Çiya (Chia) Tohumu: Yüksek Lif ve Antioksidan Kaynağı

Çiya (Chia) tohumu ülkemize kısa bir süre önce gelmesine rağmen tüketici kitlesine çok hızlı ulaştı. Bitkinin değerli özellikleri eski dönemlerde keşfedilmiş ve çeşitli hastalıklardan kurtulmak amacıyla kullanılmıştır. Savaşçılar daha güçlü ve daha dayanıklı hale getirdiğinden dolayı düzenli olarak çiya tüketmişlerdir. Uzun süreli askeri seferlerde insanların vitamin, mineral ve organizmanın sağlıklı işleyişi için gerekli diğer besin maddelerinden yoksun oldukları sırada çiya tohumları imdada yetişmiştir. Üzerinde yapılan araştırmaların son yıllarda artması ve faydalı özelliklerinin gün ışığına çıkması ile günümüzde çiya popülaritesinin en yüksek noktasına ulaşmıştır. Bitki birçok üretici tarafından aktif olarak yetiştirilmeye başlanmış ve dünya pazarına ulaşmayı başarmıştır.

Çiya Tohumunun Başlıca Avantajları

Çiya tohumunun özelliklerinden bahsetmeden önce içeriğini diğer besinlerle karşılaştırmanın yararlarını anlamak açısından önemli olduğunu düşünüyorum.

100 gram Çiya Tohumu:

• 545 ml sütün içerdiği kadar kalsiyum;

• 294 gram yulafın içerdiği kadar lif;

• 900 gram portakalın içerdiği kadar antioksidan;

• 178 gram muzun içerdiği kadar potasyum;

• 992 gram somonun içerdiği kadar Omega 3;

• 216 gram fındıkta bulunan miktarda magnezyum;

• 400 gram ıspanağın içerdiği kadar demir içerir.

Çiyanın ana vatanı Güney Amerika'dır. Eski Maya kabileleri aktif olarak günlük beslenmelerinde bu değerli tohumlara başlıca gıdalardan biri olarak yer vermektelerdi. Günümüzde bitkiyi dünya genelindeki plantasyonlarda yetiştiriyorlar, ancak en çok ihtiyaç duyulan tohumlar dağ ovalarında yetişen türlerdir. Kaliteli bir tohumun böyle bir ortamda yetişmesinin nedeni iyi bir ekolojinin bulunması gerçeği ile açıklanabilir.

Çiya tek yıllık bir bitkidir. Boyu 1 meta yüksekliğe kadar ulaşabilir. Bitkinin üzerinde çiçeklenme döneminde genellikle çok beyaz renkli, bazen ise altın renkli olan çok güzel tomurcukları görülür. Çiya tohumu çeşitli renk tonlarında olabilir: siyah, beyaz veya kahverengi.

Çiya tohumunun başlıca avantajı yüksek çevre dostu olması ve toksik maddeleri depolamamasıdır. Birçok vejeteryen bu tohumlara benzersiz özelliklerinden yararlanmak içim günlük diyetinde yer vermektedir. Hazırlanması çok basittir ve herhangi bir termal işlem gerektirmez. Bazı aşçılar tohumun üzerine kaynar su ile döküp bir kapakla kapatır ve en fazla 10 dakika süreliğine demlemeye bırakırlar. Bu süre zarfında tohumlar birkaç kat büyür ve başlı başına bir öğün olarak tüketilebilir. Bazı insanlar Çiya tohumu yağını kullanmayı tercih ediyorlar.

Çiya modern kozmetolojide de kendisine aktif uygulama alanı bulmuştur. Yaşlanmayı önlemek ve gençliği uzatmak gibi eşsiz özellikleri herkesçe biliniyor. Bu özellikler tohumlarda bulunan kafein ve klorojenik gibi çeşitli asitler ve flavonol, kvertitsin, kemlferol ve mirisetin gibi antioksidanlar sayesinde sağlanır. Çiya tohumu kanseri önlemeye yönelik ideal doğal bir çözümdür. Aynı zamanda eşsiz lezzete de sahiptir.

---

Çiya Tohumunun Başlıca Faydaları

• Çiya tohumu ideal enerji kaynağıdır ve düzenli kullanımlarda vücudu zinde hale getirir ve iyi bir ruh haline yol açar. Bitki çok güçlü bir açlık duygusu bile bastıran eşsiz özelliğe sahiptir, bu yüzden aşırı kilolarla sürekli mücadele eden kişiler için vazgeçilmezdirler.

• Fazla kilolu insanlar için çiya tohumu kilo vermede paha biçilmez bir yardımcıdır. Kaybedilen kilolar sonsuza kadar gider ve diyetin sona ermesinden sonra tekrar geri gelmezler. Birçok beslenme uzmanı tarafından kilo vermek için bu tohumun kullanımı önerilir. Tohumlar mideye girdikten sonra sıvı ile karışır ve boyutları 12 kat artar. Sonuç olarak kişi tokluk hisseder ve yüksek kalorili gıdaları tüketmeyi bırakır.

• Mükemmel bir antioksidan olan çiya tohumu toksinleri vücuttan maksimum düzeyde atar. Koruyucu amaçlarla tohumun düzenli olarak kullanılması birçok iç organ ve vücut sisteminin çalışmasını normalleştirecektir. Kış mevsiminde çiya tohumu mineral ve vitaminlerin kaynağı olarak insanları kendilerini neşeli hissetmelerine ve yaşlarından çok daha genç görünmelerine yardımcı olur.

