Çirkin Sebzeler - Bir atık mücadele hikayesi

Günümüzün ve geleceğin en büyük sorunlarından birisidir çöp. Çoğumuzun farkına bile varmadığı çöp dağları, günden güne büyümeye devam ediyor.

*1

Yorumumu katmadığım istatistiki bilgilerle başlamak istiyorum:

Dünya bankasının 2011 yılında yayınladığı rapora göre:

• Dünya'da 2010 yılında 1.3 milyar ton katı atık ortaya çıktı, 2025 yılına kadar bu katı atık miktarının 2.2 milyar tona çıkacağı öngörülüyor.

• 600 milyon tonluk katı atık OECD üyesi olan 35 ülke tarafından atılmış. OECD ülkelerinin toplam nüfüsü 1,2 milyar civarında ve bu da Dünya nüfüsunun aşağı yukarı %20'sine tekabül etmekte. Dünya nüfüsunun %20'si bütün atıkların %50'sini tüketmekte.

*2http://www.worldbank.org/en/news/feature/2013/10/30/global-waste-on-pace-to-triple

Yukarıdaki harita Dünya'da en çok çöp çıkaran 5 ülkeyi gösteriyor.

Her Amerika vatandaşı yıllık 2.02 ton
Her Almanya vatandaşı yıllık 1.56 ton
Her Japon vatandaşı yıllık 1.13 ton
Her Brezilya vatandaşı yıllık 757 kg
Her Çin vatandaşı ise yıllık 390 kg ortalama çöp çıkarıyor.

Artan gelir seviyeleri tüketimi, artan tüketim de çıkardığımız çöp miktarını arttırıyor.

Ülkesel bazda incelendiğinde gelir seviyesi ve çöp miktarı makro seviyede gözükebiliyor.

Aşağıdaki Dünya Bankası çalışması da gelir seviyesine göre atık miktarlarını belirtmiş. Bölgeden bölgeye değişmekle birlikte en fazla atığı yüksek gelir sınıfına ait kişilerin ürettiği açıkca gözükmektedir.

The world counts sitesine göre bu kadar çöp üretmemizdeki en önemli sebep satın aldığımız ürünlerin %99'unun 6 ay içinde çöp haline gelmesinden kaynaklanıyor.

Çöp miktarlarını azaltmaya başlamamız lazım ve azaltmak için ilk adım farkındalık yaratılması.

*3

2014 yılını Avrupa Birliği, gıda atıkları israfıyla mücadele yılı ilan etti. Fransız Intermarche süpermarket zinciri de bu mücadeleye destek amaçlı Türkçe meali, Yüz Kızartıcı Meyve ve Sebzeler ( Inglorious Fruits and Vegetables) adı altında bir kampanya başlattı.

*4

Bu kampanyada amaçlanan şekil bozukları yüzünden tüketici karşısına çıkarılmadan çöpe atılan meyve sebzeleri, çöpe atmak yerine indirimli fiyatlarla tüketici karşısına çıkarmaktı. Kampanya 2 günlük deneme süreci ile başladı ve 2 günde Intermarche bütün çirkin meyve sebzelerini satmayı başardı. 2 günde 1.2 ton dışı çirkin ama içi güzel meyve ve sebze satışı gerçekleşti.

*5

San Fransisco merkezli İmperfect Foods firması da bu kampanyadan etkilenenler arasındaydı ve kendilerine iş modeli olarak internet üzerinden çirkin meyve ve sebze satışı yapmayı benimsediler. Amerika Birleşik devletlerinde üretilen katma değeri yüksek meyve ve sebzelerin %20'si kozmetik testlerden geçmediği için hayvan yemi olarak kullanılıyor ve ciddi bir miktarı direk çöplüklere gönderiliyor.

Sırf Amerika'da yılda 2.25 milyon kilo sebze ve meyve kozmetik kaygılardan dolayı son kullanıcıya ulaşmıyor.
2.25 milyonluk sebze ve meyve kaybı aynı zamanda 113 Milyon metreküplük su kaybına sebep olurken, karbon dioksit salınımını da 7.8 milyon kg arttırıyor.

Aşağıda İmperfect Foods tarafından gönderilen örnek bir gönderiyi bulabilirsiniz. Bu meyveler ve sebzeleri sırf dış görünüşlerinden dolayı %30-%50 fiyata alabilirsiniz. İmperfect foods'u, kurdukları iş modeli dolayı tebrik ediyorum.

Bence gayet güzel bir alışveriş, sizin de bu iş modeli ile ilgili düşüncelerinizi duymayı merakla bekliyorum :D

*6

1* https://enderender.wordpress.com/2010/09/18/future-trash-and-landfills-seen-from-space/
2* http://www.worldbank.org/en/news/feature/2013/10/30/global-waste-on-pace-to-triple
3www.youtube.com/watch?v=kXrem9s9fWY
4 https://visualizingclimatechange.wordpress.com/2014/12/20/inglorious-fruits-and-vegetables-campaign-against-food-waste-by-intermarche/
5* https://www.imperfectproduce.com/
6* https://www.imperfectproduce.com/