Bana göre bilim insanların kendilerini ve diğer varlıkları anlamak, evrendeki varlıkların birbirleriyle ve evrenle olan ilişki ve etkileşimlerini belirli kurallar çerçevesinde inceleyerek meydana gelen olayları açıklayabilmek için uyguladıkları yöntem ve etkinlikler sonucunda ortaya çıkan bilgiler bütününe bilim denir.

Fotoğraf Kaynak

Kendimce tanımı kısa tutmaya çalıştım çünkü bana göre bilimin anlamını sözlükte bulunan bütün kelimeleri kullansak da onu tanımlamada kifayetsiz kalacağını düşünüyorum. İnsan için bilimin temeli, ilk insandan beri elde edilen bilgilerin gelecek nesle bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde aktarılması ve bu bilgilerin nesiller boyu biriktirilmesiyle oluşmuştur. Bilgiye ulaşmada kullanılan ilk yol bana göre deneme yanılma yöntemidir. Çünkü bilimin oluşması için öncelikle bilgiye ihtiyaç vardır ve bilgi için ise elde veri olması gerekir.

Bilgiye ulaşma yolları

Veri yani bilgi elde edebilmek için öncelikle bilgiye ulaşma yollarının tespit edilmesi gerekir. Peki nedir bilgiye ulaşma yolları?

1. Tecrübe (deneme-yanılma); İlk kullanılan yöntem olarak da isimlendirebiliriz çünkü insan ilk anda bilgisiz olarak dünyaya gelir. Hayvanların ise içgüdüleri vardır doğar doğmaz yaratıcı tarafından genlerine kodlanmıştır. Örnek vermek gerekirse hayvanlar doğar doğmaz yürümeye başlarlar bunu bir öğrenme yöntemi uygulamadan direk genlerine kodlandığı için iç güdüsel olarak yaparlar. Ancak insan yapacağı her hareket için bir öğrenme evresinden geçmek veya tecrübe(deneme-yanılma) etmek zorundadır.

2. Haber; Bana göre bilgiye ulaşmada kullanılan ikinci yol haberdir. Burada çok güzel bir sözü paylaşmak istiyorum ''Amerikayı yeniden keşfe gerek yok'' evet arkadaşlar insan her şeyi tecrübe edecek kadar uzun yaşayamaz ve buna da gerek yoktur. En değerli hazine zaman olduğuna göre onu en güzel şekilde kullanmamız gerekiyor. Bu bağlamda bizden önce elde edilen bilgileri kullanmayı haber yoluyla öğreniriz ve bizde elde ettiğimiz bilgileri haber yoluyla aktarırız.

3. Mantık; Muhakeme ve düşünme yeteneği yaratıcının insana verdiği en büyük nimet olarak görüyorum. Zaten bu yetiler olmasaydı şu an bilim veya bilgiden söz ediyor olamazdık. Mantık süzgecinden geçirme bir insanın en kolay ve tehlikesiz bilgiye ulaşma yöntemidir. İnsan neyi nasıl ne şekilde yapacağını düşünerek doğru yola varabilir ancak mantık her zaman kesin doğruları göstermeyebilir.

4. Deney; Deney yapmak bilgiye ulaşmanın en meşakkatli ancak en kesin yoludur. Yukarıda belirttiğimiz tecrübe(deneme-yanılma) ve haber yollarıyla elde ettiğimiz verileri geliştirmek için deney yolunu kullanırız. Aslında bilimin temelini de bu yöntem oluşturmaktadır. Çünkü bilim demek doğruya ulaşma demekse doğruya ulaştığınızın en büyük kanıtı deneydir. Bir olayı ya da olguyu açıklayan önermelere hipotez denmektedir. Bir hipotezin bilim olarak kabul görebilmesi için kullanılan bilimsel yöntemlerle test edilebilmesi gerekir.

Fotoğraf Kaynak

Bilimin ortaya çıkışı

Bilimin tanımında belirttiğimiz üzere bilgi ve bilgi edinme yollarını gördüğümüze göre artık esas konumuz olan bilime geçiş yapabiliriz. Bilimsel bilginin ortaya çıkışı ilk olarak tarıma dayanmaktadır. Bunun nedeni çok basit insan önce karnını doyuracak sonra sığınacak bir yer bulacaktır. İnsan karnını doyurmak için ilk avlanma veya tarım ile uğraşmak zorundadır. Tarım ile birlikte gereksinimler değişime uğramış ve bilimin kökleri tohum olarak atılmıştır. Daha net bir şekilde söylemek gerekirse tarım ile birlikte insanoğlu mevsim kavramını hasat ve ekim zamanlarını öğrenmiş daha sonrasında ise tarladan verim artırımı veya farklı ürünlerin nasıl yetiştirileceği bazı geometrik ölçülerle matematiği zorunlu kılmıştır. Sığınak ihtiyacına derinlemesine bakılacak olursa ilk başlarda herhangi bir oyukta yaşama mücadelesini verirken güvenli bir sığınak ihtiyacı ve tarım veya avlanma sonucunda ürettiği malların sağlıklı bir şekilde saklanması amacıyla hayat insanoğlunu mimariye, inşaata ve dolayısıyla matematiğe itmiştir. Toplumsal çeşitlilik sonucunda ise ticaret kavramı ortaya çıkmış ve bunun sonucunda da sayısal işlemlerin yani aritmetiğin ortaya çıkmasını sağlamıştır.