• Çiya hipertansiyon tedavisi için eşsiz bir doğal ilaçtır. Tohumun kullanımı kan basıncını sadece düşürmekle kalmaz aynı zamanda normalleştirir. Ayrıca endokrin sistem hastalıkları olan insanlar, özellikle diabetes mellitus hastaları tarafından da aktif olarak kullanılır. Kandaki şeker seviyesini önemli ölçüde azaltır. Bu tohumu 3 aylık bir süre boyunca tüketmenin kanın yapısını olumlu bir şekilde etkilediğini, doğal bir seyreltici olarak hareket ettiğini de belirtmek gerekir. Bu durum çiya tohumuyla ilgili çok sayıda araştırma yapan Japon bilim adamları tarafından doğrulanmıştır.

• Çiya kas iskelet sisteminin normal çalışması için ve kemiklerin sağlamlığını arttırmak için gerekli olan doğal bir kalsiyum kaynağıdır. Tohumlar kalsiyum içeren diğer besinlerle karşılaştırıldığında açık liderlikleri çok dikkat çekiyor. Bu olağanüstü özellikleri düzenli olarak gerekli miktarda besleyici madde almayı gerektiren beynin çalışması için çok önemlidir. Ayrıca çiya tohumunun vasküler sistemin ve kalbin normal çalışması için gerekli olan çok miktarda potasyum içerdiğini de belirtmek gerekir.

• Tohumlar insan vücudu için yararlı olan yağ asitlerini içerir; Omega 6 ve Omega 3. Bu asitlerin her insanın beslenmesinde günlük olarak bulunmaları gerekir; çünkü kalbin iyi çalışmasına ve zararlı kolesterol seviyesini düşürmeye yardımcı olur ve kan damarlarının duvarlarına yerleşmesini önler. Çiya tohumunun artritli hastalar tarafından düzenli olarak tüketilmesi önerilir, bu rahatsızlıktan kaynaklanan ağrıyı önemli ölçüde azaltmaya yardımcı olur.

---

Çiya Tohumunun Diğer Faydalı Özellikleri

Günümüzde çiya sadece ülkemizde değil, dünyanın diğer ülkelerinde de çok popüler hale geldiğinden bitkinin üzerinde yapılan araştırmalar da sıklaşmış ve daha fazla özelliği ortaya çıkarılmıştır.

• Tohumlar insanların dayanıklılığını arttırmaya büyük katkıda bulunur. Bu nedenle birçok profesyonel ve acemi sporcu ağır fiziksel egzersizleri sürdürebilmelerine yardımcı olan bu tohumu düzenli olarak kullanır;

• Çiya tohumu insanlara gündüzleri neşeli ruh hali ve güç verebilen benzersiz bir doğal enerji kaynağıdır;

• Çiya tohumu dünyanın her mutfağında kullanılabilecek hoş bir tada sahiptir. Şu anda çiya kullanılarak hazırlanan çok sayıda yemek tarifi vardır;

• Tohumlar aromaterapide de aktif şekilde kullanılır. Soğuk pres yöntemiyle çıkarılan yağ çeşitli hastalıkların tedavisinde ve önleyici amaçlarla kullanılır;

• Çiya tohumu vücuttaki organların ve sistemlerin tam çalışması için gerekli asit tuz dengesinin oluşmasına yardımcıdır;

• Tohumlar gerekli tüm besin maddelerinin etkili bir şekilde emilimini sağlayarak bağırsaklara tam anlamıyla yardımcı olurlar;

• Chia tohumu çok sayıda vitamin ve mineral içerir: E, A, C vitaminleri; çinko, riboflavin; fosfor, niasin, selüloz, magnezyum ve tiamin ve diğer yararlı maddelerle zengindir.

Kaliteli tohum satın almak için gerekli belgelerin bulunduğu özel bir satış noktasına başvurmanız gerekir. Çiya tohumunun yüksek kalitesi uygunluk sertifikaları ile teyit edilmelidir. Tohum almadan önce hangi ülkeden ithal edildiğini araştırmak gerekiyor. Bu bölgede iyi bir ekoloji varsa güvenle satın alabilirsiniz.

---

Çiya Tohumunun Yan Etkileri

Bitki üzerinde yapılan birçok çalışma sonucunda tohumun ciddi yan etkileri ortaya çıkarılamamıştır. Alerjik reaksiyonlara eğilimli kişiler tohumu sadece doktorlarına danıştıktan sonra kullanabilirler. Çiya doğal bir kan inceltici olduğundan, kanın pıhtılaşmasını önleyen maddelerle birlikte kullanılması tavsiye edilmez. Hamile ve emziren kadınların tohumu tüketmemeleri gerekir, çünkü gelişmekte olan fetüsün üzerinde nasıl etkileri olduğu tam olarak bilinmiyor.

---

Çiya Kokteyli

Çiya tohumu ile yapılan bu kokteyl ağır fiziksel egzersizden sonra toparlanmaya yardımcı olacaktır. Kokteyl için aşağıdaki malzemeler gerekir:

• 3 çorba kaşığı çiya tohumu;
• 2 yemek kaşığı lime suyu;
• 2 yemek kaşığı bal;
• 2 su bardağı su.

Jöle kıvamını elde etmek için tohumlar suyla önceden ıslatılıp 10-12 saat bekletilir. Bu sürenin sonunda koyu bir jöle benzeri kıvam elde edilir. Balla blendera alıp karıştırılır ve lime suyu ilave edilir. İsteğe göre kokteyle kurutulmuş veya taze meyveler eklenebilir.

---

Images: 1, 2, 3, 4, 5

@damla