Internet to medium, bez którego wiele osób nie wyobraża sobie funkcjonowania we współczesnym świecie. Medium, które jest tak samo ważne jak prąd czy bieżąca woda. Jak ta sieć jest zbudowana, skoro działa? W dzisiejszym artykule postaram się Wam przybliżyć technologię ADSL, która póki co jest najpopularniejszą technologią dzięki której mamy internet oraz jej szybszym odpowiednikiem, VDSL.

Źródło

Prolog

Nie będę omawiał całej sieci Internet - skupię się na tym fragmencie, który zaczyna się od centrali danego operatora, a kończy na naszym mieszkaniu.

Słownik pojęć

Z racji tego, że w artykule znajdują się dziwnie obco brzmiące wyrazy, pokusiłem się o stworzenie słownika.

Słowo	Znaczenie
Wykreowanie usługi	Stworzenie usługi internetowej z określonymi parametrami, zamówionymi przez klienta.
Tor miedziany	Łącze, po którym "wędruje" usługa od centrali do naszego lokalu z wykorzystaniem kabli miedzianych.
Zestawienie łącza	Stworzenie trasy, na której będą pracować określone usługi.
POTS	Telefon stacjonarny działający po kablu miedzianym.
PSTN	Sieć POTSów.
Krosówka	Przewód służący do fizycznego wykonywania połączeń pomiędzy urządzeniami oraz kablami.
Krosowanie	Czynność polegająca na wykonaniu fizycznego połączenia pomiędzy kablami lub pomiędzy kablem a urządzeniem przy pomocy krosówki.
Rozparowanie	Podział kabla wieloparowego na mniejsze pary.

Zacznijmy od centrali

Każdy operator aby móc świadczyć usługi w technologii ADSL (czyli po torze miedzianym) w dalej lokalizacji musi posiadać jeden lub kilka punktów głównych, które inaczej są nazywane centralami. W takiej centrali schodzą się kable światłowodowe danego operatora a w niej znajdują się zazwyczaj 3 urządzenia:

• DSLAM - urządzenie odpowiedzialne za "konwertowanie" sygnału światłowodowego na impulsy elektryczne oraz zarządzeniem ruchu na centrali
• Spliter POTS - jest to urządzenie, które potrafi "miksować" usługi korzystające z różnych częstotliwości w taki sposób, aby nie zakłócały się względem siebie. Jest to element DSLAMu, jednak działający jako osobne urządzenie.
• centrala POTS - jest to urządzenie wyposażone w specjalne karty, które umożliwiają korzystanie ze zwykłego telefonu stacjonarnego.

DSLAM
Zacznijmy od najważniejszego urządzenia, czyli DSLAM. Urządzenie zbudowane jest jakby z dwóch elementów - pierwszy element to wewnętrzna elektronika wraz z oprogramowaniem zarządzającym, drugi element to karty. Karty to specjalne moduły umożliwiające podłączenie klientów do portów - jedna karta może zawierać od 32 do nawet 72 portów, z czego na jednym porcie może działać tylko jeden klient.

()

Źródło

DSLAM ogólnie mówiąc zajmuje się obsługą ruchu internetowego na centrali, czyli przesyła dane do określonych klientów oraz odbiera od nich informacje wysyłane potem w głąb sieci operatora.

Spliter POTS
Spliter POTS to urządzenie potrafiące "wstrzykiwać" określone częstotliwości do pasma internetu, które wędrują do naszego mieszkania w taki sposób, aby żadna z tych usług nie była zakłócona. Swego czasu bardzo modna w polsce była kombinacja internet + telefon stacjonarny. Dzięki właśnie spliterowi POTS możliwe było działania takiej usługi - urządzenie dodawało sygnał telefoniczny do internetu w taki sposób, aby obydwie usługi działały poprawnie oraz w trakcie rozmowy potrafiło "wyciągnąć naszą rozmowę" i przekazać ją do innego urządzenia.