Yukarıdaki örneklerim sizi yanıltmasın bilim sadece matematikten oluşan bir şey değildir ancak bilimin temelini oluşturduğunu düşündüğüm için genellikle o yönde örnekler verdim. İnsan kedisine hizmet eden veya hizmet etmesi için yapmış olduğu uğraşlar sonucunda bilimin ortaya çıktığını söylemek sanırım yanlış olmaz. İlk başlarda matematik ve tarih gibi ana bilim dalları ortaya çıkmış daha sonra ise en alt konulara kadar gelişerek günümüzde de devam etmektedir. Günümüzde kullanılan bilimin temelini ise 15. yüzyılda ortaya çıkan reform hareketleriyle başladığını ve 17. yüzyılda aydınlama hareketiyle de büyük bir ivme kazandığını söyleyebiliriz.

Fotoğraf Kaynak

Bilimsel çalışmalar

Bilim ve bilimsel çalışmalar nasıl yapılır sorusunu bu başlık altında açıklamak istiyorum. Bilgi artık günümüzde teknolojinin gelişmesiyle birlikte her şekilde elde edilebiliyor. Bilimsel çalışmalar için öncelikle yapmak gereken şey bilgi sahibi olmaktır ve bunun yolu da çok fazla okumaktan ve öğrenmekten geçmektedir. Bu süreci birinci aşama olarak kabul edersek ikincil olarak merak etme ve sorgulama gelmektedir. Bir insanda merak etme ve sorgulama duygusu yoksa veya köreldiyse bilime bir katkı sağlaması imkansızdır. Bu iki etmen birbiriyle çok fazla ilişkilidir bilmeyen insan sorgulayamaz, sorgulamayan insan da bilemez. Üçüncü aşamada ise gözlem ve araştırma yapmak gelmektedir. Bilim sürekli yenilik ve gelişme isteyen bir olgudur, bu gelişme ve yenilik eldeki mevcut verileri araştırarak ve gözlem yaparak sağlanabilir. Bu üç aşamalı süreç sonunda artık elimizde bir hipotez olacaktır. Elde edilen hipotezin doğrulunu test etmeden bilime bir katkı sağlamış olmayız. O yüzden son bir işlem olarak hipotezimizi deneye dökerek gerçekliğini kanıtlamak zorundayız, işte bu işlem sonucunda eğer hipotezimiz deney sonunda öngördüğümüz sonucu veriyorsa başarılı olmuştur. Ancak öngörülmeyen bir sonuç ile karşılaşırsak tekrar başa dönüp eksik veya hatalarımızı giderip gerekli değişimleri yaptıktan sonra tekrar deney aşamasına geçmeliyiz.

Bilimsel çalışmaların süreci bu şekilde ilerlemelidir. Bilimsel konular genellikle insanlığa hizmet eden konulardan seçilir. Ancak bana göre sadece insanlık yerine tüm canlılar ve evren için yapılmalıdır. Takdir edersiniz ki bilimsel çalışmaları yapmak büyük paralara ihtiyaç duyar ve genelde bilimle uğraşan insanlar maddi kaynakları kendileri oluşturamaz, sponsorlar tarafından yerine getirilir genellikle bu sponsorlar devlet, vakıf veya zengin kişilerden oluşur. Bilimsel çalışmalarda beni en çok rahatsız eden konu da budur çünkü sponsor genellikle bilimi kendi çıkarları doğrultusunda kullanmaya çalışırlar.

Bilim insanı

Eskiden bilim adamı olarak kullanılan tabir günümüzde artık bilim insanı olarak anılmaktadır. İsminden anlaşılacağı üzere bilimle uğraşan insanlara verilen isimdir. Bir bilim insanının yetişmesi uzun yıllar ve emekler sonucunda olur. Günümüzde konumlarını belirtmek için bazı tabirler kullanılır mesela doktor veya doçent gibi bunlar arasında en üst düzey ise profesördür. Eskiden Ordinaryüs Profesör tabiri kullanılırken artık sadece profesör kullanılmaktadır. Ben burada yukarıda bahsettiğim sponsorların kontrolünde hareket eden bilim insanlarına değinerek yazıma son vermek istiyorum. Bana göre bilim insanı maddi kaygı veya siyasi tehditlere boyun eğmeden kendi istekleri doğrultusunda hareket edebilen insanlardır. Maddi kaygılar ve siyasi korkularla hareket edenler her ne kadar ünvan ve bilgi sahibi olsa da benim nazarımda kendini aşamamış bir insan olarak kalacaktır.

Not: Yukarıdaki yazıda geçen bütün konular şahsi düşüncelerim ve fikirlerimdir, doğruluğu ve yanlışlığı tartışılabilir. Okuduğunuz için teşekkür ederim ve bu etkinliği düzenleyen @gokhan83kurt 'a teşekkürlerimi bir borç bilirim. Bilimle kalın :)