Nawigatorzy misji sondy Hayabusa-2 wykonali drugie udane zbliżenie do badanej asteroidy Ryugu. Statek zniżył się do obiektu na wysokość 5 km, wykonał badania i podniósł się z powrotem do bazowej wysokości 20 km.

Obraz asteroidy Ryugu uzyskany przez kamerę nawigacyjną ONC-T 26 czerwca 2018 roku. Źródło: JAXA, University of Tokyo i instytucje współpracujące

Druga japońska wyprawa do asteroidy

Japońska misja Hayabusa2 to kontynuatorka misji Hayabusa, która wróciła na Ziemię w 2010 roku, z powodzeniem pobierając bardzo niewielką ilość materiału z asteroidy Itokawa. Itokawa to asteroida typu S, zawierająca dużą ilość siarczanów żelaza i magnezu. Jest to drugi najpowszechniej występujący typ asteroid krążących wokół Słońca.

Porównanie asteroid Itokawa i Ryugu w skali. Zdjęcia: JAXA, University of Tokyo, Koichi University, Rikkyo University, Nagoya University, Chiba Institute of Technology, Meiji University, University of Aizu and AIST. Porównanie: Emily Lakdawalla z Planetary Society Blog

Najpowszechniej występującymi asteroidami są te bogate w związki węgla asteroidy typu C. Taką właśnie asteroidą jest Ryugu, do której w 2014 roku poleciała Hayabusa 2. Asteroidy te charakteryzują się niskim albedo - słabo odbijają światło słoneczne. To sprawia, że trudno je wykryć i szacunki, że stanowią one 75% udziału wśród wszystkich asteroid mogą okazać się zaniżone.

O ile pierwsza misja Hayabusa była niejako demonstracją technologii, to przed Hayabusa2 stoją już konkretne naukowe cele. Badając dokładnie obiekt taki jak Ryugu, możemy dowiedzieć się więcej o składzie powstającego kilka miliardów lat temu z obłoków pyłu i gazu Słońca. Możemy również zbadać występowanie we wczesnym formowaniu się Układu Słonecznego związków, które dały potem początek życia na Ziemi.

Grawitacyjny dotyk Ryugu

W czerwcu sonda Hayabusa2 była już na tyle blisko asteroidy, że zaczęła czuć jej słabe pole grawitacyjne. Kropka reprezentująca asteroidę, rejestrowana przez kamery na statku zaczęła wtedy nabierać kształtów. Gdy asteroida zaczęła przyciągać Hayabusę, sonda rozpoczęła wykonywanie drobnych manewrów pozycjonujących. Przy użyciu nawigacji optycznej statek zbliżał się do obiektu po dokładnie zaplanowanej trasie.

Sekwencja zdjęć Ryugu podczas zbliżania się do niej sondy Hayabusa (pierwsza połowa czerwca). Źródło: Phil Stooke / JAXA, University of Tokyo, Kochi University, Rikkyo University, Nagoya University, Chiba Institute of Technology, Meiji University, University of Aizu and AIST

Asteroida z każdym dniem robiła się coraz większa. Naszym oczom ukazał się dosyć typowy kształt rotującego małego obiektu, przypominający diament. Gdy sonda zbliżała się do bazowej pozycji 20 km nad asteroidą naukowcy misji zaczęli odnajdywać charakterystyczne elementy na powierzchni obiektu. Ukazał się trochę jaśniejszy materiał skalny na górnej połówce Ryugu i charakterystyczny pas większej ilości materiału skalnego wzdłuż równika.

Ryugu widziany z coraz mniejszej odległości (druga połowa czerwca). Źródło: JAXA, University of Tokyo, Koichi University, Rikkyo University, Nagoya University, Chiba Institute of Technology, Meiji University, University of Aizu and AIST

Hayabusa2 blisko Ryugu, co dalej?

I w końcu, 27 lipca Hayabusa2 oficjalnie dotarła do asteroidy, znajdując się w stabilnym położeniu 20 km nad nią. Stąd pod koniec lipca został wykonany pierwszy manewr obserwacyjny tzw. obserwacje na średniej wysokości. Statek obniżył się na wysokość 5 km i dostarczył pierwszych tak dokładnych zdjęć Ryugu. Sonda zrobiła dokładnie to samo drugi raz 1 sierpnia. Wtedy również mogliśmy podziwiać zdjęcia powierzchni z niewielkiej wysokości.

Globalny widok asteroidy z wysokości 20 km, wykonane 30 czerwca 2018 roku. Strona 1. Źródło: JAXA, University of Tokyo, Kochi University, Rikkyo University, Nagoya University, Chiba Institute of Technology, Meiji University, University of Aizu and AIST

Jeszcze w tym miesiącu inżynierowie misji nakażą sondzie zniżyć się do wysokości 1 km i dokładnie zmierzyć jej pole grawitacyjne. Później będzie jeszcze ciekawiej. Do sondy zapakowano trzy niewielkie łaziki, które będą poruszały się po powierzchni asteroidy, wykonując skoki oraz jeden lądownik do dokładnych pomiarów na powierzchni. We wrześniu albo październiku na powierzchnię asteroidy zostanie wypuszczony pierwszy łazik, w przyszłym roku sonda zrobi sztuczny krater na powierzchni i wypuści kolejne łaziki. Hayabusa2 opuści satelitę i wróci z próbkami na Ziemię pod koniec 2019 roku.

Widok na fragment asteroidy ze zbliżenia wykonanego 20 lipca 2018 roku. Na tym obrazku widać po lewej stronie największy krater na powierzchni Ryugu. Źródło: JAXA, University of Tokyo, Kochi University, Rikkyo University, Nagoya University, Chiba Institute of Technology, Meiji University, University of Aizu, AIST.

Słowo podsumowania

Sonda Hayabusa2 godnie reprezentuje postępy techniczne dokonywane przez Japończyków w projekcie eksploracyjnych sond kosmicznych. Użycie nowoczesnego napędu jonowego czy wielu mechanizmów umożliwiających badanie obiektu o niskiej sile ciążenia to tylko kilka przykładów świetnych rozwiązań inżynieryjnych.

Trzymajmy kciuki za powodzenie tych najtrudniejszych faz misji sondy, bo wiedza pozyskana z tego niepozornego obiektu może pozwolić nam lepiej zrozumieć ewolucję całego Układu Słonecznego.

Więcej informacji:

• specjalny agregator danych z misji, gorąco polecam!
• oficjalna strona misji
• blog Emily Lakdawalla z Planetary Society, która relacjonuje postępy misji
• artykuł na temat pierwszych zdjęć Ryugu na portalu Urania

---

---

@customuser

Jeżeli jesteś zainteresowany najnowszymi wieściami z eksploracji kosmosu, obserwuj mnie na Steemit!
Piszę też regularnie dla portalu Urania-Postępy Astronomii