Yurtdışına seyahat etmek için gerekli işlemler

En çok karşılaştığım sorulardan biridir, yurtdışına seyahat etmek için nasıl bir yol izlenmeldir, hangi adımlar var ve ne kadar uğraştırıyor.
Şüphesiz, çoğu insanın hayalidir ve planıdır yurtdışına seyahat etmek. Ama işin içine bürokratik işlemler ve vize işlemleri girince ister istemez insanlar çekiniyorlar ve gözleri korkuyor. Bu konuda, bir başlangıç rehberi olarak şu adımları takip edebilirsiniz.

(1). Pasaport. Yurtdışına seyahatin ilk ve olmazsa olmaz adımı. Çeşitli pasaport türleri var. Türkiye'de 4 çeşit pasaport vardır:

• Umuma Mahsus Pasaportlar: Bireysel pasaportlar. Standart pasaport türü. Herhangi özel bir durumu yok bu pasaportun. Geçerlilik süresi olarak 6 ay veya 1, 2, 3 ve 10 yıl sürelidir. Bizatihi, benzdenizin kullandığı pasasport türüdür. :)
• Hususi Pasaportlar: Nam-ı değer yeşil pasaport, yani "Memur pasaportu" veya "Kamu çalışanı" pasaportu. Aslında belli bir kıdem ve dereceden sonra alınabiliyor. Dünyada hemen hemen her ülkeye vizesiz girilebiliyor bu pasaportla. Mesela Şengen ülkeleri. Ancak şu an "büyük" ülkelerden, UK(İngiltere), US(Amerika) ve Kanada, Yeşil pasaport için de vize istiyor. Ama olsun, hiç yoktan iyidir. Bireysel olarak memurluk deneyimim olmadığı için, bu pasaporta dair kişsel deneyimim de yok, o yüzden söyleyecek fazla bir şeyim de yok :)
• Hizmet Pasaportları: Devlet çalışanlarına sorduğum kadarıyla, bazı devlet çalılanlarının, yurtdışı görevlerinde kullandığı bir pasaport türü. Kişisel deneyimim yok.
• Diplomatik Pasaportlar: adı üstünde :) fazla da açıklamaya gerek yok. Devletin "Top 10" seviyesindeki kişilerin kullandığı pasaporttur.

Pasaport başvuruları şu adresten yapılıyor. Randevu alınır, harç ödenir(belirtilen bankalarda yatırılır. Bazı pasaport şubelerinde de, kendi vezneleri var). Pasaport için istenen özelliklerde biyometrik foto çekilir. Başvuru sonrası, yaklaşık 1 hafta içerisinde PTT kargı ile belirttiğiniz adrese teslim ediliyor.

(2). Vize: İşte geldik en zor kısma, kabus, karabasan, korku tüneli, cehennemin ilk adımı.... :) ne desek az. Bazı ülkeler vize istemiyor veya kapıda vize uygulaması var. Onu başka bir yazıda aktaracağım.

Ülkelerin, vize rejimleri farklı olmakla beraber genelde tüm işlemler benzerdir. Çalışma türü ve vize türüne göre istenen evraklar farklılıklar göstrebilir. Ticari, transit, öğrenci, spor/sanat vs gibi farklı seçenekler var. Ben çoğunlukla turistik vizeyle gittim(bir iki defa iş yerinin projesi için geçici iş vizesi ile gittim).
SGK'lı çalışan olup turistik amaçlı vize başvurusunda genelde şu dökümanalr olur: Başvuru formu, Biyometrik fotoğraf, seyahat sigortası, bazı şirket belgeleri, uçuş ve kalınacak yere ait rezervasyon bilgileri. Bugün birçok ülke, artık aracı firmalarla çalışıyor. Yani, başvuruyu konsolosluğa yapmıyorsunuz. Mesela Italya ve Almanya Idata ile çalışıyor. Diğer birçok ülke VFS ile çalışıyor. Maalesef, vize ücreti haricinde, bu aracı kurumlara da işlem ücreti ödeniyor(ortalama 25-35 euro arası)

Diyelim ki herşey bitti, hayılı olsun vizeniz çıktı. Vize'de dikkat edilmesi gereken bazı noktalar var:

• Giriş türü(Entry type): Vize türüne göre, tek veya çok giriş-çıkışlı(single-multiple) olabilir. Eğer tek seferlik ise, o ülkeye tek seferliğine girebilirsiniz ve çıktığınız anda bir daha giriş yapamazsınız. Multiple olunca, herhangi bir giriş-çıkış limiti yoktur.
• Vize süresi ve kalış süresi: Maalesef en çok karıştırılan iki kavramdır. Vize geçerlilik süresi, belirtilen tarihler arasında seyahat edebilirsiniz. Ama kalış süresi(Stay of Duration) ise, belirtilen tarihler arasında maksimum ne kadar süre kalınabileceğini belirtiyor. Genelde, bu iki süre arasında 3te 1 veya 4te 1 oran vardır.(bazı ülkeler, her iki süre eşittir. Bunun standart bir kuralı yok, ülkelere göre değişir) Örnekle açıklamak gerekrise:
  1 yıllık vize verildiğinde, genelde 90 günlük stay of duration oluyor. Yani, 1 yıllık süre içerisinde o vize bölgesind en fazla 90 gün kalabilirsiniz.
  6 aylık vize, stay of duration 30 gün. Aynı şekilde, 6 aylık sürede 30 gün kalabilirsin. İlk defa vize alanalrın çoğu maalesef bu yanılgıya düşüyor. O yüzden planlarınızı yaparken bu iki değere dikkat edin

(3). Vize çıktı, biletlerimizi aldık, havaalanına geldik. Burda da bir işlem daha var: Yurtdışı çıkış harç pulu :) An itibarıyla 15 lira. Pasaport kuyruğuna girmeden önce muhakkak alın, aksi taktirde o kuyruğa bir daha girersiniz.

Vize, pasaport, harç, kuyruk derken, uçağımıza bindik ve gideceğimiz ülkeye vardık. Durun hemen sevinmeyin, asıl sınav ve gerilim burda başlıyor. Hani, Cem Yılmaz'ın gösterisindeki o meşhur soru ve sorguya maruz kalacaksınız. Çeşitli eksan ve diyalektiklerdeki "What is your purpose to visit?" (genelde "wad iz yur pupose tu visid" diye duyarsınız") sorusuna muhattap olursunuz. Yani, "Ziyaret amacınız nedir"? Cem Yılmaz üstadın dediğine aynen katılıyorum ve sakın ola artistlik yapıp aksanlı ve kompleks cümle kurkmayın. gayet basit şekilde "turistik" deyip geçin. Genelde "Return ticket plase" (dönüş biletini lütfen) ve "Hotel/accomdandation reservation please"(hotel veya kalacak yer rezervasyonları) sorularını da sorarlar. Bu durumlar için, mümkünse önceden bu iki belgeyi yazdırıp yanınıza alın veya cep telefonunuzda internet olmasa bile görüntülenecek şekilde ayarlayın.
Bu noktada, hiç başıma gelmemekle beraber bazı kişilerden üzerlerinde ne kadar para olduğuna ve daha başka sorular sorulduğuna dair duyumlar aldım. Bu çok nadir gerçekleşen bir durumdur, genelde çok şüpheli hal hareketleriniz veya dökümanlarınız olduğunda bunu yapıyorlar.(benim gibi birisinin ne şüpheli işlemi olabilirki :) )