Centrala POTS
Centrala POTS to szafa, w której podobnie jak w przypadku DSLAM również znajdują się odpowiednie karty, ale są one odpowiedzialne za obsługę telefonów stacjonarnych. Takie karty też są wyposażone w porty, gdzie jeden port może obsłużyć tylko jednego klienta i tylko jeden numer może być na nim ustawiony (są technologie, gdzie może być inaczej). Urządzenia odchodzą jednak do historii na rzecz telefonii VOiP, która nie wymaga do działania tego typu urządzenia.

Źródło. Przykład centrali systemu S12

Kable na centrali

Oprócz urządzeń na centrali znajdują się również kable, tak zwane kable magistralne służące do przekazywania usług poza centralę. Kable magistralne swój początek mają na centrali a koniec zazwyczaj w szafach kablowych, które możemy spotkać najczęściej przy poboczach. Kable magistralne są to zazwyczaj duże kable (po 100 par każdy, czyli 200 przewodów albo i więcej) i są one na centrali zarobione tak zwanymi łączówkami telekomunikacyjnych. Praca z tego typu kablami nie jest łatwa i nie można od tak sobie dowolnej pary dać tam, gdzie nam pasuje. Istnieje kilka zasad, które obowiązkowo należy przestrzegać podczas łączenia tego typu kabli, ale to rozmowa na inną okazję.

Zdjęcie własne, przykład kabla magistralnego po odpowiednim rozparowaniu

Ile takich kabli magistralnych może być na centrali? Nie ma reguły. Największą centralę jaką widziałem posiadała 468 kabli magistralnych, czyli mogła podłączyć 46.800 abonentów jednocześnie (100 par x 468 kabli). Sporo, prawda?

Jak to wszystko podłączyć?

Jak zatem zrobić, aby usługa wygenerowana na urządzeniu DSLAM została przeniesiona na kabel magistralny? Wszystko odbywa się również na centrali a połączenia wykonywane są przy pomocy przewodu TDY 2x0,5 zwanym inaczej krosówką.

Źródło

Jest to przewód rozwijany z takiego małego bębna, który służy tylko i wyłącznie do wykonywania tak zwanych "krosowań" na centralach oraz w szafach kablowych.

Kable rozdzielcze, punkty dostępowe i klient

Kable rozdzielcze
Wiemy już co znajduje się na centrali zatem najwyższa pora poznać inne elementy składowe naszego łącza, które znajdują się już poza centralą. Jak już wyżej wspominałem, kabel magistralny to kabel, który swój początek ma na centrali, a koniec w szafach telekomunikacyjnych. Kiedy zajrzymy do takiej szafy to oprócz naszych kabli magistralnych zobaczymy również kable rozdzielcze.

Źródło Szafa kablowa

Kable rozdzielcze pod kątem budowy i montażu nie różnią się niczym od kabli magistralnych, jedyna ich różnica jest taka, że swój początek mają w szafie kablowej a koniec w punkcie dostępowym.

Punkt dostępowy
Punkt dostępowy to specjalna skrzynka znajdująca się na słupie lub gdzieś w bloku w przypadku miast, gdzie swój koniec ma kabel rozdzielczy, ale nie cały. Tutaj aby zrozumieć o co chodzi z tymi kablami rozdzielczymi musimy się na chwilę zatrzymać.

Źródło Przykład punktów dostępowych w blokach

Załóżmy, że mamy 5 osiedli, każde z nich po 20 mieszkań i chcemy podłączyć je do internetu. Szafę kablową mamy blisko więc pozostaje tylko kwestia kabla. Bierzemy zatem kabel 100 parowy, umieszczamy jego początek w szafie kablowej, zaś drugi koniec tego kabla rozdzielamy na 5 części, każda część po 20 par i prowadzimy tak rozdzielone elementy do każdego osiedla. Kiedy z takim fragmentem kabla dojdziemy np. do piwnicy, tam montujemy skrzynkę zwaną punkt dostępowy, do której będziemy mogli podpinać już bezpośrednio abonentów.

