czyli Initial Coin Offering – powiedzmy: pierwotna oferta kryptowaluty. Takie tokeny również są notowane na giełdach, można je kupować i sprzedawać a także znaleźć na coinmarketcap. Trzeba kliknąć w zakładkę „Tokens” i wyświetli się lista tokenów z informacjami, na której kryptowalucie są oparte.

Kto stworzył Bitcoin?

Nie wiadomo! To znaczy wszyscy wiedzą, że Satoshi Nakamoto. Ale nikt nie wie, kto to jest. Nie wiadomo nawet, czy to jeden człowiek, czy grupa ludzi (pewnie to drugie). Najważniejsze, że to nie ma znaczenia! Od kiedy Bitcoin powstał, żyje własnym życiem i nie ma potrzeby, aby istniała jakaś organizacja do zarządzaniem nim. To jest właśnie decentralizacja – najważniejsza siła kryptowalut.

Na koniec ciekawostka: Aby zapoczątkować blockchain, Satoshi Nakamoto ukopał pierwszy milion Bitcoinów. One wciąż leżą nieruszone na swoim adresie. A ile są dziś warte? 7.220.890.000 USD.
Siedem miliardów dwieście dwadzieścia milionów osiemset dziewięćdziesiąt tysięcy dolarów!