KIZIL KRALLIK : ÜRDÜN | GİZEMLİ AY IŞIĞI'NIN SÜSLEDİĞİ MÜKEMMEL BİR ÜLKE

Görsel

1920'LERDEN GÜNÜMÜZE ÜRDÜN SİYASİ TARİHİ

Üniversite de seçmeli ders olarak almış olduğum ülke siyasi tarihleri dersi için yazdığım kısa bir makaleyi paylaşmak istiyorum.

İngiltere zamanında yönetim yerel halka verildi.Ülkede bu tarihten itibaren İngiliz Monarşik yapısı mevcuttur.1921'de emirlik verildiğinde emir olan 1. Abdullah, 1946'da ülke bağımsız olunca Kral oldu. Ürdün toplumunun %53'ü Sünni-Arap ve bu nedenle çok homojen bir yapı mevcuttur.Ülke'de %7 oranında Çerkez nüfus mevcuttur.Bu Çerkez nüfus Ürdün'e çok sahip çıkmaktadır ve bu nedenle de geçmişten beri kralı Özel Çerkez birlikleri korur.(Ancak şimdilerde kralın karısı Rania filistin asıllı olduğundan askeri nüfusa filistinlilerde kaydırılmaktadır.)Bu ülkede azınlık olarak hristiyanlar da mevcuttur.

110 kişilik sandalye sayısında 9 hristiyan, 3 Çerkez sandalyesi ve en az 6 kadın sandalyesi olmalıdır.Şimdilerde parlamento nüfusü 120'ye çıkmıştır.Ürdün tarihinde 1948-49 savaşı çok önemlidir.Çünkü bu tarihte Ürdün batı Şeria'yı ele geçirdi.Ancak 1957'li yıllara gelindiğinde Ürdün kralı Hüseyin, ülkesindeki 400000 bedevi nüfusun tartışmasız lideri konumundayken ülkede, yarısı İsrail'in 1948-49 savaşından sonra kaçarak Ürdün'e sığınan 900000 filistinlinin desteğini alan Süleyman Nabulsi başbakan oldu.Ancak başbakan Nabulsi bu dönemde Sovyetler Birliğiyle yanlış politika izleyince ve kral taraftarlarını yok etmeye çalışınca kral Hüseyin arap bedevilerin desteğiyle bu girişimi engelledi.Bu tarihlerde Amerikan yönetimi, Ürdün'ün toprak bütünlüğü ABD çıkarları çin önemli diyerek, kral Hüseyin'e tam destek sağladı.

1946 senesinde FKÖ'nun kurulması ve 1969'da Yaser Arafat'ın başa geçmesiyle 1970'lerde Ürdün'de anlaşmazlıklar ortaya çıktı.Ülkedeki Filistinli göçmenlerde yerli Ürdünlüler arasında ayrışma oldu.Bu ayrışmalar filistin grupları arasında birlik kurulması ihtiyacını hissettiriyor.1970'deki Kata Eylül olaylarıyla birlikte 1970-71 iç savaşı en üst seviyeye ulaşmıştır.

Çünkü 1964'de FKÖ'nun kurulmasıyla birlikte, artık filistinliler adına İsrail veya Ürdün değil, filistinliler konuşacak deniyordu.Ürdün de direniş hareketlerinin genişlemesiyle Ürdün kralının egemenliği sorgulanmaya başlandı.Filistinlilerin Kral Hüseyin'i devirme çabaları başarısızlıkla sonuçlandı.Kral Ürdün'deki gerillaların hepsini ülkeden gönderdi ve bu askerler Lübnan'a gitti.Ürdün'de esasında bir otorite her zaman vardır.Ülke yönetiminde filistinlilerin direkt bulunması yasaktır.Çünkü Ürdün Ürdündür.

31 Temmuz 1988'de Kral Hüseyin "disagreement from the west bank territories" diyerek Ülkede "Önce Yerli Ürdünlüler" (east bank first) kampanyası başlatmıştır.Yine 1994 senesinde Ürdün İsrail'i tanımıştır. Kral Hüseyin 1999'da ölmüş ve yerine oğlu Kral Abdullah geçmiştir.