Kabel przyłączeniowy

Źródło Przykład kabla przyłączeniowego XZTKMXPW 5x2x0,5

Skoro jesteśmy już przy punkcie dostępowym to teraz czas na podłączenie klientów. Każdy klient w takim punkcie dostępowym wykorzystuje jedną parę, czyli dwa przewody. Kiedy wiemy na której parze działa nasz klient w punkcie dostępowym, podpinamy do niej tak zwany kabel przyłączeniowy. Kabel przyłączeniowy różni się od miejsca instalacji - w przypadku instalacji napowietrznych zazwyczaj wykorzystywany jest kabel XZTKMXPWN 3x2x0,6, zaś w blokach korzysta się np. ze skrętki komputerowej. Taki kabel swój początek ma w punkcie dostępowym, zaś koniec już w lokalu abonenta lub jest podłączony do tak zwanego kabla instalacyjnego, który potem wędruje bezpośrednio do gniazdka u nas w lokalu.

Uruchamiamy usługę

Skoro wiemy co wchodzi w skład łącza abonenckiego, to teraz postaramy się je zestawić. Otrzymujemy zatem zlecenie, na którym jest napisane:

Nazwa urządzenia / kabla	Dane szczegółowe
Karta i port na DSLAM	Karta 5 port 3
Kabel magistralny	Kabel magistralny 7 para 75
Kabel rozdzielczy	Kabel rozdzielczy 3 para 24
Punkt dostępowy	Para na punkcie dostępowym: 4
Karta i port POTS	Karta 3 port 12

Mamy wszystko co jest potrzebne, zatem do dzieła. Na początku idziemy na centralę i sprawdzamy czy usługa telefonu stacjonarnego i usługa internetowa są poprawnie wykreowane. Jeżeli wszystko działa to bierzemy do ręki krosówkę, montujemy jeden koniec na usłudze POTS, czyli na karcie 3 port 12 (wszystko jest opisane na centralach) zaś drugi koniec montujemy na DSLAMie, na karcie 5 port 3. Porty internetowe posiadają jedno wejście telefoniczne opisane jako POTS i jedno wyjście internetowe opisane jako LINE. My wbijamy nasze przewody do portu POTS. Teraz musimy sprawdzić, czy sygnał telefoniczny jest na wyjściu LINE, jeżeli jest to znów bierzemy krosówkę do ręki i jeden jej koniec wbijamy na karcie 5 port 3 z tą różnicę, że do wyjścia LINE a drugi koniec idzie do kabla magistralnego 7 na parę 25. Kable magistralne również są opisane na centrali. Uruchamianie usługi na centrali zakończone, idziemy do szafy kablowej.

Źródło

Po otwarciu szafy kablowej sprawdzamy, czy na podanym kablu magistralnym mamy telefon i internet. Jeżeli tak, to znów przy pomocy krosówki wbijamy się na kabel magistralny a drugi koniec wędruje do kabla rozdzielczego 3 do pary 24. Praca w szafie kablowej zakończona.

Źródło

Przedostatni element, czyli punkt dostępowy - postępujemy podobnie jak w przypadku szafy kablowej. Najpierw sprawdzamy, czy na parze 4 mamy nasze usługi, jak tak to pozostaje włączyć na tą parę kabel przyłączeniowy naszego klienta. Ostatni etap to połączenie kabla przyłączeniowego z instalacyjnym i podłączenie urządzeń w postaci routera i/lub telefonu - w ten oto sposób zamówione przez klienta usługi zostały doprowadzone do jego mieszkania.

Pozostałe części

Internet ADSL i VDSL część 2 - PCM, DLM i odległość od centrali

Epilog

W przypadku usługi POTS posłużyłem się takim samym opisem jak w przypadku DSLAM - rzeczywistość jednak jest bardziej skomplikowana, ponieważ karty POTSów są oznaczane jako H', ale postanowiłem tego nie opisywać, ponieważ mogłoby to wprowadzić niepotrzebne zamieszanie.

Oprócz central telekomy posiadają tak zwane szafy ONU (są one nawet popularniejsze od central). Różnią się dwoma elementami od tradycyjnych central - wszystkie urządzenia i kable są upakowane w dużo mniejszej obudowie (duże centrale znajdują się w budynkach) oraz nie posiadają kabli magistralnych - usługi są podłączone bezpośrednio do kabli rozdzielczych.

Zestawienie łącza wygląda tak samo dla ADSL oraz VDSL.

Wsparcie

Podobało się? Wesprzyj!