Piyadenin Kökeni - 4 ( Pers İstilası )

Resim Kaynağı // Image Source

Daha önceki yazılarımda anlattığım Antik Yunan ordu geleneği milattan önce 5.yüzyıla kadar varlığını sürdürmüştür. Milattan önce 490-478 yılları arasında Yunan polisleri Perslerin istila tehdidi ile karşılaşmış ve Antik Yunan’ın ordu düzeni değişmeye başlamıştır. Mezopotamya’nın devasa Pers orduları önce Ege bölgesini ardından Yunan yarımadasını istila etmişlerdir. İşgal iki büyük istila şekline gerçekleşmiştir.

Perslerin ilk istilası milattan önce 490 yılında yapılan Darius istilasıdır. Bu istila büyük oranda Trakya’dan Darius’un devasa ordusu ile yapılmıştır. Darius, Yunan’a karadan saldırmıştır fakat bu durum Yunanlılar için büyük avantajdır. Yunan orduları coğrafyayı çok iyi tanıdıkları için Pers ordularını dar geçit ve ovalarda sıkıştırmışlardır. Pers ordusu sayıca üstünlük avantajını kullanamadan Maraton Ovası' nda durdurulmuştur. (Maraton kelimesi buradan gelmektedir. Rivayete göre Pers ordusunun Maraton Ovasına yöneldiğini gören birlikler Atina'daki esas birliklere haber vermek için en hızlı koşan askeri seçmiştir ve asker kilometrelerce koşup esas birliklere haber vermiştir. Haber verdikten sonra ölmüştür. Bu olayın ardından ölen askerin onuruna koşular düzenlenmeye başlamıştır.)

Esas büyük tehdit ve Yunan toplumunu değiştirecek olan 2. Pers istilasıdır. Milattan önce 480-478 yılları arasında gerçekleşmiştir. Darius’un oğlunun planladığı istiladır. Bu kez Pers devletinin askeri, ekonomik gücünü gösterebilmek ve maksimize edebilmek için çok boyutlu bir istila planlanmıştır. İnşa edilen devasa Pers donanması Ege Denizi’ne hakim olmuştur. Ardından Darius, doğrudan Yunan polislerini kuşatmaya başlamıştır. İstila, daha esnek ve çok daha geniş bir coğrafyaya yayılmış bir savaşma biçimi şeklinde gerçekleşmiştir. Pers istila klanları kendisini dar bir arazide, belirleyici bir meydan muharebesinde sınırlamadığı için devasa bir yayılma göstermiştir. 2 yıl boyunca devam eden Pers istilası Yunan devletini yıkımın eşiğine getirmiştir. 2 yılın ardından büyük Yunan polisleri bir şekilde bir araya gelerek (Sparta, Thebes, Atina) Atina’nın hemen kuzeyindeki Thermopylae geçidinde Serhas’ın ordusunu durdurmuşlardır. Bu savaşta Yunan falanjının merkezinde Kutsal Kardeşlik denen, Spartalı 300-400 piyadeden oluşan hoplitler yer almıştır ve ölene kadar savaşmışlardır. Thermopylae’de Pers ordusunu durdukduktan sonra, Salamis adası açıklarında Pers ordusunun donanması yok edilmiş ve güneye çıkmış Pers ordusu tecrit edilmiştir. Yaşanan bu dış baskıyla Yunan toplumunda muazzam bir değişim başlamıştır. Yunan toplumunda iki önemli değişiklik meydana gelmiştir:

-Geleneksel hoplitin önemi azalmaya başlamıştır.

-Denizcilik bir istila ve savaş yöntemi olarak hız kazanmaya başlamıştır.

Bundan sonra Yunan polisleri, özellikle Atina birlikleri, denizciliği, denizi kontrol etmeyi, deniz akınlarını ve ekonomik savaşı, savaşın merkezine yerleştirmeye başlamıştır. Hoplit önemini yitirmiştir. Ayrıca Pers tehdidi sonrasında Yunan coğrafyasında iki büyük güç/birlik ortaya çıkmıştır:

-Özgür çiftçilik yerine nispeten daha merkezi bir tarım rantı ve köle emeği üzerinde kurulmuş olan Sparta birlikleri,

-Müttefikleriyle beraber askeri ticaret donanması oluşturulmasına ağırlık veren ve haraç, istila, tecrit anlayışıyla askeri strateji geliştiren Atina birlikleri.