Piyadenin Kökeni - 7

Resim Kaynağı // Image Source

İskender komutasındaki ordunun genel yapısı istilaya çok uygun ve farklı coğrafyalarda savaşabilme kapasitesine sahip olduğu için, İskender bu orduyu devasa bir istila makinesine dönüştürmüştür. Ancak istilalar sırasında lojistiğin sağlanabilmesi ve teçhizatın uzun süre kullanılabilmesi gibi problemler yaşanmıştır. İskender bu sorunu aşmak için Anadoluyu istila sırasında tüm ordularını sudan uzaklaştırmadan yürütmüştür. Ordusunu kısa vadeli ve dar bir coğrafyada hareket eden bir ordu yerine uzun vadeli bir istila ordusuna dönüştürmüştür.

İskender’in savaşları:

Granikos Muharebesi (MÖ 334), Biga Çayı yakınında

İssos Savaşı (MÖ 333), Suriye –Türkiye arası bir bölge

Gaugamela Muharebesi (MÖ 332), Suriye

Hydaspes Savaşı (MÖ 326), Pakistan sınırları

İskender tüm savaşlarda farklı taktikler kullansa da ordularını temelde 5 prensip üzerine kurmuştur.

1-Elverişsiz araziye uygun şekilde, tam uyum sağlamak

2-İskender’in, ağır süvarilerinin başında olduğu düşmanı ürkütücü, cesaretini kırıcı bir gösteri

3-Sersemleyen düşmanı falanjın mızraklarına doğru çepere sıkıştırmak. Ağır süvari ile falanj arasında düşmanı ezmek

4-Yarma harekatının ortaya çıkardığı boşlukları doldurmak üzere ,düşmanın oraya sızmasını engelleyecek ara sınıflar

5-Düşmanı muharebe meydanının ötesinde takip ve imha etmek

İssos muharebesi: Makedon orduları Anadoluyu istila ettikten sonra güneydeki deniz yolunu kullanarak Suriye’deki bir geçide ulaşmaya çalışmışlardır. Pers kralı bu sırada Anik Ovası’na getirdiği büyük bir orduyla güneye inerek İskender’i gafil avlamaya çalışmıştır. Daryus’un ordusunun kuzeye doğru hareket ettiğini gören İskender güneye olan harekatını kesip kuzeye dönmüştür. İskender’in öncelikli amacı Pers elit süvarisini savaş meydanından çekmektir. Makedon falanjı, Pers ordusunu ağır süvariler eşliğinde parçalamıştır. Bu muharebe tipik Makedon saldırganlığının güzel bir örneğidir. Makedon ordusunda komutanlar arasındaki hiyerarşi zayıfken Pers ordusunda komutanlar arasındaki hiyerarşi çok güçlüdür. İskender bu durumu avantaja çevirmek için Pers ordusunun merkezine saldırılar düzenlemiştir.

Makedon ordusu emir almadan savaşmaya devam edebilecek bir biçimde örgütlenmiştir. Bunun temel sebebi geleneksel Makedon örgütlenmesinden gelen kişilerin birbirlerini tanımalarıdır. İskender bu muharebede ordularını nehirlerin geçtiği yerlerden ve 30 günlük erzak stoğu ile yürütmüştür. İran ve Hindistan'a doğru yaptığı seferlerde ise arkasında coğrafyada konusunda çok güvendiği bir generali bırakmıştır. Bu sistem İskender varken devam etmiş fakat İskender öldükten sonra parçalanmıştır. Komutanların her biri kendi hanedanlığını kurmaya başlamıştır.Helenistik dönemde Yunanistan, İyonya, Anadolu, Suriye, İran ve Mısır’da İskender’in eski generallerinin kurucusu olduğu hanedanlar ortaya çıkmıştır. Kurulan hanedanlar MÖ 3-1.yüzyıllar arasında sürekli mücadele halinde olmuşlardır. Bu dönem aynı zamanda bitmek bilmeyen savaşlarla dolu olduğu için Makedon ordusu yavaş yavaş bozulmaya başlamıştır. Her hanedan kendi bulunduğu şartlara uygun bir ordu oluşturmaya çabası içine girmiş, disiplinli Makedon falanjının yerini paralı askerler, geçici askeri yapılar oluşturmaya başlamıştır. Helenistik Dönemde İskender’in ustaca kullandığı falanj, hantal ve etkisiz bir yapıya dönüşmüştür.