Kaju: Kalp ve Beyin Sağlığını Koruyan Çerez

Konu başlığında çerez olduğunu yazdım ama memleketi olan Güney Amerika'da kaju sadece çerez değil meyve olarak da tüketilmektedir. Kaju meyvesi iki bölümden oluşur; şekil olarak dolmalık biberi andıran meyve kısmı ve bizim çerez olarak bildiğimiz çekirdek kısmı. Fotoğrafta gördüğümüz ağacında olgunlaşmış bir kaju meyvesidir.

Kajunun tatlı ekşi meyve kısmını şu anda yalnızca Afrika, Güney Amerika, Hindistan gibi yetiştirildiği bölgelerde tatmak mümkündür. Meyvesi çok çabuk bozulduğundan ihracatı pek mümkün olmamaktadır. Bundan dolayı yalnızca çerez olarak tüketilen kaju fıstığı ile yetinebiliyoruz.

Kaju ağacı Türkiye'de yetiştirilebilir mi sorusunun cevabı henüz tam olarak bilinmemektedir. Bazı girişimler yapılmış ama deneme aşamasındadır. Kaju sıcak ve bol yağışlı iklimlerde yetişen bir bitkidir. Bol yağış denildiğinde akla Karadeniz gelse de soğuk olduğu için yetiştiriciliğe uygun değildir. İç kısımların da iklimi malum hiç kajuya uymaz. Geriye Akdeniz kalıyor. Sıcak iklimi dolayısıyla bu bölgede kaju yetiştirilebilme ihtimali var, ama bol sulama yapılması gerekiyor. Tam olarak başarılı ve verimli bir çalışma olup olmayacağı belli değil, ama bazı denemelerin yapıldığı bilinmektedir.

Kajunun Başlıca Faydaları

• Kajunun dişlere olan olumlu etkisi bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Diş minesini koruyan kaju, tartar oluşumunu ve dişeti iltihaplarını önleyici özelliğe sahiptir.

• Kaju çok güçlü bir afrodizyaktır. Bu anlamda ortaya çıkan cinsel sorunları giderici özelliği vardır.

• Özellikle kalp hastalarına uzmanlar tarafından her gün 5-6 kaju tüketmeleri tavsiye olunur. Kalp sağlığını koruyan bu çerez kandaki kolesterolün seviyesini düşürür ve damarları kuvvetlendirir.

• Zihinsel faaliyet gerektiren işlerle uğraşanlara faydalıdır.

• Bağışıklık sisteminin güçlenmesine katkıda bulunan kaju vücudu çeşitli enfeksiyon ve mikroplardan korur.

• Kajunun memleketinde bu fıstığın solunum yolu sorunlarının giderilmesi için kullanıldığı bilinmektedir. Bunun için kaju çayı hazırlayıp içiliyor.

• Diğer çerez çeşitleri ile karşılaştırıldığında kajunun daha az durumlarda alerjiye sebebiyet verdiği bilinmektedir.

• Kaju kansızlığı olan kişilere faydalıdır. Kansızlık sorunu olanlar için kaju tarifi: 100 gram kaju fıstığı blenderdan geçirildikten sonra içine 5 gram bal eklenip karıştırılır. Bu karışım günde 2 kez 1 çorba kaşığı aç karına olarak tüketilir. Özellikle hastalıktan zayıf düşmüş kişilere faydalı olduğu bilinmektedir.

---

Kaju Hakkında İlginç Bilgiler

Kajunun tüm bölümleri çeşitli amaçlarla kullanılır. Meyvesinin kabuğundan elde edilen kaju yağı tıpta, dolmalık bibere ya da armuda benzeyen kaju elması çeşitli yemeklerin yapımında kullanılır.

Eski dönemlerde Brezilya'da yaşayan tikuna halkının bu meyveyi çok tükettikleri bilinmektedir. Bugünkü adı olan kaju kelimesi de bu dilden gelmiş olup "sarı meyve" anlamı taşımaktadır. Farkılı ülkelerde kaju değişik isimlerle bilinmektedir; Venezuela'da "merey", Latin Amerika ülkelerinde "maranon", diğer bazı ülkelerde ise kajuya "anacardium" denilir.

Kajunun neden pahalı olduğu merak konusudur. Bunun nedeni bir kaju ağacından sadece birkaç kilo kadar az çerez elde edilmesidir. Bu da çerezin fiyatını artıran önemli bir faktördür. Kajunun ağacı 10-12 metre boyunda herdemyeşil bir ağaçtır. Elips şeklinde yapraklara sahiptir. Yeşil çiçekler açar ve çiçekleri zamanla kırmızılaşır.

Kaju meyvesi denilen bölümü aslında bitkinin sapları oluşturur. Armutşekilli bu saplar 5-11 cm uzunluğundadır. Meyveler sulu olup ekşimsi tada sahiptirler. Bu meyvelerin bitiş kısmında yer alan fıstıklar ise bizim kaju olarak bilip tükettiğimiz çerezlerdir.

Tanin açısından zengin olan kaju meyvelerinin ömrü çok azdır, bir gün içinde bozulurlar. Bu yüzden ithalatına pek sıcak bakılmamaktadır. Kajunun içeriğinde bolca karbonhidrat ve proteinler, A,B1 ve B2 vitaminleri, kalsiyum, demir, çinko ve fosfor gibi mineraller ve Omega-3 yağ asitleri bulunur. Çoğu asya ülkesinde kaju sıradan bir malzeme gibi yemeklerde kullanılır. Kajudan yer fıstığı yağına benzeyen bir yağ elde edilir. 1 gram kaju yağının enerji değeri ceviz, fıstık ve bademin enerji değerinden 5,5 kkal daha az olmaktadır.

Kajunun meyveleri reçel, jöle, komposto ve alkollü içkilerin yapımında kullanılır. Latın Amerika ülkelerinde bir de bu meyveden "cajuina" adı verilen geleneksel bir içecek hazırlanır. Ayrıca Hindistanın Hoa bölgesinde kaju likörü yapılmaktadır.

Kullanım öncesinde kajunun dış kabukları çıkarılmalıdır. Bu sırada dikkatli olunmalıdır, çünkü kajunun kabuğunun içeriğinde yer alan anacardol asidi ve cardol gibi maddeler cildi tahriş edebilirler. Bu yüzden kullanım öncesinde kajunun kabukları ayıklanıp meyveleri birkaç yerden delinir ve böylece içeriğinde bulunan bazı maddelerin buharlanması sağlanır. Satışta bu sebepten dolayı kabuklu kaju görmek mümkün değil.

Kajunun kullanım alanı bunlarla sınırlı değil. Bazı tropik ülkelerde kaju termitlerle mücadelede, Afrika ülkelerinde dövmelerde, Brezilya'da afrodizyak olarak, Haiti'de siğiller ve diş ağrılarına karşı, Panama'da yüksek tansiyonun düşürülmesinde, Peru'da antiseptik olarak kullanılmaktadır.

---

Images from Pixabay.com

Oylarınız ve yorumlarınız için teşekkürler

@damla